ضرورت دوستی های دوران کودکی

دوستی به کودکان کمک می کند تا مهارت های عاطفی - اجتماعی خود را گسترش دهند. آنها از داشتن روابط صمیمی و نزدیک با هم سالان شان، به نکات و ارزش هایی پی می برند که نمی توانند از بودن با والدین و اعضای بزرگسال خانواده شان بیاموزند.
برای مثال آنها یاد می گیرند که چگونه باید با دیگران رفتار کنند، چگونه باید از قوانین و مقررات پیروی کنند و چگونه باید تصمیم گیری کنند. کودکان در جمع دیگر دوستان شان با مفهوم ترس، خشم، عصبانیت و اعتراض کردن آشنا می شوند. آنها می آموزند که چگونه باید پیروز شوند، چگونه باید کمبودها را تحمل کنند و چگونه باید رفتار مناسبی داشته باشند. کودکان یاد می گیرند که چگونه از مراجع قدرت باید پیروی کنند.
آنها یاد می گیرند که چگونه باید نظرات دیگران را بشنوند و درک کنند. دوستی، حس همدلی و نوع دوستی را در دل آنها زنده می کند. آنها در جمع دوستان شان، استعدادها و ویژگی های خود را بهتر می شناسند و می توانند خودشان را با آنها مقایسه کنند. کودکان از طریق مشاهده هم سن و سالان شان به شباهت ها و تفاوت های شان با آنها پی می برند.
کودکان از بودن در جمع به حس تعلق و ارزشمندی دست پیدا می کنند و همین امر موجب افزایش عزت نفس آنها می شود. دلگرمی و حمایت هایی که کودکان از دوستان شان دریافت می دارند، صبر و بردباری آنها را در سازگاری با محیط های ناآشنا و غریبه (مثل رفتن به مدرسه، ورود به مرحله نوجوانی، مقابله با فشارها و ناکامی و...) افزایش می دهد.
دوستی عاملی برای سلامت و بهداشت روانی کودک است. تحقیقات نشان می دهد کودکانی که در جمع بزرگ می شوند، کمتر دچار مشکلات ارتباطی می شوند. از طرف دیگر، کودکانی که در دوست یابی مشکل دارند، در جمع دوستان شان بیشتر احساس تنهایی و طرد شدن می کنند و در سازگاری با محیط های آموزشی ناتوان تر هستند.
● دوست یابی
کودکان اغلب دوستان بی شماری دارند. هر چه تعداد دوستان آنان در دوران کودکی بیشتر باشد، در دوران بزرگسالی برای دوستی ارزش بیشتری قائلند. تقریباً ۷۵ درصد کودکان خود را درگیر دوست شدن با هم سالان شان می کنند و تقریباً ۹۰ - ۸۰ درصد نوجوانان ۲ الی ۳ نفر از بهترین دوستان شان را از بین هم سالان دوران کودکی خود انتخاب می کنند.
اغلب کودکان و نوجوانان بر این باورند دوستی رابطه ای دوطرفه است که هر دو نفر باید بدان پای بند باشند. ( هارتاپ و استیونس، ۱۹۹۹) یک کودک نوپا ممکن است به کودک هم سال خود کمک کند تا با مکعب هایش خانه ای بسازد، یا یک کودک دبستانی ممکن است به دوستش کمک کند تا تکالیفش را انجام دهد، یک نوجوان ممکن است دوست هم سالش را بهتر از پدر و مادرش نصیحت کند.
با گسترش دوستی، مفهوم رابطه متقابل هم شکل جدیدی به خود می گیرد و هر یک از دوست ها سعی می کنند در خوبی کردن به دیگری پیشی بگیرند. مهارت های دوست یابی هم از جمله مهارت هایی است که باید از همان دوران کودکی آموخته شود تا جایگاه خود را در زندگی کودک پیدا کند.
● دوستی در سنین مختلف
کودکان از همان ماه های آغازین تولد خود درتلاشند با گرداندن سرشان به سوی صدای گفت و گوی افراد با اطرافیان شان ارتباط برقرار کنند. تعاملات و واکنش های ظریفی که کودک با محیط پیرامونش برقرار می کند، نشان می دهد که کودک قادر است وابستگی های عمیق عاطفی بین خود و اطرافیانش را به وجود آورد.
پژوهش های مختلف نشان می دهد کودکانی که در جمع کودکان دیگر بزرگ می شوند، با کودکانی که تنها در جمع افراد بالغ بزرگ می شوند، تفاوت های شخصیتی بسیاری دارند. کودکان در خردسالی، آشنایی و تثبیت روابط شان با یکدیگر را شروع می کنند و سعی می کنند به تدریج ارتباط خود را با چند نفر از دوستان شان صمیمی تر کنند.
کودکان پیش دبستانی، دوست های شان را از بین ۱۵ - ۱۰ نفر انتخاب می کنند و در عین آن که با همه رابطه ای دوستانه برقرار می کنند، با یکی دو نفر نزدیک تر و صمیمی تر می شوند. اغلب دوستی های دوران خردسالی کلامی نیستند، بلکه دوستی آنها به میزان فعالیت مشترکی که با هم انجام می دهند، بستگی دارد.
کودکان در دوران پیش دبستانی و سال اول دبستان، با گروهی از بچه هایی دوست می شوند که علایق و سرگرمی های مشترک داشته باشند. کودکان در این سن تمایل دارند روابط گروهی شان را گسترش دهند و بهترین دوست ها، کسانی هستند که بهتر بتوانند روابط جمعی خود را سازمان دهند (در گروه فعال تر باشند و از بودن در جمع دیگر کودکان احساس رضایت و شادمانی کنند). تحقیقات نشان می دهد کودکانی که دارای دوستی های با سابقه طولانی تر بوده اند، برای حفظ و نگه داری دوستی شان تلاش بیشتری می کنند. (لاد، ۱۹۹۰)

ماندانا سلحشور

منبع : روزنامه شرق