بیماری آبله در طیور

آبله یکی از بیماری های پرندگان است که سرعت انتشار آهسته ای دارد و از سالیان قبل وجود داشته ولی سبب مرگ و میر چندانی نمی شود، مگر آنکه دستگاه تنفسی با عوامل دیگری درگیر شود. بیماری در هر سن و هر موقعی می تواند ظاهر شود. علائم آن بروز ندول روی پوست، غشاهای نکروتیک دیفتریک در دهان و قسمت فوقانی دستگاه تنفس می باشد.
آبله توسط سویه ها یا تیپ های مختلف ویروسی می تواند ایجاد شود که از آن جمله:
Fowl pox virus
canary pox virus
Pigeon pox virus
و در برخی موارد turkey pox virus را می توان نام برد.
هر سویه می تواند تعدادی از پرندگان را آلوده سازد. به طور طبیعی آبله در جوجه ها،) )ایجاد می گردد.fowl pox virus=f.pبوقلمون و دیگر طیور اهلی توسط ویروس آبله طیور(fowl pox) انتقال آبله به طور مستقیم و غیرمستقیم می باشد.
ویروس آبله مقاومت بسیار زیادی به خشکی داشته و در شرایط مطلوب می تواند ماهها در آشیانه های آلوده زنده و فعال باقی بماند. این بیماری ممکن است توسط پشه های مختلف منتقل شود. پشه ها بعد از تماس با پرندگان آلوده به ویروس آبله، عامل بیماری را بیش از یک ماه در خود نگه می دارند و سپس توسط همان پشه ها، عامل بیماری بین گله های مختلف جا به جا می شود.
به علت انتشار ساده و آهسته آبله، درگیری گله ها بسیار زیاد بوده و دوره بیماری در طیور مختلف از ۳ تا ۵ هفته طول می کشد. طیور جوان مبتلا، از نظر سیستم تنفسی و گوارشی درگیر بوده و باعث اختلالاتی در خوردن و تنفس می شود. این بیماری در طیور جوان سبب تاخیر در رشد و در طیور تخمگذار باعث افت تولید تخم مرغ می شود. این بیماری به دو شکل می تواند ظاهر شود:
dry form= cutaneous pox۱- شکل پوستی یا شکل خشک
wet form= diphtheric pox۲- شکل دیفتریک یا شکل مرطوب
در شکل پوستی بیماری، ندولهایی به شکل زگیل تشکیل شده که سرانجام باعث دلمه شده و در نهایت بهبود می یابد. این زخم ها بیشتر در جاهایی از بدن که بدون پر بوده (همانند تاج، ریش، گوش، چشم و گاهی روی پاها) ظاهر می شود.
در شکل مرطوب بیماری، بیشتر دهان و مجاری تنفسی (حنجره و نای) درگیر شده که غشای موکوسی این نواحی تخریب شده و ایجاد زخم می کند.
تشخیص آبله در طیور سریع بوده و بر اساس تاریخچه و مشاهده زخم های مشخص می توان بیماری را در گله شناسایی کرد. در برخی موارد تشخیص آزمایشگاهی بر اساس بافت و یا مطالعه، نحوه سرایت و آلوده شدن صورت می گیرد. این بیماری درمان ندارد و بهترین راه پیشگیری از آلوده شدن طیور، کنترل آن از طریق انجام واکسیناسیون، مدیریت روزانه و انجام ضدعفونی می باشد.
چندین نوع واکسن موثر بر علیه این بیماری در بازار وجود دارد. معمولا واکسیناسیون طیور ضروری نیست مگر آنکه جمعیت پشه ها زیاد شده، یا آلودگی قبلا رخ داده باشد. جوجه های گوشتی در یک روزگی و در مرغهای تخمگذار و مادر بایستی در ۶ تا ۱۰ هفتگی واکسیناسیون به روش تلقیح در بال با استفاده از سوزنهای دو شاخه شیاردار صورت گیرد. هرچند که استفاده از یکبار واکسیناسیون می تواند ایمنی دائمی در طیور ایجاد کند.

منبع:
Poultry viral disease , avian pox
Mississippi state university
مترجمان : مهندس احمد صلاحی همدانی- کارشناس شرکت مرغ ماهان
مهندس مژده موسی نژاد- مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کهنوج

منبع : مؤسسه مرغداری ایران