مهارت‌های یادگیری

این سئوال که مطالعه ثمربخش چیست و از چه طریقی می‌توان بهتر یاد گرفت و بهتر آموخت از مجهولاتی است که در ذهن دانش‌آموز و معلم وجود دارد. در این مقاله می‌خواهیم مهارت‌های مطالعه و یادگیری را بررسی و توانایی مطالعه خویش را تقویت کنیم.
اولین گام برای رسیدن به این هدف، تعریف مطالعه است. مطالعه، یک فرآیند شرطی و اکتسابی است برای افزایش معلومات. مطالعه، فرآیندی است اکتسابی یعنی مرحله به مرحله به کار می‌رود و دارای بخش‌های مختلفی مانند رویکردهای قبل از مطالعه، ایجاد آمادگی و ... است ویژگی‌هایی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عادت کردن به مطالعه در طول سال تحصیلی است و چه بهتر عادت کردن به مطالعه براساس استاندارد و شرایط آن باشد.
● شرایط مطالعه بهتر
شرایط مطالعه شامل مواردی است که با فراهم کردن آن‌ها می‌توان، مطالعه‌ای مفید‌تر و با بازدهی بالاتر داشت.
در واقع این شرایط به شما یاد می‌دهد، چگونه از زمان‌های مطالعه، بهره‌ بیش‌تری ببرید. به شما می‌آموزد که قبل از شروع مطالعه چه اصولی را به کار گیرید، در حین مطالعه چه مواردی را فراهم سازید و چگونه به هدف‌های مطالعاتی خود برسید.
۱) آغاز صحیح و مناسب
هنگام مطالعه کتاب، ابتدا از قسمت‌های آسان و جذاب شروع کنید و بعد به سراغ بخش‌های مشکل‌تر آن بروید.
این کار رامی‌توانید با مرور قسمت‌های خوانده شده قبلی آغاز کنید. قسمت‌های آسان و جذاب، علاقه شما را به خواندن افزایش می‌دهند.
۲) برنامه‌ریزی
یکی از عوامل اصلی موفقیت، داشتن برنامه منظم است. برنامه‌ریزی صحیح این است که چگونه از وقت و امکانات موجود، بیش‌ترین استفاده را ببرید.
نداشتن برنامه‌ریزی صحیح، باعث اتلاف وقت می‌شود و در این صورت، بازده مطالعه بسیار کاهش می‌یابد.
نکته قابل ذکر، این است که هرچند داشتن برنامه مهم است، ولی مهم‌تر از آن، اجرای برنامه است.
بهترین برنامه‌ریزی درسی، توسط خود دانش‌آموز صورت می‌گیرد. یعنی هر شخص باید باتوجه به شرایط روحی، جسمی، محیطی و زمانی و همچنین با شناختن علاقه، هدف، نقاط ضعف و قوت خویش، برای خودش برنامه‌ریزی کند.
۳) رعایت نظم و ترتیب
اساس هر برنامه و سازمانی به نظم آن بستگی دارد. رعایت نظم از شرایط مهم مطالعه به حساب می‌آید، چرا که نظم، به ایجاد تمرکز کمک می‌کند.
۴) استفاده صحیح از وقت
استفاده صحیح از وقت و هدر ندادن آن مهم است، چرا که زمان از دست رفته را نمی‌توان مجدداً بازیافت.
زمان را نمی‌توان ذخیره کرد، زمان سرمایه‌ای است که اگر استفاده نشود، از دست می‌رود، درحالی که سرمایه مالی چنین نیست.
۵) حفظ سلامت
تندرستی و تغذیه مناسب از عوامل مهم حفظ سلامتی جسمانی است. یک فرد با بنیه قوی قدرت یادگیری بالاتری خواهد داشت.
۶) استراحت فکری
هنگامی که خسته هستید، مطالعه نکنید. برای انجام کارهای فکری، به خصوص مطالعه، باید مغز کاملاً آماده و سرحال باشد تا قادر به خاطر سپردن مطالب مشکل نداشته باشد.
۷) خواب کافی
خواب، فراگیری و یادگیری و حافظه را تقویت کرده و بهبود می‌بخشد. به این منظور خواب شش تا هشت ساعته، معمولاً کافی است.
۸) درک مطلب
آنچه درحافظه بلند مدت باقی می‌ماند، معنی مطالب است.
سعی کنید به هنگام مطالعه، مطالب را به خوبی درک کنید تا بتوانید به راحتی آن‌ها را به خاطر بسپارید.
۹) اتاق مطالعه
اتاقی که برای مطالعه انتخاب می‌کنید، باید ساکت و آرام و تا حد ممکن از پوستر و اشیایی که موجب هواس‌پرتی می‌شوند، خالی باشد.
۱۰) نور مطالعه
نور مکان مطالعه بهتر است از دو ترکیب نوری طیف زرد و طیف سفید استفاده شود تا چشم خسته نشود.
استفاده از لامپ مهتابی به تنهایی کافی و مناسب نیست.
نکته دیگر درباب نور مطالعه این است که حتماً در زمان مطالعه اطرافتان هم روشن باشد نه تنها محلی که درس می‌خوانید.
۱۱) زمان مطالعه
هیچ قانونی برای زمان مطالعه نداریم. هر وقت که راحت بودید چه صبح زود و چه شب تا دیر وقت می‌توانید مطالعه کنید و درس بخوانید، ولی سه زمان در یادگیری مهم است:
اوّل صبح از آنجا که تازه از خواب بیدار شده‌اید و ذهنتان منع قبلی ندارد، مطالب را به راحتی حفظ می‌کند.
آخر شب به دلیل اینکه بعد از درس خواندن می‌خوابید مطالب فرصت پیدا می‌کنند تا از نیمکره راست که جایگاه حافظه کوتاه مدت است، وارد نیمکره چپ شوند که جایگاه حافظه بلند مدت است برای همین یادگیری افزایش پیدا می‌کند.
دو ساعت قبل از غروب آفتاب به دلیل کاهش اشعه کیهانی و نوع رابطه خورشید با زمین، اختلال حواس در این زمان کم می‌شود، پس سعی کنید از این زمان به‌خوبی استفاده کنید و مطالعه ثمربخش داشته باشید.

نرجس خاتون حاتمی

منبع : روزنامه اطلاعات