شریک جرم - COLLATERAL

سال تولید : ۲۰۰۴
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : مایکل مان و جولی ریچاردسن
کارگردان : مان
فیلمنامه‌نویس : استوارت بیتی
فیلمبردار : پل کامرون و دیون بیبی
آهنگساز(موسیقی متن) : جیمز نیوتن هوارد
هنرپیشگان : تام کروز، جیمی فاکس، جادا پینکت اسمیت، مارک رافالو، پیتر برگ، بروس مگیل و ریچارد ت. جونز
نوع فیلم : رنگی، ۱۲۰ دقیقه


̎ماکس̎ (فاکس) رانندهٔ تاکسی، امیدوار است یک روز کمپانی تاکسی‌رانی خودش را راه بیندازد. او یک شب، ̎آنی̎ (اسمیت) را سوار می‌کند؛ خانم وکیلی جذاب و خوش‌مشرب که پس از صحبت‌های صمیمانه‌ طی راه و پس از پرداخت کرایه‌اش، کارت ویزیتش را هم به ̎ماکس̎ می‌دهد. مشتری بعدی‌اش، ̎وینسنت̎ (کروز) به او پیشنهاد می‌کند که حاضر است پانصد دلار به او بدهد به شرط آن‌که در طول شب، در پنج مقصد متفاوت پیاده‌اش کند و منتظرش بماند تا کارش را انجام دهد. ̎ماکس̎ قبول می‌کند ولی خیلی زود پی می‌برد که ̎وینسنت̎ یک قاتل مزدور است و پولی به او پرداخته شده تا پنج شاهد را از میان بردارد ـ مردانی که می‌توانند با شهادت خود در دادگاهی که قرار است همین روزها برگزار شود، رهبران یک دارودستهٔ خطرناک مواد مخدر را به زندان بیندازند. در حالی‌که ̎ماکس̎ در شرایطی قرار گرفته که مجبور است به دستورات ̎وینسنت̎ تن در دهد، در نهایت راهی پیدا می‌کند که از جنایت‌های بیشتر ̎وینسنت̎ تن در دهد، در نهایت راهی پیدا می‌کند که از جنایت‌های بیشتر ̎وینسنت̎ جلوگیری کند و جان خودش را نیز نجات دهد ـ این عمل وقتی برایش حیاتی‌تر می‌شود که می‌فهمد ̎آنی̎ نیز در فهرست قربانیان ̎وینسنت̎ قرار دارد.
● شریک جرم از بهترین فیلم‌های مان نیست، اما از موفق‌ترین‌هایش به شمار می‌آید. مان تمام تلاش خود را به خرج داده تا از این فیلم‌نامهٔ پُرهیجان، اثری شخصی بیرون بکشد و در این مسیر، بعضی وقت‌ها موفق است، بعضی وقت‌ها نه. ضمن این‌که از تأثیر کروز به‌عنوان یکی از باهوش‌ترین و پُرنفوذترین ستاره‌های زمان خودش نباید غافل شد. این‌جا او با موهای جوگندمی، شمایلی از یک قاتل حرفه‌ای بروز می‌دهد که به چیزی جز هدفش فکر نمی‌کند. تصویری که مان از فضای شبانهٔ لس‌آنجلس ارائه می‌دهد کم‌نظیر است و یک صحنهٔ اکشن فیلم که در کلوبی شبانه می‌گذرد، اعتباری برای کارگردان به‌عنوان ̎فن‌سالار̎ به هم‌راه می‌آورد. فاکس در کنار کروز قرار است زوج مردانهٔ همیشگی فیلم‌های مان را شکل دهد، اما این‌بار رفاقتی شکل نمی‌گیرد. رابطهٔ آن دو عوض این‌که یک رفاقت مردانهٔ مان‌ی باشد، به گونه‌ای از برخورد میان خودآگاه و ناخودآگاه وجود انسانی دامن می‌زند. کروز ناخودآگاه پیچیده و مبهم و البته جذابی است که فاکسِ قانون‌گرا و آرام و سربه‌زیر را وسوسه می‌کند تا راه دیگری در مسیر زندگی‌اش انتخاب کند. راهی نه‌چندان متناسب با اخلاقیات زندگی روزمره، که به دنیای کارگردان هم نزدیک‌تر است.