ناگفته‌های چهار فصل مادری

دوران بارداری تغییرات فیزیولوژی بسیاری را برای زنان به‌وجود می‌آورد. بارداری در فصل بهار با مشکلاتی مانند خشکی پوست و آفتاب‌سوختگی همراه است.
متخصصان توصیه می‌کنند زنان باردار در فصل بهار به نکاتی که مربوط به سلامت آنان می‌شود، حساسیت بیشتری نشان ‌‌دهند. به عقیده متخصصان مهم‌ترین نکته‌ای که زنان باردار در این زمان باید به آن توجه کنند مقدار مایعات مصرفی است. علاوه بر این زمانی که آفتاب با شدت بیشتری می‌تابد و در ساعاتی که این تابش مستقیم‌تر است زنان باردار نباید در معرض آفتاب قرار گیرند. همچنین لباس‌هایی که زنان در این فصل استفاده می‌کنند باید سبک و راحت بوده، رنگ آن روشن و جنس آن از نخ یا کتان باشد. زنان باردار باید به خاطر داشته باشند در طول روز پاها را بالا قرار داده و نمک کمتری مصرف کنند.
استفاده از کرم‌های ضدآفتاب نیز در این زمان لازم است و باید حداقل ۲۰ دقیقه قبل از این‌که در معرض آفتاب قرار گیرند، از این کرم‌ها استفاده کنند زیرا زنان باردار پوست حساس‌تری دارند.
غذایی که زن باردار می‌خورد باید سبک بوده و در وعده‌های غذایی بیشتر و به میزان کمتر استفاده شود تا از به‌وجود آمدن مشکلات هاضمه‌ای جلوگیری شود.
زنان باردار باید از رفتن به مناطق دور از شهر و مناطقی که از مراکز بهداشتی فاصله زیادی دارند، اجتناب کنند و در ماه‌های آخر بارداری نیز، تردد کمتری بیرون از خانه داشته باشند. شنا کردن برای زنان باردار ممنوع نیست و این ورزش به دلیل تأثیر مثبتی که روی مفاصل و ستون فقرات دارد، می‌تواند مفید باشد.
اگر در انتظار این هستید که در بهار مادر شوید، صبح زود از خواب بیدار شوید و از دیدن یک صبح بهاری لذت ببرید. شب‌ها قدم بزنید و از دوران بارداری بدون هیچ‌گونه احساس استرسی لذت ببرید. در عین حال به یاد داشته باشید فصل بهار با انرژی مثبت همراه است.
● بارداری در تابستان
با در نظر گرفتن این روش‌ها می‌توان دوران بارداری همراه با سلامتی را در فصل تابستان تجربه کرد.
‌▪ همراه داشتن بطری آب هنگام خروج از منزل، زیرا زنان باردار به آب بیشتری نیاز دارند.
▪‌ بیرون رفتن به تنهایی در مواقع ضروری. صبح زود و عصر برای انجام کارها مناسب‌تر است.
▪‌ در صورت رانندگی بهتر است رفت و آمد از محل‌هایی صورت گیرد که در معرض آفتاب کمتری قرار دارند.
▪‌ هنگام خروج از منزل از پنکه‌های دستی کوچکی که با نیروی باتری کار می‌کنند، استفاده شود.
▪ استفاده از کرم ضدآفتاب.
▪ اگرچه شنا ورزش مناسبی برای زنان باردار است، اما باید از شنا در استخرهای روباز، خصوصاً زمانی که آفتاب شدید است، اجتناب کرد.
▪‌ استفاده از لباس‌هایی با رنگ روشن.
‌▪ دوش گرفتن برای خنک شدن بدن.
‌▪ چرت زدن.
‌▪ در صورت خستگی کمک گرفتن از دیگران برای آشپزی یا تمیز کردن خانه.
● بارداری در پائیز
در فصل پائیز به دلیل مطبوع بودن وضعیت آب و هوایی، زنان باردار دوره راحت‌تری را سپری می‌کنند اما باید توجه داشت عملکرد سیستم دفاعی بدن در روزهای پائیزی ضعیف‌تر شده و احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی واگیردار نظیر سرماخوردگی و آنفلوانزا افزایش پیدا می‌کند از این رو پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های عفونی و ویروسی به دلیل محدودیت مصرف دارو در دوران بارداری ضروری است.از طرف دیگر ضعف سیستم ایمنی بویژه در هفته‌های اول بارداری می‌تواند منجر به بروز عوارضی مثل نقص‌های جنینی و به دنیا آمدن نوزادانی کم وزن و نارس شود.
مصرف آنتی‌اکسیدان‌های ضروری در این دوران و پیشگیری از ابتلا به فقر ویتامین‌ها و مواد معدنی بهترین راهکار برای پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری‌ها است.مصرف ویتامین «ث» در این فصل سبب افزایش قدرت سیستم دفاعی بدن و کاهش اثر منفی محرک‌های محیطی نظیر استرس شده و میزان سم خون را کاهش می‌دهد.قراردادن منابع غذایی حاوی ویتامین «ای» در رژیم روزانه نیز نقش مهمی در افزایش قدرت دفاعی بدن، کاهش فشار خون و افزایش قدرت دستگاه تنفسی و سیستم ایمنی بدن در مقابل عوامل آلرژی‌زا و آلاینده‌های هوا است.بتاکاروتن‌ها حاوی مقادیر فراوانی از ویتامین «آ» هستند که مصرف آنها از بروز عفونت و ابتلا به بیماری‌های ویروسی پیشگیری می‌کند.
● بارداری در زمستان
بارداری در زمستان، مزیت‌های خاص خود را دارد، خصوصاً این‌که به دلیل توازن موجود در اتمسفر، هوا بطور مناسبی خنک است.
در زیر به آنچه که در این دوره می‌تواند به امنیت و آسایش یک مادر کمک کند، اشاره می‌شود.
▪ انجام فعالیت‌هایی که ایجاد خطر نمی‌کنند
▪ در زمستان بدن با تغییرات خاص به‌صورت‌های گوناگونی مواجه می‌شود. هورمون‌های دوران بارداری گاه توازن بدن را به هم می‌زنند. انجام بسیاری از ورزش‌های زمستانی نیز در این دوران پیشنهاد نمی‌شود زیرا آنها احتمال صدمات وارده به شکم را افزایش می‌دهند. در ماه‌های آخر، وضعیت تعادل بدن خوب نیست و بهتر است ورزش‌هایی انجام شود که به بهبود تعادل بدن کمک کند.
▪ در دوره بارداری می‌توان با پیاده‌روی‌های طولانی و آرام، اقدام به ورزش کرد. مطالعه، ورزش و … نیز در این فصل مناسب است.
● کمردرد یا پشت ‌درد
پشت درد در دوران بارداری،‌ مخصوصاً در ماه‌های آخر خیلی متداول است. متخصصان دو دلیل اصلی برای این مشکل عنوان کرده‌اند. همان‌طور که نوزاد رشد می‌کند، افزایش وزن او مهره‌های ستون فقرات را دچار کشیدگی کرده و در نتیجه دردی در قسمت ماهیچه‌های پشت بروز می‌کند. در این زمان گردن به سمت عقب متمایل شده و مادر در ماهیچه‌های پشت و کمر احساس خستگی می‌کند. همچنین هورمون‌های حاملگی روی نرمی و کشیدگی ماهیچه‌ها مؤثر هستند. این درد بخصوص در اطراف لگن که باید فضایی برای حرکت کودک به‌وجود آید، شدیدتر است. برای حل این مشکل باید به وضعیت نشستن توجه کرد، همچنین می‌توان پشت به دیوار ایستاده و عضلات کمر را به دیوار فشار داد.
‌▪ هنگام برداشتن اجسام سنگین از روی زمین، کمر را خم نکرد.
▪ ‌کفش‌های راحت پوشیده و هرگز از کفش‌های پاشنه‌دار استفاده نکرد.
▪ قراردادن بالش کوچکی در پشت هنگام نشستن
▪ اگر به دلیل قرارگرفتن و موقعیت بچه در ناحیه کمر مشکلی احساس می‌شود نباید زانوها را خم کرد. صاف نگهداشتن زانو باعث می شود تا وزن بچه به قسمت عقب بدن منتقل شده و مادر احساس بهتری پیدا کند.
▪ تغییرات فصلی گاهی با احساسات ناخواسته‌ای که معمولاً به شکل غم ظاهر می‌شوند همراه می شوند. این غم در واقع نوعی احساس افسردگی است که با کم‌شدن نور خورشید در زمستان افزایش پیدا می‌کند. این احساس با علائم فیزیکی و احساسی متعددی همراه است. از علائم فیزیکی می‌توان به خستگی، کم خوابی، بی اشتهایی و یا کم‌اشتهایی، درد ماهیچه و کاهش ایمنی بدن اشاره کرد. از علائم احساسی نیز می‌توان زودرنجی، تشویش، کم حافظه‌شدن، تمرکز پائین و ناامیدی را نام برد.
بطور کلی بسیاری از این مشکلات به دلیل تغییرات هورمونی اتفاق می‌افتد اما برای مقابله با این افسردگی باید نکات زیر را نیز مدنظر قرار داد.
▪ گرم نگه‌داشتن بدن.
▪ زود بیدارشدن از خواب، زیرا درازکشیدن در رختخواب موجب رخوت و سستی بدن می‌شود.
▪ خروج از خانه هنگام تمیزبودن هوا.
▪ رعایت برنامه غذایی متعادل و اجتناب از خوردن شیرینی‌جات، شکلات و بیسکویت.
▪ استفاده از نورطبیعی روز.
▪ در صورت تشدید مشکلات بهتر است با یک روانشناس یا مشاور مشورتی صورت گیرد.
● مشکل خشکی پوست
گاهی خشکی پوست در زمستان به دلیل استفاده از سیستم گرم‌کننده مرکزی و یا پوشیدن لباس‌های گرم اتفاق می‌افتد. در دوران بارداری پوست صورت و بدن، خصوصاً در افرادی که پوست‌های حساس دارند تحت‌تأثیر هورمون‌ها تغییر کرده و خشک می‌شود.
استفاده از یک کرم نرم‌کننده مناسب، کمک بسیاری به مرطوب‌ نگه‌داشتن پوست می‌کند.
حمام آب گرم در دوران بارداری احساس آرامش زیادی را به وجود می‌آورد. به زنان باردار پیشنهاد می‌شود از رفتن به سونا اجتناب کنند، زیرا حضور در سونا فشار را در رگ‌ها بالا برده و می‌تواند باعث غش شود.

رزا نجفی

منبع : روزنامه ایران