انتخابات خوب

مهمترین موضوع روز و امروز ایران انتخابات ریاست جمهوری است. اگرچه انتخابات در همه مراحل از تشکیل و اقدام در نظام جمهوری اسلامی ایران بصورت امری طبیعی و عادی درآمده است، زیرا براساس قانون اساسی، جمهوری اسلامی ایران متکی به آراء مردم و برآمده از اراده ملت است. امّا بدون تردید دو انتخابات سراسری، یکی برای تعیین نمایندگان مجلس شورای اسلامی و دیگری انتخاب فردی برای مسئولیت ریاست جمهوری، از ویژگی‌، حساسیت و اهمیت خاص برخوردار است. با این دو انتخاب است که دایره قانونگذاری و مدیریت اجرایی کشور شکل می‌گیرد و برای چهار سال رقم میخورد. شاید در مقام قیاس و تعیین اولویت، جایگاه انتخابات برای انتخاب رئیس جمهوری، بالاتر است. زیرا براساس قانون اساسی رئیس جمهور <پس از مقام رهبری عالیترین مقام رسمی کشور> است. و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه بعهده اوست. در عرف بین‌الملل نیز هنگامیکه از یک نظام جمهوری سخن گفته می‌شود، شخص و شخصیتی که دارای این مسئولیت در هر کشوری که نظام آن جمهوری خوانده می‌شود، جایگاه معرفی، موقعیت و چگونگی آن کشور را دارا است.
□□□
حال در این کمتر از دو ماه مانده به روز انتخابات ریاست جمهوری در روز ۲۲ خردادماه آینده، حدود برگزاری یک انتخابات خوب را چگونه ارزیابی می‌کنیم؟ اولین ویژگی از یک انتخابات خوب را باید در مردم جستجو کرد. حضور گسترده مردم و بالا بودن ضریب شرکت‌کنندگان در انتخابات شاخص یک انتخابات خوب است. مردم در انتخابات، همان تعریف و جایگاه <شهروند> از منظر جامعه‌شناسی سیاسی را دارند. <شهروند>، ایرانی است با هر دین و مذهبی با هر گرایش سیاسی و نظری، با هر خصلت خوب یا بد، با هر میزان از سواد یا بی‌سوادی و یا درآمد مالی، فقیر و غنی، با هر تعریف در قرار گرفتن از دهک‌های طبقاتی بلحاظ اقتصادی، با هر... که ملاک و معیار دو عنوان بیش نیست، دارا بودن سن قانونی برای انتخاب و شرکت در انتخابات و دارا بودن شناسنامه ایرانی. همین.
مردم و شهروند دانستن آنها و احترام به اساسی‌ترین حقوق آنها، یعنی بسترسازی سالم و آزاد برای کسب رای مردم، اساسی‌ترین محک برای برگزاری یک انتخابات خوب است.
□□□
از اینجا پرسش‌ها سر برمی‌آورند. اولین پرسش این است مسئولیت ایجاد مسیر مطلوب برای اجرای یک انتخابات خوب بعهده کیست؟ و یا چه کسانی می‌توانند بستر سالم برای انجام یک انتخابات خوب را فراهم آورند. اگر به قانون اساسی نگاه کنید، بیشترین حد از این مسئولیت بعهده شخص رئیس جمهور و قوه مجریه زیرنظر و در حیطه مدیریت او است. انتخابات را دولت اجرا می‌کند و وزارت کشور مسئولیت اصلی و عمده آن را بعهده دارد. همه می‌گویند، انتخابات خوب از طریق حراست از آراء مردم بدست می‌آید. این حراست مطلوب امکان‌پذیر نخواهد بود مگر آنکه اولاً همه آنها که در رقابت انتخاباتی در صحنه حضور پیدا می‌کنند، ناظر مستقیم به چگونگی کسب آراء مردم باشند و در حفاظت از صندوق‌های آراء و شمارش آنها و اعلام نتیجه نهایی نقش داشته باشند. پرسش دوم، آیا برای این انتخابات مکانیسم چنین نظارت مستمر و تعیین‌کننده درنظر گرفته شده است؟ تا انتخابات خوب حاصل آن گردد؟
□□□
فرار از تخریب و بازکردن میدان نقد سالم و سازنده. <میزان رای مردم است>، جمله‌ای که همه تشکل‌ها و گروههای سیاسی و نامزدهای انتخاباتی اظهار می‌کنند که به آن اعتقاد دارند. این میزان در صورتی تحقق پیدا می‌کند که در این فاصله برنامه آینده و نقدحال سالم و صحیح انجام پذیرد. در این کار هم شخصیت‌های مسئول و غیرمسئول ولی معروف در کشور و هم نامزدهای انتخاباتی و شاید مهمتر از آن اصحاب قلم و روزنامه‌ها نقش موثر و تعیین‌کننده دارند. انتخابات خوب از مسیر رعایت تقوا در کلام و قلم در ایران، کشوری که نظام آن عنوان <جمهوری اسلامی> را داراست،‌ امکان‌پذیر است ولاغیر. آیا ما در این روزها رعایت تقوا در کلام و قلم را می‌کنیم؟ یا هر تشکلی را <گروهک> و <ضدانقلاب> و هر فردی که با مزاج سیاسی ما ناسازگار است، <خود فروخته>، <واداده>، <مزدور بیگانه>، <شل مذهب>، <ناکارآمد> و... معرفی می‌کنیم. اثبات خود، تشکیلات یا خط و خطوط نظری و سیاسی خویش با انگ‌زدن به‌جای نقد سالم و حذف و تخریب همه غیر از خود با انتخابات خوب فرسنگ‌ها فاصله دارد و اجرای چنین روش‌های غیراخلاقی فاصله و تنافر را به فضای انتخاباتی می‌دمد. مردم را دلسرد می‌سازد و شور و هیجان سالم و شاد را منکوب می‌کند. انتخابات خوب از میدان ارائه شخص و شخصیت همچنین در نقد سالم کجا هستیم و به کجا می‌خواهیم برویم سربر می‌آورد.‌
انتخابات خوب سه شاخص بیش ندارد. مردم خوب، سیاستمداران اخلاق‌مدار و سخن‌گویان و قلم‌زنان باتقوا. هیچ احدی در خوب بودن مردم شک و تردید ندارد. می‌پرسم سیاستمداران و اصحاب سخن و قلم در چرخش رسانه‌های صوتی، تصویری و مکتوب، تا کجا اهل رعایت اخلاق و تقوا در منحنی دینی و ملی هستند؟ و برای اجرای یک انتخابات خوب مسئولیت‌پذیرند؟
تردید نکنید که صندلی ریاست جمهوری، جایگاه مسئولیت‌پذیری و قدرت است، قدرت و مسئولیت‌پذیری درانتخاب صالح از مسیر یک انتخابات خوب بدست می‌آید. مردم خوبند. من و شما چطور!؟

ابوالقاسم قاسم‌زاده

منبع : روزنامه اطلاعات