عوامل تاثیرگذار بر بهای بنزین

كشورهای مختلف جهان با قیمت های متفاوت سوخت روبه رو هستند؛ به گونه ای كه قیمت هر لیتر بنزین در نروژ ۲۰ سنت، در یونان ۶۵ سنت و در غنا ۳۴ سنت است. نخستین دلیل این تفاوت قیمت را شاید بتوان ناشی ازتفاوت در هزینه های استخراج نفت خام در كشورهای تولید كننده دانست. عامل دوم، هزینه های تصفیه نفت خام وتوزیع آن است. روش های گوناگون تصفیه و تفاوت در ساختار توزیع و مسافت پالایشگاه ها در قیمت های سوخت بی تاثیر نیست. همچنین محدودیت تعداد شركت های فعال در بیشتركشورها به انحصار این صنعت منجر شده است؛ به علاوه اگر ایستگاه های سوخت رسانی نیز در انحصار باشند، ممكن است افزایش قیمت را در بر داشته باشند، ولی در بیشتر كشورها سهم پالایش و توزیع سوخت در هزینه های كل كم است؛ بنابر این شاید افزایش قیمت سوخت تعدادی از كشورها ناشی از این عامل نباشد. عامل سوم و تعیین كننده قیمت سوخت را می توان میزان مالیات بیان كرد. در بیشتر كشورها سهم عمده مالیات بر عهده مصرف كنندگان است. در هلند ۷۰ درصد و در آمریكا ۲۵ درصد قیمت محصولات نفتی مالیات است و در بعضی از کشورهای آسیایی و آفریقایی و کشورهای تولیدکننده نفت مانند نیجریه، عراق و ایران، قیمت سوخت به شدت پایین است و در این کشورها قیمت سوخت حتی کمتر از هزینه های تولید آن است.
دلایل اعمال مالیات بر سوخت
ازجمله دلایل مهمی كه كشورها برای گرفتن مالیات بر سوخت بیان می كنند، این است كه مالیات پوششی برای هزینه های ساختاری و ضرورت های زیر ساختی حمل و نقل است. در این حالت مالیات بر سوخت، بیان كننده اصل سود است كه استفاده كنندگان از خدمات عمومی مطابق با میزان استفاده شان، مالیات پرداخت می كنند. در بررسی ها و برآوردها به این نتیجه رسیده اند كه این نوع مالیات تاثیر به سزایی در بیشتر كشورها ندارد، اما دلیل دوم اعمال مالیات این است که مالیات، منبع اصلی برای تامین هزینه ها و مخارج دولت است؛ به گونه ای كه در كشورهای دارای هزینه های دولتی بالا، مقدار مالیات بیشتر است. در یک بررسی مشخص شد که کشورهایی که یک منبع ویژه از درآمد از قبیل منابع طبیعی وسیع دارند، از اعمال مالیات بر سوخت می پرهیزند. پس از بررسی ها و ارائه الگوها مشخص شد كه هزینه های دولت، تاثیری مثبت و عمده بر قیمت سوخت دارد.
دلیل سوم مالیات بر سوخت، برقرار كردن عدالت بیشتر در كشورهای با درآمد پایین است. سهم ثروتمندان در پرداخت مالیات بیشتر از افراد فقیر است. علاوه بر رعایت عدالت، تحمیل مالیات های سوختی ممکن است بر میزان کارآیی تأثیر بگذارد. مالیات بر سوخت می تواند کارآ باشد، به ویژه اگر در اقتصاد شوکی وارد شده باشد. البته کشش تقاضای سوخت نیز بی تاثیر نیست. از دلایل دیگر در وضع مالیات بر سوخت در سطح بین المللی، می توان رقابت مالیاتی را نام برد كه دولت ها برای جذب مشتریان از دیگر كشورها، مالیات را در سطح پایینی اعمال می كنند. در واقع بیشتر كشورهای كوچك، به ویژه در اروپا ممكن است برای جذب كشورهای همسایه كه فعالیت چندانی در این كشورها نداشته اند، دست به چنین كاری بزنند. در کشورهای بزرگ، پدیده رقابت مالیاتی به این معنا است که این کشورها میزان مالیاتشان را به سمت پایین تعدیل می کنند. در کشورهایی مانند سنگاپور و هنگ کنگ، میزان مالیات برای کشورهای همسایه بالاست و این کشورها محدودیت های ویژه ای اعمال می کنند. از جمله دلایل عمده و اصلی دیگر در برقراری این نوع مالیات، برطرف كردن پیامدهای خارجی و آثار جانبی است. شلوغی جاده ها و خیابان ها، همچنین آلودگی های زیست محیطی از جمله پیامدهای خارجی منفی بنزین ارزان است. هدف اصلی دولت ها در گرفتن این مالیات تغییر عادت های مصرف كنندگان و ترغیب آن ها در صرفه جویی انرژی است و سرانجام این که میزان مالیات بر سوخت، به قدرت گروه های منتفع (نفع برنده) بستگی دارد که در کاهش میزان مالیات موفقند. اگر شرکت های حمل و نقل، قدرت زیادی داشته باشند، می توانند فشار رو به پایینی درجهت کاهش مالیات داشته باشند. به طور كلی می توان گفت كه سوخت ها اسا س مالیاتی مهم برای دولت ها محسوب می شوند، زیرا هزینه جمع آوری مالیات بر سوخت كم و تقلب و گریز از این مالیات دشوار است. به طور کلی در کشورهای تولیدکننده و دارنده نفت، این نوع مالیات وجود ندارد و این کشورها به داشتن قیمت های پایین نفت تمایل دارند.


س.خ

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا