گیاهان دارویی مفید و مضر برای بیماری‌های کبدی

کبد بزرگ‌ترین غده بدن است که نقش اساسی در متابولیسم مواد غذایی اصلی یعنی قندها، پروتئین‌ها و چربی‌ها دارد. به طور کلی حدود ۳ تا ۴ درصد جمعیت کشور از بیماری‌های کبدی رنج می‌برند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از انواع هپاتیت، نارسایی‌ها، اختلالات و قولنج‌‌های کبدی.
کبد حدود یک و نیم کیلوگرم وزن دارد و مانند یک اسفنج غرقه به خون در سمت راست معده قرار دارد. سکان کشتی بدن انسان و آخرین طبخ و تصفیه‌خانه دستگاه گوارشی است که مانند صافی انواع غذاها غیر از چربی‌ها از آن عبور کرده و تصفیه شده و مواد مفید آن جذب خون می‌شود.
بیماری‌های کبدی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های کشور ما است. مهم‌ترین بیماری‌های کبدی عبارتند از: انواع هپاتیت، نارسایی کبدی، اختلال کبدی و قولنج‌های کبدی.
غذاها و گیاهان مناسب برای کبد
آب تره تقویت‌کننده کبد است. نقش کاسنی در رفع امراض کبدی قطعی است و کبد را زهکشی و مواد زاید را دفع می‌کند. بادام و روغن بادام (روغن آراشید) برای کبد و کیسه صفرا بسیار مفید است. از زرشک، شربت و مربا تهیه می‌کنند و زرشک‌پلو را چنانچه با زعفران میل کنند برای رفع اختلالات کبدی بسیار سودمند است.
جوشانده جو برای بیماران کبدی تجویز می‌شود. این جوشانده منبع ویتامین B است. جعفری یا جوشانده آن اشتها‌آور است و برای معالجه بیماران کبدی بسیار مفید است. نعناع و خانواده آن تسکین‌دهنده درد کبد و بیماری آن است. سبوس گندم برای رفع نارسایی‌های اعمال کبد اثر شفابخش دارد. نقش گریپ‌فورت و انواع مرکبات در معالجه اختلالات کبدی قطعی است. خیار که خوب جویده یا رنده شود و یا آب خیار برای کبد مفید است. آووکادو که با روغن زیتون و آب لیمو و کمی خردل قبل از غذا می‌خورند برای تقویت فعالیت سلول‌های کبدی و رفع ناراحتی‌ کبدی بسیار مفید و ثمربخش است.
اگر آب آلبالو یا نصف استکان شربت آلبالو را در یک لیوان آب سرد حل کرده و در هنگام نارسایی کبدی میل کرده و چند روز تکرار کنند نتیجه مطلوب حاصل می‌شود. کشمش، آب انگور، سیب، ‌انار و آب همه میوه‌جات، فعالیت سلول‌های کبدی را افزایش می‌دهد. در نتیجه ناراحتی‌های کبدی و احتقان کبدی بسیار مفید و شفابخش است. تمشک و توت فرنگی و انواع توت برای کبد بسیار مهم است. میوه‌‌های دیگری که برای رفع اختلالات کبدی لازم و ضروری است عبارتند از:
کدو، گلابی، نارگیل، سیب، آلو یا آلو زرد، گوجه سبز، انجیر، زنجبیل، هویج (باید کم خورده شود)، کرفس، شاهی، ترتیزک، روغن زیتون، انگور، خربزه و گرمک، آبغوره، دارچین، ترب و تربچه، بادنجان رسیده، موز، هلو و شلیل.
بر اساس تحقیقات انجام شده که یک دهه به طول انجامیده و با تکمیل پرسشنامه و مطالعات میدانی انجام گرفته مهم‌ترین گیاهان مناسب برای بیماران کبدی عبارتند از: گل گندم، کاسنی، شنگ، هندوانه ابوجهل، سنجد، مرغ، نعناع، شبد زرد، سورنجان و انجیر.
و گیاهانی که برای بیماران کبدی مضر شناخته شده‌اند عبارتند از: گوجه فرنگی، بادنجان، اسفناج، پسته، زردآلو، کاکائو، شلغم، کلم، زردچوبه.

مقیسه شرافتی
دانشجوی مهندسی تولیدات گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس