سه شنبه, ۱۲ تیر, ۱۴۰۳ / 2 July, 2024
مجله ویستا
جوامع عقب مانده
![جوامع عقب مانده](/mag/i/2/h2v1p.jpg)
اما سهم فقر و محرومیت زنان نه تنها بطور كمی بیشتر است، بلكه به شكل كیفی هم عمیقتر و آزاردهندهتر است. چرا كه زنان عمدتاً مسئولیت تامین نیازهای كودكان را هم به عهده دارند. آنها نه تنها از گرسنگی و فقر و بی سرپناهی خویش در رنجند، بلكه بیش ازآن برای كودكان بیدفاع و ناتوان خویش رنج میبرند.
این، در حالی است كه زنان برای دستیابی به منابع درآمد و ثروت محدودیتهای بیشتری دارند .زنان كم سوادترند، مهارت و تخصص كمتر دارند، زنان غالبا قدرت چانه زنی برای درآمد بیشتر و امكانات رفاهی و بیمه و... را كمتر دارند و معمولاً نیروی كار ارزان، كم توقع و كم دردسر بحساب میآیند. با این وصف درصد قابل توجهی از زنان در جوامع امروزی سرپرست خانوار بحساب میآیند و باید خود به تأمین معاش خود و كودكانشان بپردازند.
اما زنان در ایجاد فقری كه اینچنین به آنها و كودكانشان آسیب میرساند خود چه نقشی دارند؟شك نیست كه مهمترین عوامل ایجاد فقر در جوامع، شرایط اجتماعی - اقتصادی این جوامع، میزان دسترسی آنها به منابع اقتصادی ، تولید، اشتغال، نحوه توزیع ثروت، و نیز رابطه با نظام مسلط جهانی است. اما نمیتوان منكر شد كه در سطوح خرد، نگرشها و رفتارهای آدمیان هم در كاهش یا افزایش فقر تأثیر دارد. میزان آگاهی و سواد، نحوه بهرهگیری از امكانات، نحوه اجتماعی كردن كودكان در ارتباط با مساله فقر همه از مسائلی است كه به پایداری و دوام فقر یا كاهش و رفع آنها منجر میشود. پس زنان میتوانند نقشهای پررنگتر و تعیین كنندهتری در كاهش فقر داشته باشند، اما چگونه؟ بیتردید مشاركت در كاهش فقر برای زنان به صورت فردی و موردی كاری دشوار و گاه غیرممكن است. در حالی كه اگر حركتها به صورت جمعی و گروهی صورت گیرد، قطعا میتواند نتایجی چشمگیرتر و موثرتر داشته باشد. در اینجا روی سخن با سازمانهای غیردولتی زنان است. میدانیم كه در جامعه ما بخش مهمی از این سازمانها به فعالیتهای خیریه اهتمام دارند و در پی یاریرسانی به محرومین و فقرا و رفع مشكلات آنها هستند. و باز هم میدانیم كه اصولازنان در فعالیتهای خیریه و غیر انتفاعی در جامعه ما همواره فعال و بلكه پیشرو بودهاند. در این صورت باید گفت هر چه میزان و وسعت این نوع فعالیتها فزونی گیرد و كیفیت و دقت آنها بالا رود، فقر كاهش خواهد یافت. به تعبیر بهتر كاهش موثر فقر در گروی حركتهای سنجیدهتر است. در این زمینه قطعا بهرهگیری از تجربههای سایر ملل و كشورها و نیز سازمانهای بینالمللی و بلكه كمك گرفتن از كارشناسان و اهل علم و پژوهش میتواند به بالارفتن بازدهی فعالیتهای فقر زدایانه منجر شود.
در فرهنگ و معارف دینی ما فقر پدیدهای زشت و مطرود تلقی میشود كه راههای مقابله با آن در سیستم اقتصادی خاص اسلام بخوبی تعریف شده است. در این سیستم برای زنان موقعیت و حقوقی مشخص مطرح است كه مهمترین آنها حق مالكیت، استقلال اقتصادی، حق فعالیت آزاد اقتصادی و نیز رهایی از مسئولیت تامین معاش خانواده و واگذاری این امر به مردان است و این همه باعث میشود كه زنان نه فقیرتر از مردان كه ثروتمندتر از آنها باشند و چه تاسف بار است كه در همه دنیا نیز و اتفاقاً در جوامع اسلامی زنان فقیرترند. این است و از این رو در جهان امروز تدابیر خاصی برای مبارزه با فقر بخصوص فقر زنان اندیشیده شده است.
در زمینه فقر و راههای ریشه كنی آن در سند ژوهانسبورگ آمده است:
ریشه كنی فقر بزرگترین چالش فراروی جهان امروز است و از نیازهای ضروری و ناگزیر برای توسعه پایدار بخصوص برای كشورهای در حال توسعه به شمار میآید....
سند چون از اقدامات و فعالیتها در جهت فقر زدایی سخن میگوید، عنوان میكند:
ارتقاء دسترسی برابر زنان و مشاركت كامل آنها بر پایه برابری با مردان برای تصمیم سازی در تمام سطوح، ترویج و تسریع دیدگاههای جنسیتی در كلیه سیاستها و راهبردها، حذف همه اشكال خشونت و تبعیض علیه زنان، بهبود و ارتقاء وضعیت و جایگاه اجتماعی اقتصادی و بهداشت و رفاه زنان و دختران از طریق دسترسی كامل و برابر به فرصتهای اقتصادی، زمین ، اعتبار، آموزش و خدمات و مراقبتهای بهداشتی... اطمینان از اینكه چه دختران و چه پسران در هر كجا بتوانند دوره كامل دبستان را طی كنند و به كلیه سطوح آموزش و پرورش دسترسی برابر داشته باشند... فراهم آوردن امكانات دسترسی به منابع كشاورزی برای مردمی كه در فقر زندگی میكنند به خصوص زنان و جوامع بومی،... توسعه و اجرای نظام بهداشتی كارآمد خانگی، بهبود دستیابی به زمین و دارایی، سرپناه مناسب و خدمات پایه برای فقرای شهری و روستایی با توجه ویژه به زنان سرپرست خانوار...
آیا این مجموعه كارها و فعالیتها را میتوان صرفا وظیفه دولتها دانست ؟آیا حمایت از اقشار محروم تا ریشه كن كردن كامل فقر تنها به عهده دولت است ؟
روشن است دولت به تنهایی قادر به برداشتن این بار بزرگ نیست.انتظار میرود سازمانهای غیردولتی و بخصوص سازمانهای غیردولتی زنان به صحنه بیایند و از این راهها در فقر زدایی مخصوصا در میان زنان اقدام كنند:
۱) بالابردن سطح سواد و آگاهی زنان نه تنها به شكل كلاسیك بلكه در زمینه هایی مثل الگوهای مصرف و نحوه استفاده بهینه از امكانات موجود (مثل آب آشامیدنی، آموزش و بهداشت)
۲) توانا سازی زنان از طریق آموزشهای فنی - حرفهای
۳) زمینه سازی برای بهره گیری مناسبتر زنان از امكانات و اعتبارات دولتی و بلكه بین المللی
۴) ایجاد زمینههای اشتغال زایی، خود اشتغالی ،كارآفرینی و... برای زنان از طریق اشاعه الگوهایی چون تعاونیهای تولید و اشتغال باید یادآور شد امروزه كه جهانی شدن سرلوحه بسیاری از برنامههای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی كشورها قرار گرفته است. باید دولتها و هم سازمانهای غیردولتی مزایا و قوتهای جهانی شدن را همراه با معایب آن ببینند كه یكی از این ضررها افزایش فقر بخصوص در میان زنان است. چرا كه نظام مسلط اقتصادی حاكم بر جهان بر پایه تكاثر و افزونی ثروت و درآمد ثروتمندان و به قیمت فقیرتر شدن فقیران شكل گرفته است. دراین نظام اقتصادی كه تولید حداكثر كالا هدف اصلی است، طبعاً نیرویهای كار ارزان قیمت بیشتری مورد نیاز است كه معمولاً هم از میان زنان تأمین میشود و این، یعنی گسترش و توسعه فقر در میان زنان.
سازمان های غیردولتی زنان میتوانند در این جهت هم به دولت و هم به اقشار زنان آگاهی و هشدار لازم را بدهند و ازسویی با تكیه بر تواناییهای زنان و امكانات و شرایط بومی، راه را برای توانمندسازی زنان هموار سازند . در این زمینه مهمترین نقش سازمان های غیردولتی ایجاد زمینه مشاركت خود زنان در فرآیند تواناسازی زنان است.
از یاد نبریم كه در سالهای اخیر موقعیت تحصیلی زنان در جامعه ما در مقایسه با دهههای گذشته و نسبت به بسیاری از جوامع دیگر رشدی نسبتا مطلوب داشته اشت: میزان بالای دختران دانشگاهی و دانش اندوختههای آموزش عالی و نیز كاهش قابل توجه سطح بیسوادی در میان قشرهای میانی و پایین زنان حاكی از همین رشد است. سازمانهای غیر دولتی زنان با اتكا به چنین پیشرفتی میتوانند و باید حركتهای قابل توجهی در جهت گسترش آگاهیهای زنان در زمینه هایی چون فقرزدایی، حفاظت از محیط زیست و... داشته باشند و از این راه است كه مشاركت واقعی و ثمربخش زنان در حل مسائل و مشكلات مربوط به خودشان تحقق مییابد.
برای این منظور لازم است كه خود این سازمانها توانا و قدرتمند ظاهر شوند تا بتوانند هم توجه و اعتماد تودههای زنان را جلب كنند و هم قدرت برقراری ارتباط مؤثر با سازمانهای دولتی داشته باشند و در واقع پلی باشند میان زنان و دولت برای آنكه نیازها و خواستههای بحق زنان را در كسب اولیهترین امكانات زیستن ( غذا،سرپناه، بهداشت، آب آشامیدنی و امكانات بهداشتی و درمانی) به مسئولین منتقل كنند و راههای عملی برای فائق آمدن بر مشكلات ناشی از فقر را پیش پای دولتها بگذارند و در این مسیر تواناییهای فكری و عملی خود زنان را به كار گیرند.
در نهایت میتوان گفت مسئولیت سازمانهای غیردولتی زنان در كاهش فقرزنان اگر بیشتر و سنگینتر از دولتها نباشد، كمتر نیست، اگر... اگر جایگاه واقعی خود را بیابند.
منبع : نشریه سبا
مسعود پزشکیان سعید جلیلی انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 پزشکیان ایران جلیلی انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم مناظره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ مناظره انتخاباتی
وزارت بهداشت هواشناسی قتل تهران قوه قضاییه آتش سوزی شهرداری تهران آموزش و پرورش خانواده سلامت سازمان هواشناسی پلیس
قیمت دلار قیمت طلا خودرو دولت سیزدهم بازار خودرو قیمت خودرو قیمت سکه بورس دلار بازار سرمایه حقوق بازنشستگان الکامپ
علیرضا قربانی تلویزیون سینما رسانه ملی تخت جمشید سینمای ایران کنسرت کتاب شهید دفاع مقدس
دانشگاه تهران دانش بنیان حوزه علمیه وزارت علوم دانشگاه آزاد اسلامی ماهواره وزیر علوم
آمریکا اسرائیل روسیه رژیم صهیونیستی غزه فلسطین فرانسه ترکیه جنگ غزه جو بایدن دونالد ترامپ لبنان
یورو 2024 فوتبال استقلال پرسپولیس کریستیانو رونالدو باشگاه استقلال لیگ برتر باشگاه پرسپولیس نقل و انتقالات علیرضا بیرانوند بازی نقل و انتقالات استقلال
هوش مصنوعی نمایشگاه الکامپ سامسونگ موبایل اپل ایرانسل ربات گوگل وزیر ارتباطات
کاهش وزن سرطان ویتامین لاغری لوازم آرایشی ورزش آلزایمر سکته مغزی