کشتی نوح روسی - RUSSIAN ARK

سال تولید : ۲۰۰۲
کشور تولیدکننده : آلمان و روسیه
محصول : کارستن استوتر، آندری دریابین و ینس مویرر
کارگردان : الکساندر سوکوروف
فیلمنامه‌نویس : آناتولی نیکیفوروف و سوکوروف
فیلمبردار : تیلمان بوتنر
آهنگساز(موسیقی متن) : سرگئی یفتوشنکو
هنرپیشگان : سرگئی دونتسوف، ماریا کورنتسه‌وا، الکساندر چابان، ماکسیم سرگی‌یف، ناتالیا نیکولنکو و میخائیل پیوتروفسکی
نوع فیلم : رنگی، ۹۶ دقیقه


کشتی نوح، از دیدگاه یک راویِ ̎نامرئی̎، فیلم‌برداری شده است. همین راوی است که در موزهٔ ارمیتاژ سن‌پترزبورگ قدم می‌زند و از طریق اشیاء به نمایش درآمده در هر تالاری، تاریخ روسیه را حکایت می‌کند. مخاطب، از طریق راوی است که شاهد توهین ̎پتر کبیر̎ (سرگی‌یف) به یکی از ژنرال‌هایش است؛ یا ̎کاترین کبیر̎ (کورنتسه‌وا) را می‌بیند که مستأصلانه دنبال دستشوئی می‌گردد، و در فصل نهائی فیلم، بالماسکهٔ سلطنتی باشکوه سال ۱۹۱۳ را مشاهده می‌کند. راوی در نهایت، در گشت و گذارش در این موزه، با یک مارکی فرانسوی هم‌گام می‌شود و به اتفاق، در تالارهای بزرگ قدم می‌زنند و به چهره‌هایِ تاریخی متفاوتی برمی‌خورند و تابلوهای معروفی را که به دیوارهای موزه آویخته‌اند، تماشا می‌کنند. در حالی‌که راوی فقط با مارکی بده‌بستانی کلامی دارد (ظاهراً به‌جز او، کسی راوی را نمی‌بیند)، اما مارکی هرازگاه با بازدیدکننده‌ها و ساکنان قبلی موزه گفت‌وگو دارد...
● سوکوروف در یکی از تجربه‌های استثنائی تاریخ سینما، به کمک تکنولوژی دوربین‌های دیجیتال، تاریخ روسیه را در یک نمای بدون قطع ۹۶ دقیقه‌ای بازسازی می‌کند. مکان این تجربه موزهٔ تاریخی ارمیتاژ است که سوکوروف و گروهش در ۳۳ تالار و اتاق این موزه با حضور ۲۰۰۰ بازیگر مقابل دوربین و سه ارکستر زندهٔ عظیم موفق می‌شوند ۳۰۰ سال تاریخ کشورشان را در قالبی سینمائی فشرده کنند. تولید فیلم ابتدا از آن بلندپروازی‌های ناباورانه و غیرقابل اجرا به نظر می‌رسید که سرانجام در فرصت یک‌روزهٔ تعطیلی موزهٔ ارمیتاژ و پس از سه برداشت نیمه‌تمام به دلیل مشکلات فنی، در برداشت چهارم به ثمر نشست (یکی از چالش‌های بزرگ تولید فیلم ناهم‌زبانی کارگردان روس و فیلم‌بردار آلمانی بود که هیچ‌کدام زبان دیگری را نمی‌دانستند!) فیلم‌بردار کشتی نوح روسی برای حمل صد دقیقه‌ای دوربین بین تالارهای موزه، تمرین‌ها و ورزش‌های سختی انجام داد. انبوهی سیاهی‌لشکر با لباس‌های فاخر و تاریخی سر بزنگاه حرکت می‌کنند و ارکسترهای باشکوه و شنیدنی درست سر موقع نواختن را آغاز می‌کنند تا دوربین رها شده در تاریخ آنها را در قاب بگیرد و بگذرد. دقایق پایانی فیلم چنان شکوهی دارد که بهترین لحظه‌های آثار بزرگانی چون ماکس افولس و اورسن ولز را به یاد می‌آورد و قطعهٔ خیره‌کنندهٔ مناسبی برای تمام کردن این ضیافت سینمائی حیرت‌انگیز است. کشتی نوح روسی بی‌شک از ماندگارترین آثار سینمای تجربی باقی خواهد ماند.