از غذای آسمان

روزه یکی از احکام انسان‌ساز اسلام است که آگاهی از همه فواید و پی بردن به فلسفه کامل آن همچون سایر احکام الهی برای انسان عادی ممکن نیست. شاید روزی دانش انسان به حدی از کمال برسد تا خداوند حکیم دریچه تازه‌ای رویش گشوده و حکمت‌های روزه‌گرفتن را تمام و کمال بداند. از روزه‌داری به‌عنوان یک روش درمانی بسیار قدیمی در علم پزشکی، هزاران سال است که استفاده می‌شود. به‌طوری که بسیاری از پزشکان بزرگ قدیم این روش را توصیه کرده و آن‌ را یک روش پیشگیری و درمان به حساب می‌آورد. بقراط پدر علم پزشکی معتقد است که روزه‌داری همان توانایی انسان در جهت درمان خود است که به عنوان فرصتی برای بدن فراهم می‌شود. در این مقاله سعی داریم شما را با تاثیرات روزه بر چند اندام بدن آشنا کنیم....
● روزه و پوست
وقتی که در طول روز چند ساعت آب، چای و مایعات دیگر ننوشیم پوست و مخاط بدن هم تحت تاثیر کم‌آبی قرار می‌گیرند. لب و مخاط دهان‌ خشک می‌شود و پوست ممکن است دچار کم‌آبی و کمی چروکیدگی شود. البته این چروکیدگی آن قدر نیست که نمایان شود، فقط چهره را خسته‌تر می‌کند. بنابراین لازم است هنگام سحر و افطار مایعات بیشتری مصرف کنیم و تا جایی که ممکن است از نوشیدن مایعات شور و پرنمک خودداری کنیم. از میوه و سبزی بیشتر استفاده کنیم و چای کمرنگ بنوشیم.
● روزه و قلب
در صورتی که روزه‌داری در ماه رمضان با کاهش وزن همراه باشد آثار مثبتی بر کاهش عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی دارد.
در ماه رمضان سطح ماده‌ای در خون به نام هموسیستئین به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد و این عامل به همراه تعدیل وزن از ابتلا به بیماری قلبی می‌کاهد. کاهش کلسترول بد، کاهش فشار خون و افزایش کلسترول مفید خون، افزایش قدرت انقباضی قلب و دفع چربی‌های زاید از مزایای روزه‌داری بر دستگاه قلبی‌عروقی است. دفع چربی‌های زاید خود سبب کاهش آترواسکلروزیس که نوعی بیماری‌ عروقی به سبب تجمع چربی در عروق است، می‌شود.
البته افرادی که از بیماری‌های قلبی رنج می‌برند به خصوص کسانی که باید داروها را سر ساعت مصرف کنند نباید روزه بگیرند چون دریافت نکردن دارو در این افراد عوارض بدی مانند سکته و حملات قلبی را برایشان به همراه دارد.
● روزه و کلیه‌ها
کلیه‌های فردی که روزه‌دار است، مایعات کمتری مصرف می‌کند بنابراین غلظت برخی مواد در خون او بیشتر می‌شود. با روزه‌داری به دلیل کم‌آبی، احتمال تشکیل سنگ‌های ادراری در افرادی که مستعد تشکیل سنگ هستند و یا کلیه آنان سنگ‌ساز است بیشتر و یا تشدید می‌شود. بنابراین لازم است مایعات بیشتری در وقت افطار و سحر مصرف شود. این مایعات بهتر است شامل آب و چای کم‌رنگ باشد و از نوشیدن نوشابه‌های گازدار و کافئین‌دار خودداری شود. در صورت وجود مشکلاتی مانند از کارافتادگی کلیه‌ها و یا نارسایی کلیه افراد نباید روزه بگیرند. اگر مشکل آنها سنگ کلیه است و باید در طول روز حتما آب بنوشند، نباید روزه بگیرند. اما اگر مشکل حادی ندارند در وقت افطار و سحر باید علاوه بر آب، از میوه‌ها و سبزی‌های آبدار استفاده کنند. بیمارانی که دیالیز می‌شوند ممکن است به دلیل مصرف غذا در شب غلظت پتاسیم در خون‌شان افزایش یابد و مایعات بیشتری در بدن آنها تجمع یابد، این افراد حتما باید با پزشک خود در مورد روزه گرفتن مشورت کنند.
● روزه و چشم‌ها
در نزدیکی‌‌های ماه مبارک رمضان این سوال از طرف عده زیادی مطرح می‌شود که روزه گرفتن روی نمره چشم به خصوص در جوانان و نوجوانان اثری دارد یا خیر.
بنابر نتایج یک بررسی مقایسه‌ای در خصوص تغییرات نزدیک‌بینی فیزیولوژیک چشم طی ماه‌های شعبان و رمضان، روزه گرفتن روی نمره چشم تاثیری ندارد.
در یک تحقیق نمره چشم نمونه‌ها در سه مرحله اول ماه شعبان، اول ماه رمضان و اول ماه شوال به طریق رتینوسکوپی اندازه‌گیری شد و سن، جنس، سن شروع نزدیک‌بینی، نمره چشم اولیه و سابقه فامیلی متغیرهایی بودند که در این مطالعه بررسی شدند. نتایج نشان داد که روزه گرفتن هیچ تاثیری در ضعیف شدن چشم و افزایش نمره عینک ندارد.
سیستم ضعیف شدن چشم وراثتی است و عیوب انکساری چشم (دوربینی، نزدیک‌بینی، آستیگاماتیسم) به صورت ارثی و ژنتیکی به نسل بعدی منتقل می‌شود و تغییرات آن هم متاثر از خواص ارثی است.
با روزه گرفتن بافت‌های بدن چند ساعت در طول روز از مواد غذایی محروم می‌شوند که این محرومیت شامل بافت چشم هم می‌شود ولی این مساله به هیچ عنوان موجب ضعیف شدن چشم یا افزایش نمره عینک نمی‌شود.
در حین روزه‌داری گلوکز سریع‌تر در بدن مصرف می‌شود و کاهش عمومی قند خون را درپی دارد که این مساله ممکن است موجب سیاهی رفتن چشم و یا ایجاد سرگیجه شود که هیچکدام دلیل بر افزایش نمره چشم نیست.
به گفته متخصصان افراد دچار عیب انکساری نزدیک‌بینی باید با مشورت پزشک روزه بگیرند و روزه‌داری در سایر بیماران چشمی که دچار بیماری‌های سیستمیک همچون دیابت نیستند بلامانع است.
بیمارانی که در حال درمان بیماری چشمی آب سیاه هستند نیز باید در خصوص روزه‌داری با پزشک خود مشورت کنند، چرا که روزه‌داری در دوره درمان این بیماری به بروز مشکلاتی همچون آسیب عصب بینایی منجر خواهد شد.
دکتر«علیرضا غفاریه»، متخصص چشم و یکی از اعضای آکادمی چشم پزشکان آمریکا معتقد است از آنجا که در اغلب افراد دچار عیب انکساری نزدیک‌بینی با شماره عینک ۶ به بالا، پرده چشم نازک است بنابراین روزه‌داری موجب ایجاد خطراتی همچون کاهش حجم زجاجیه، جمع‌شدگی و کشش پرده چشم آنها می‌شود.
دکتر «مسعود ناصری‌پور»، رییس مرکز تحقیقات چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران در ادامه این مبحث معتقد است روزه‌داری در بیماران چشمی که دچار بیماری‌های سیستمیک همچون دیابت و فشار خون بالا هستند، مشکل‌ساز است زیرا این بیماران باید مدام با مصرف دارو و رعایت رژیم غذایی خاص بیماری خود را کنترل کنند.
● روزه و گوارش
یکی از آثار مهم روزه بر دستگاه گوارش به خصوص معده است. در طول ۱۱ ماه سال، ما انواع و اقسام غذاها و تنقلات را استفاده می‌کنیم بدون اینکه توجه کنیم این مواد می‌توانند چه تاثیر بدی بر دستگاه گوارش ما داشته باشند. معده و مری و روده‌ها مدام در حال هضم غذا هستند و کمتر استراحت می‌کنند.
کبد با ترکیب کردن مواد و لوزالمعده با ترشح هورمون‌های خاص، مواد زاید را از بدن دفع می‌کند. روزه‌داری در طول یک ماه موجب می‌شود دستگاه گوارش کمی استراحت داشته باشد و از ابتلا به بسیاری امراض پیشگیری می‌شود.
بسیاری از افراد با داشتن کمی ناراحتی‌های گوارشی از روزه گرفتن اجتناب می‌کنند در حالی که با رعایت چند نکته تغذیه‌ای می‌توان از این عوارض جلوگیری کرد. مصرف نکردن غذاهای سرخ‌کرده، پرادویه و چرب و شیرین که موجب سوءهاضمه و سوزش معده می‌شود به این افراد توصیه می‌شود. از آنجا که در مدت روزه‌داری اسیدیته معده بالا می‌رود مصرف این مواد می‌تواند سبب سنگینی در معده، ترش کردن و سایر مشکلات گوارشی شود. در عوض غذاهای پرفیبر و میوه و سبزی می‌تواند از تولید بیش از حد اسید در معده جلوگیری کند.
● روزه و عضلات
یکی از مشکلاتی که برخی روزه‌داران با آن مواجه می‌شوند انقباضات عضلانی است که علت آن مصرف کم غذاهای حاوی کلسیم، پتاسیم و منیزیم است. بنابراین در هنگام روزه‌داری باید سعی کنید غذاهای غنی از املاح بالا مثل سبزی‌ها، میوه‌ها، شیر، لبنیات، گوشت و خرما استفاده کنید. با روزه‌داری به دلیل اینکه ویتامین‌ها و املاح بدن کم می‌شود ممکن است عضلات به خصوص عضلات پا دچار انقباض‌های عضلانی شود.

منبع : روزنامه سلامت