ادیپ شهریار - Edipo Re

سال تولید : ۱۹۶۷
کشور تولیدکننده : ایتالیا
محصول : آلفردو بینی
کارگردان : پی‌یر پائولو پازولینی، برمبنای نمایش‌نامه‌ای نوشته سوفوکل
فیلمنامه‌نویس : پی‌یر پائولو پازولینی، برمبنای نمایش‌نامه‌ای نوشته سوفوکل
فیلمبردار : جوزپه روتزولینی.
آهنگساز(موسیقی متن) : موسیقی آفریقائی.
هنرپیشگان : فرانکو چیتی، سیلوانا مانگانو، کارملو بنه، جولیان بک، آلیدا والی، لوچیانو بارتولی، احمد بلاشمی، فرانچسکو لئونتی و نینه‌تو داوولی.
نوع فیلم : رنگی، ۱۱۰ دقیقه.


در یک شهر نظامی ایتالیا، افسری طوری به پسر تازه آمده خود نگاه می‌کند که انگار می‌خواهد او را به قتل برساند.. "شاه لایوس" (بارتولی) فرمان می‌دهد تا پسر نوزادش، "ادیپ"، را در صحرا رها کنند. اما چوپانی (داولی) "ادیپ" را نجات می‌دهد، به دربار کورنت می‌برد و "شاه پولیباس" (بلاشمی) او را به فرزندی می‌پذیرد. "ادیپ" بزرگ می‌شود (چیتی) و کورنت را ترک می‌کند. به‌زودی نیز از پیش‌گوی معبد دلفی می‌شنود که روزی پدرش را خواهد کشت و با مادرش ازدواج خواهد کرد. او هراسان از این تقدیر، به صحرا می‌رود و متوجه می‌شود که همه راه‌ها به شهر تب ختم می‌شوند. تا این‌که، پس از کشتن مسافری ("شاه لایوس") به تب می‌رسد و شهر را از شر "سفنکس" نجات می‌دهد. سپس به‌عنوان پاداش بر تخت سلطنت می‌نشیند و با "یوکاستا" (مانگانو)، همسر "شاه لایوس" که تازه به قتل رسیده، ازدواج می‌کند. پس از چندی طاعون همه‌گیر می‌شود و تنها راه نجات مردم از آن، مجازات قاتل "شاه لایوس" است. سرانجام "ادیپ" متوجه می‌شود که پسر "لایوس" و "یوکاستا" است. "یوکاستا" خود را حلق‌آویز می‌کند و "ادیپ" چشم‌هایش را از حدقه به در می‌آورد و از شهر بیرون می‌رود... در یک شهر ایتالیائی امروز، پسری، مرد کوری را راهنمائی می‌کند تا در حومه شهر به محل تولدش برسد...
٭ در این برگردان شخصی از نمایش‌نامه پرآوازه سوفوکل، پازولینی درصدد خلق توأمان وجوه اساطیری و کهن و هم‌چنین تفسیرهای روان‌کاوانه جدید از اثر است. استاد، وجوه اساطیری و کهن و هم‌چنین نفسیرهای روان‌کاوانه جدید از اثر است. استاد، وجوه کهن‌الگوئی را هیچ‌گاه فدای تفاسیر فرویدی اغلب باب روز آن سال‌ها نمی‌کند و در عوض بر رابطه کینه‌جویانه پسر ـ پدر که به‌رغم خودش به لحاظ ایدئولوژیک رابطه‌ای تاریخی است، تأکید می‌کند. فیلم که هنوز دیدنی به‌نظر می‌رسد در مراکش جلوی دوربین می‌رود و در آن از مناظر صحرا و معماری مغربی، برای فضاسازی، به‌خوبی استفاده می‌شود. این‌جا، اغلب بازیگران نیز مؤثر بازی می‌کنند؛ از جمله کارگردان آوانگارد سینما و تآتر، کارملوبنه (در نقش "کوئون"، برادر "یوکاستا")؛ بازیگر تآترهای نیویورک، جولیان بک (در نقش پیش‌گوی نابینا، "تیرسیاس") و خود پازولینی (در نقش کاهن اعظم).