سبزی پاک کردن

عبارت مثلی بالا در مورد افراد متملق و چاپلوس بكار می رود ، بخصوص چاپلوسانی كه جز چرب زبانی و تقرب از طریق سالوسی و ریاكاری هنر دیگری ندارند . همه اعیان و اشراف و مقربان درگاه ناصرالدین شاه در امر آشپزان سرخه حصار تهران به نحوی شركت داشته و كاری انجام می دادند ولی در آن میان دو دسته بودند كه مطلقاً چیزی نمی دانستند و كاری از آنها ساخته نبود اما كدام مرد متملقی است كه در حضور قبله عالم حتی در امر طباخی و آشپزی خود را جاهل دهد ؟
فرصتی است مغتنم ، آنهم در مقابل سلطانی مستبد و مقتدر كه كمترین اشاره اش كافی است كه یكی را به خاك مذلت نشاند و دیگری شاهد مقصود را در بغل بگیرد . به راستی اگر كسی می خواست به معنی و مفهوم واقعی تملق و چاپلوسی پی ببرد و به جا و به موقع بود كه در صحنهٔ آشپزان ناصرالدین شاه حضور پیدا كند و بی مزگیهای چاپلوسان را از نزدیك ببیند ، زیرا دسته اول كه مطلقاً چیزی بلد نبودند از باب تظاهر و خودنمایی به این طرف و آن طرف می دویدند و هرگاه كه از جلوی سلطان می گذشتند نفس عمیقی كشیده با نوك انگشتان عرق جبین را می ستردند تا مراتب چاكری و خدمتگزاری آنها از نظر مهر و مظاهر قبله عالم مكتوم نماند . دسته دوم كه به این اندازه قانع نبوده ، میل داشتند در اخلاص و چاكری از همه جلوتر باشند با لباسهای شیك و تمیز و احیاناً ملیله دوزی چهار زانو بر زمین نشسته و آستین ها را بالا می زدند و مانند خدمهٔ آشپزخانه سبزی پاك می كردند و می شستند و آمادهٔ طبخ می كردند . پیداست كه چون شاهنشاه حسب المعلوم به آشپزخانه می رفت و آن عده را با آن شكل و هیبت می دید ، نسبت به مراتب اخلاص و چاكری آنها بیشتر از دیگران اظهار خرسندی و رضایتمندی می كرد و مسئولانش را هر چه بود دستور اجابت صادر می كرد . این اصطلاح و عبارت ، پاك كردن از همان زمان معمول شد ، و به چاپلوسی ها اطلاق می شود .

منبع : شمیم