گاز در شریان اقتصاد کشور

این درحالی است كه گاز را دیگر نمی‌توان تنها به عنوان یك سوخت به كار گرفت. یك دانشمند آلمانی در سال‌های آغازین قرن بیستم گفته بود: « سوخت را مصرف نكنید، از آن استفاده كنید». این جمله حكیمانه می‌تواند راهگشای مسیری باشد كه گاز پارس جنوبی، باید طی كند. دكتر محمد حسین ادیب، كارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه، حرف‌های دانشمند آلمانی را تكمیل می‌كند. وی می‌گوید: «با تغییر فناوری در مدت 10 سال اخیر، مواد اولیه كارخانه‌های پتروشیمی‌ به سرعت درحال تغییر است. در گذشته مواد اولیه پتروشیمی‌ از نفت خام بود، اما در این سال‌ها و هرچه به زمان حال نزدیكتر می‌شویم، در سطحی گسترده تر از قبل، گاز به‌عنوان خوراك كارخانه‌های پتروشیمی ‌جایگزین فرآورده‌های نفتی می‌شود.در گذشته نه چندان دور، 90 درصد خوراك پتروشیمی‌ها در دنیا فرآورده‌های نفتی بود اما اكنون تنها 65 درصد خوراك پتروشیمی‌ها از نفت و 35 درصد از گاز است و در وضع موجود یك مترمكعب گاز به كارخانه پتروشیمی ‌گاز خارك 27 ریال فروخته می‌شود. ایران این گاز را یك مترمكعب 3 سنت به تركیه صادر می‌كند و همین گاز در ساحل آمریكا یك مترمكعب 4‌دلار فروخته می‌شود.انتقال گاز از كشورهای تولیدكننده گاز به كشورهای مصرف كننده عمدتا با لوله است و انتقال با كشتی هرچند امكان پذیر، اما چندان توجیه اقتصادی نخواهد داشت (به سبب هزینه بالای حمل و نقل)، انتقال گاز ایران با لوله نیز به شرق آسیا و اتحادیه اروپا با انواع موانع طبیعی و سیاسی روبه‌رو است، به گونه‌ای كه شاید بتوان گفت اتصال گاز ایران با خط لوله به شرق آسیا غیرممكن و به اتحادیه اروپا تا اطلاع ثانوی بعید است.از طرفی دیگر، نباید این مهم را فراموش كرد كه تا 18 درصد ذخایر گاز دنیا در ایران قرار دارد و 8 درصد آن در پارس جنوبی است. همچنین پارس جنوبی با قطر مشترك است و قطر فعالانه از این حوزه مشترك بهره‌برداری می‌كند، توقف استخراج در پارس جنوبی باعث می‌شود تا قطر سهم ایران را هم صادر كند.با توجه به این مقدمات، روشن است، ایران در تولید پتروشیمی‌ گازی مزیت نسبی دارد. ایران باید گاز پارس جنوبی را استخراج كند، آن را به مواد پتروشیمی ‌تبدیل كند و سپس مواد پتروشیمی‌ را صادر كند و به صورت بسیار صریح و بدون تردید، ایران در خط تولید گاز به پتروشیمی ‌مزیت نسبی آشكار و غیرقابل كتمان دارد. اگر قیمت 5 ماده اولیه در ایران از همه دنیا ارزانتر باشد، به تحقیق یكی از 5 مورد و در صدر آن گاز است و از طرفی دیگر، حداقل در 60 رشته از 70رشته‌ای كه در وضع موجود تولید آن در ایران انجام می‌شود، مواد اولیه و واسطه‌ای داخلی از بازار جهانی گرانتر است و در حقیقت گاز یك استثناست.بالغ بر 80 درصد سرمایه‌گذاری ایران از این به بعد تا اطلاع ثانوی باید در بخش گاز و پتروشیمی‌ گازی باشد. اگر در 5 رشته‌ای ایران حرفی برای گفتن داشته باشد، یكی از این 5 رشته، گاز و دیگری پتروشیمی ‌است.از این مزیت باید هرچه سریعتر بهره گرفت. تاسیسات پتروشیمی ‌در پارس جنوبی، درحال آماده شدن هستند، اما نباید به این دل خوش كرد كه در آنجا، اقدامی ‌درحال انجام است. افزودن بر سرعت عملیات و برنامه‌ریزی برای آن كه پارس جنوبی، به قطب اصلی پتروشیمی ‌كشور بدل شود، چندان دور از دسترس نیست. تزریق گاز به اقتصاد كشور، می‌تواند مثل نفت مهلك باشد، اگر ندانیم كه با گاز استحصالی چه می‌خواهیم بكنیم.برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری درست از منابع پارس جنوبی، راه حل مشكلاتی است كه در مسیر آینده اقتصاد ایران، به وجود می‌آید. با بهره‌برداری درست از این امكان، می‌توان برای آینده، فرصت‌های بیشتری به وجود آورد.

منبع: دنیای اقتصاد، ویژه نامه عسلویه، یكشنبه 5 مهر 1383

منبع : نمایشگاه بین‌المللی