یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا


رگ‌های‌ انرژی‌ نیازمند پمپ‌ جایگزین‌


رگ‌های‌ انرژی‌ نیازمند پمپ‌ جایگزین‌
تکیه‌ ایران‌ بر دریایی‌ از ثروت‌ که‌ همانا در عصر حاضر چیزی‌ جز نفت‌ نیست‌ آنان‌ را به‌ یک‌ قدرت‌ تبدیل‌ کرده‌ اما بدون‌ شک‌ این‌ منابع‌ روزی‌ به‌ پایان‌ خواهد رسید و باید به‌ فکر جایگزینی‌ برای‌ آن‌ بود .
در کنار این‌ منبع‌ قدرت‌ گاز قرار دارد. هرچند ایران‌ به‌ عنوان‌ بزرگترین‌ دارنده‌ ذخایر گازی‌ است‌ اما با مصرف‌ در کشور دیگر امیدی‌ به‌ صادرات‌ آن‌ نیست‌ و دور از ذهن‌ نیست‌ طی‌ سال‌های‌ آتی‌ تمام‌ گاز کشور برای‌ موارد داخلی‌ استفاده‌ شود. در کنار این‌ انرژی‌، برق‌ است‌ که‌ از یک‌ سو با کمبود شدید منابع‌ مالی‌ روبرو است‌ و از سوی‌ دیگر مشکل‌ صدور ضمانتنامه‌ برای‌ حضور سرمایه‌گذاران‌ داخلی‌ و خارجی‌ است‌ و اما انرژی‌های‌ تجدیدپذیر که‌ هرچند در ایران‌ منابع‌ مستعدی‌ دارد اما هنوز در اول‌ راه‌ است‌ ضمن‌ اینکه‌ نمی‌تواند جایگزین‌ مناسبی‌ برای‌ انرژی‌ها فسیلی‌ باشد. بخصوص‌ آنکه‌ مصرف‌ انرژی‌ در ایران‌ ده‌ درصد در هر سال‌ رشد دارد. برخی‌ آمارهای‌ رسمی‌ ارزش‌ انرژی‌ مصرفی‌ کشور را سالانه‌ بیش‌ از ۲۰ میلیارد دلار برآورد می‌کند و این‌ در حالی‌ که‌ بیشتر منابع‌ مصرفی‌ انرژی‌ در ایران‌ به‌ نفت‌ و گاز تعلق‌ دارد؛ نفتی‌ که‌ طبق‌ آمار وزارت‌ نفت‌ ذخایر آن‌ ۱۳۰ میلیارد بشکه‌ برآورد شده‌ است‌. در هر صورت‌ کارشناسان‌ نفتی‌ عقیده‌ دارند اگر ایران‌ بخواهد به‌ عنوان‌ دومین‌ تولیدکننده‌ عضو اوپک‌ سهم‌ حدود ۱۵ درصدی‌ خود را در اوپک‌ حفظ‌ کند باید در ۲۰ سال‌ آینده‌ لااقل‌ تولید خود را به‌ بیش‌ از ۸ میلیون‌ بشکه‌ در روز برساند اما واقعیت‌ پیش‌روی‌ این‌ است‌ که‌ اغلب‌ مخازن‌ نفتی‌ کشور در نیمه‌ دوم‌ عصر خود قرار دارند و ظرفیت‌ تولید سالانه‌ آنها بطور متوسط‌ نزدیک‌ به‌ ۲۰۰ هزار بشکه‌ کاهش‌ می‌یابد. مخازنی‌ که‌ پربازده‌ و کم‌هزینه‌ هستند در واقع‌ دوران‌ پیری‌ خود را سپری‌ می‌کنند و بقیه‌ مخازن‌ نیز پرهزینه‌ و کم‌بازده‌ هستند به‌ همین‌ جهت‌ تحلیلگران‌ انرژی‌ معتقدند ایران‌ بدون‌ سرمایه‌گذاری‌ سنگین‌ ومنابع‌ مالی‌ خارجی‌ امکان‌ حفظ‌ سقف‌ تولید را نخواهد داشت‌.
اما در کنار منابع‌ عظیم‌ نفت‌، منابع‌ گاز وجود دارد که‌ ایران‌ بعد از روسیه‌ به‌ عنوان‌ دومین‌ و بزرگترین‌ دارنده‌ گاز جهان‌ با ذخایر ۲۸ تریلیون‌ متر مکعب‌ گاز لقب‌ گرفته‌ است‌ اما با توجه‌ به‌ منابع‌ عظیم‌ گاز، ایران‌ چندان‌ در تجارت‌ جهانی‌ گاز نقش‌ ندارد چرا که‌ نیمی‌ از مصرف‌ انرژی‌ کشور را گاز تشکیل‌ می‌دهد و در این‌ راستا سرمایه‌گذاری‌ در این‌ بخش‌ افزایش‌ یافته‌ است‌. به‌ گونه‌یی‌ که‌ در دهه‌ گذشته‌ جمعیت‌ تحت‌ پوشش‌ شبکه‌ گاز در کشور بیش‌ از دو برابر شده‌ و از ۱۹ میلیون‌ نفر در سال‌ ۱۳۷۵ به‌ بیش‌ از ۴۲ میلیون‌ نفر در حال‌ حاضر رسیده‌ است‌. بی‌.بی‌.سی‌ در این‌ باره‌ گزارش‌ داد: تا به‌ نتیجه‌ رسیدن‌ قراردادهای‌ صادرات‌ گاز به‌ کشورهای‌ هند، پاکستان‌، ارمنستان‌، امارات‌، کویت‌ و در نهایت‌ اروپا راه‌ درازی‌ در پیش‌ است‌ و تا آن‌ زمان‌ ایران‌ بسادگی‌ نمی‌تواند روی‌ گاز به‌ عنوان‌ منبع‌ درآمد ارزی‌ حساب‌ باز کند.
اما برق‌ از دیگر انرژی‌هایی‌ است‌ که‌ باید به‌ آن‌ توجه‌ کرد.رشد مصرف‌ برق‌ در ایران‌ مانند سایر انرژی‌های‌ دیگر مسوولان‌ کشور را وا داشت‌ تا به‌ سرمایه‌گذاری‌ اساسی‌ در این‌ صنعت‌ زیربنایی‌ بپردازند. بنا بر آمار منتشر شده‌ توان‌ تولید برق‌ ایران‌ حدود ۳۸ هزار مگاوات‌ است‌ که‌ با توجه‌ به‌ رشد ده‌ درصدی‌ مصرف‌، باید سالانه‌ بیش‌ از سه‌ هزار مگاوات‌ نیروگاه‌ جدید وارد مدار شود تا بتواند روند رو به‌ رشد مصرف‌ را کنترل‌ کند. بنابراین‌ برای‌ تامین‌ این‌ حجم‌ مصرف‌ دولت‌ باید سالانه‌ حدود ۳۵۰۰ میلیارد تومان‌ سرمایه‌گذاری‌ جدید انجام‌ دهد تا بتواند جوابگوی‌ نیاز مصرف‌کنندگان‌ باشد اما این‌ در حالی‌ است‌ که‌ بخش‌ برق‌ کشور با کمبود منابع‌ مالی‌ روبرو است‌ به‌ گونه‌یی‌ که‌ مسئولان‌ صنعت‌ برق‌ کشور را بر آن‌ داشت‌ تا از سرمایه‌گذاری‌ بخش‌ خصوصی‌ داخلی‌ و خارجی‌ استفاده‌ کنند.
به‌ عقیده‌ برخی‌ ناظران‌ اگر دولت‌ نتواند زمینه‌ همکاری‌ بخش‌ خصوصی‌ و نظر مساعد شرکت‌های‌ داخلی‌ و خارجی‌ را برای‌ سرمایه‌گذاری‌ در بخش‌ برق‌ جلب‌ کند باید در سال‌های‌ آینده‌ منتظر خاموشی‌های‌ گسترده‌ در نقاط‌ مختلف‌ کشور باشیم‌ اما علاوه‌ بر این‌ استفاده‌ از انرژی‌های‌ نو از دیگر روش‌های‌ تولید برق‌ در ایران‌ است‌ که‌ به‌ نوعی‌ در اول‌ راه‌ است‌ و به‌ نظر می‌رسد این‌ منابع‌ هنوز جایگاه‌ درخوری‌ در ایران‌ نیافته‌اند اما علی‌رغم‌ این‌ استفاده‌ از انرژی‌ بادی‌ در منجیل‌، زمین‌ گرمایی‌ در سبلان‌ و خورشیدی‌ در یزد، طبس‌ و شیراز در دستور کار دولت‌ است‌. هر چند به‌ نظر می‌رسد انرژی‌ باد نسبت‌ به‌ انرژی‌های‌ نو دیگر با صرفه‌تر باشد اما دولت‌ با توجه‌ به‌ پتانسیل‌های‌ موجود در کشور از سایر انرژی‌ها در این‌ راستا نیز بهره‌ می‌برد، حتی‌ سازمان‌ انرژی‌های‌ نو به‌ فکر استفاده‌ از زباله‌ برای‌ تولید برق‌ در کشور است‌ چرا که‌ در حال‌ حاضر بیش‌ از ۴۲ هزار تن‌ زباله‌ در کشور وجود دارد اما در کنار این‌ انرژی‌ها،انرژی‌ هسته‌یی‌ قرار دارد که‌ در حال‌ حاضر بسیاری‌ از کشورهای‌ پیشرفته‌ از آن‌ به‌ عنوان‌ یک‌ اهرم‌ برای‌ تامین‌ انرژی‌ استفاده‌ می‌کنند اما استفاده‌ از این‌ انرژی‌ هنوز در ایران‌ به‌ دلیل‌ برخی‌ از مسائل‌ سیاسی‌ مقدور نیست‌.اما آنچه‌ مسلم‌ است‌ اینکه‌ مصرف‌ انرژی‌ در جهان‌ رو به‌ افزایش‌ است‌ و منابع‌ آن‌ محدود و با توجه‌ به‌ سرمایه‌گذاری‌های‌ صورت‌ گرفته‌ توسط‌ کشور در خصوص‌ انرژی‌های‌ پاک‌ همچون‌ انرژی‌ خورشیدی‌ و انرژی‌های‌ بادی‌ و انرژی‌ زمین‌ گرمایی‌ و... این‌ منابع‌ با توجه‌ به‌ محدودیت‌ استفاده‌ از آنها قابل‌ استفاده‌ در هر زمان‌ و مکانی‌ نمی‌باشد.
در این‌ میان‌ آنچه‌ رخ‌ می‌نماید ناگزیری‌ کشورها در استفاده‌ از انرژی‌ هسته‌یی‌ به‌ عنوان‌ سوخت‌ جایگزین‌ منابع‌ فسیلی‌ برای‌ جبران‌ منابع‌ انرژی‌ است‌. ایران‌ نیز در این‌ میان‌ درصدد است‌ تا با استفاده‌ از این‌ علم‌ خدادادی‌ بخشی‌ از منابع‌ انرژی‌ خود را تامین‌ نماید. در این‌ راستا اولین‌ نیروگاه‌ هسته‌یی‌ کشورمان‌ در بوشهر با همکاری‌ روس‌ها مراحل‌ پایانی‌ خود را می‌گذراند اما سرنوشت‌ این‌ نیروگاه‌ هزار مگاواتی‌ هم‌اکنون‌ به‌ دلیل‌ مخالفت‌ شورای‌ حکام‌ آژانس‌ بین‌المللی‌ انرژی‌ هسته‌یی‌ با برنامه‌های‌ هسته‌یی‌ ایران‌ نامعلوم‌ است‌.
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید