ریپورتر در کاخ تنهایی

احمد نجفی سال هاست در نقش درباریان رژیم پهلوی یا سران ارتش امریکا که در زمان پهلوی با شاه همکاری می کردند دیده می شود. ظاهر او و تسلطش به زبان انگلیسی یکی از دلایلی است که کارگردانان او را برای ایفای این نقش ها انتخاب می کنند. احمد نجفی در ادامه حضور در سریال های تاریخی که به تاریخ معاصر می پردازد، سال گذشته در سریال «پدر خوانده» (کابینه) بازی کرد.
این سریال به مناسبت دهه فجر از شبکه یک سیما پخش شد. با نجفی که این روزها مشغول بازی درسریال کارآگاه علوی است درباره سریال پدر خوانده و شخصیت ریپورتر که ایفاگر آن است گفتگویی انجام داده ایم که پیش رو است.
▪ در سال های اخیر، شما را در فیلم ها و سریال های تاریخی زیاد دیده ایم. این انتخاب ها دلیل خاصی داشته است؟
ـ در کارهای تاریخی زیاد بازی نکرده ام ، اما متاسفانه بعضی از کارهای تلویزیون در زمانی که باید پخش نمی شوند و به زمان دیگری موکول می شوند و از طرفی ، یکدفعه ۲ کار که شباهت هایی به هم دارند در یک زمان پخش می شوند و خب این مساله باعث می شود این گونه ذهنیت ها به وجود بیاید.
مثلا قرار بود پدرخوانده سال گذشته پخش شود که خب امسال این اتفاق افتاد یا بعد از ۳سال بالاخره موفق شدیم کارآگاه علوی را بسازیم.
▪ چقدر به تاریخ علاقه مندید؟
ـ خیلی زیاد، بخصوص دهه های ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ را خیلی دوست دارم. به این دلیل که تمام اتفاقات سیاسی کشور در این دهه رخ داده است ؛ اتفاقاتی که حتی نتایجش را امروز داریم می بینیم.
▪ تاریخ را به خاطر روایت هایش دوست دارید یا تجربه کردن شخصیت های تاریخی؟
ـ عبرت و جذابیت ۲ عاملی هستند که همیشه من را به طرف این مساله سوق داده اند. تاریخ به عبارتی یک سینماست و تنها صدا و تصویر آن را ندارد؛ اما در عین حال جذابیت ها و قصه های خاص خودش را دارد.
▪ جذاب ترین شخصیت های تاریخی شما؟
ـ آریو برزن را خیلی دوست دارم. او تنها ایرانی ای بوده که در زمان اسکندر مقابل ۳۰۰ نفر ایستاده است ، البته در فیلم «سیصد» این حقیقت نشان داده نشد. نسبت به زندگی دکتر مصدق حساس هستم. کورش را خیلی دوست دارم. این افراد شخصیت های جهانی ای برای من هستند؛ چرا که بشدت تاثیرگذار بوده اند و به نوعی تاریخ ساز.
▪ اما پدرخوانده ، اولین دلیل تان برای حضور در این کار چه بود؟
ـ متن و کارگردانی ، ۲ عاملی که همیشه تعیین کننده هستند برای این که کاری را انتخاب یا رد کنم. متن و سناریوی پدرخوانده جذاب و پرکشش بود، بنابراین وسوسه شدم این کار را بپذیرم.
▪ خیلی ها معتقدند این کار (پدرخوانده) ادامه کار ورزی یعنی سریال «کاخ تنهایی» است. چقدر این مساله را قبول دارید؟
ـ صددرصد همین گونه است. پس از اتمام کاخ تنهایی ، ورزی تصمیم گرفت پدرخوانده را بسازد؛ بنابراین می شود حتی گفت که پدرخوانده به نوعی ادامه کاخ تنهایی است.
▪ چقدر توانستید به ورزی به عنوان یک کارگردان اعتماد کنید؟
ـ ورزی آن دوره از تاریخ را خیلی خوب می شناسد و نسبت به کارش آگاهی دارد. من همیشه به ورزی اعتماد کرده ام و نتیجه خوبی هم از اعتمادم گرفته ام و به نظرم پرمخاطب بودن پدرخوانده به این معناست که ورزی توانسته کارش را به خوبی انجام دهد.
▪ چقدر به اعتماد بین کارگردان و بازیگر اعتقاد دارید؟
ـ خیلی زیاد. اگر این اعتماد شکل نگیرد مطمئن باشید که یک جایی از کار لنگ می زند و هر دو دچار مشکل می شوند. اگر حتی صددرصد هم این اعتماد وجود نداشته باشد، باید لااقل ۸۰درصد باشد تا کار پیش رود.
▪ مساله ای که در مورد نقش ریپورتر وجود دارد این است که شاپور ریپورتر هنوز زنده است. این مساله تا چه حد برای خودتان جذاب بود؟
ـ خیلی زیاد. پدر و پسری به نام های اردشیر و شاپور ریپورتر در تاریخ معاصر ایران به عنوان دو شخصیت سیاسی در عین ناباوری آدم های دارای نفوذ در سطح تاریخ و مملکت مان بودند. اردشیر ایران الاصل و ساکن هندوستان بود و با انگلیسی ها کار می کرد.
او به محض این که وارد ایران شد رضا خان را کشف کرد و باعث دگرگونی در سیاست ایران شد. حتی جایی خواندم که نمی دانم چقدر صحیح است وقتی رضاخان را به سلطنت رساند تقاضای خرید خوزستان را کرد، اما رضاخان موافقت نکرد.
اردشیر و شاپور آدم هایی بودند که در نهایت زرنگی توانستند خودشان را از دید همه پنهان کنند، ولی تاثیر شگرفی در تاریخ معاصر ما داشتند. پسر اردشیر شاپور سرهنگ ارتش انگلیس بود که من نقش او را بازی کردم.
شاپور سال ۱۳۲۶ وارد دربار شد تا معلم ثریا شود. سپس از طرف سفارت انگلیس و امریکا پشتیبانی شد و نفوذ بسیاری در دربار یافت.
در سریال هم می بینید که او باعث و بانی کودتای ۲۸مرداد شد. شاپور هم هنوز زنده است و ۹۶- ۹۷سال دارد و در انگلیس زندگی می کند.
به هر حال او شخصیتی کوچک در تاریخ سیاسی این زمان نیست. اندوخته هایش نسبت به خاندان پهلوی بسیار وسیع و گسترده است و همیشه جزو سیاستمدرانی بوده که پشت پرده حضور داشته است.
▪ به عنوان بازیگری که به وسیله اجرای نقش ها به گونه ای آن دوره را تجربه کرده است ، چه تصویری نسبت به خاندان پهلوی دارید؟
ـ ما تنها به وسیله دانسته ها و مطالعه هایی که داریم به این گونه جریان ها نزدیک می شویم. به نظر من ، بازیگر نباید سعی کند به حقیقت نزدیک شود، بلکه باید تلاش کند به فیلمنامه نزدیک شود، اما در هر حال در مورد ظلم و بخصوص ترسو بودن شاه شکی وجود ندارد.
▪ خب این وسط شما چقدر می توانید به صحت و درستی سناریو اعتماد کنید؟
ـ من کارم با سناریو تعریف می شود و شخصیتم با خواندن آن شکل می گیرد، بنابراین به آن اعتماد می کنم.
▪ خودتان چه تصوری نسبت به شاپور رپیوتر داشتید؟
ـ آنچه در تاریخ نسبت به او وجود دارد این است که این شخصیت هم جذاب بوده است و هم مهیب. این دو ویژگی ای بود که خودم هم آن را به خوبی لمس کردم. عکس هایی وجود دارد که در آن ریپورتر با شاه در حال ورق بازی است یا حتی فردوست در خاطراتش می گوید ریپورتر آن قدر به شاه نزدیک بوده است که به اتاق خوابش می رفته و حتی به او دستور می داده است. به هر حال بازی در نقش ریپورتر برایم هم جذاب بود و هم سخت.
▪ با توجه به سیاست های خاصی که شاپور داشته است ، قطعا بازی در این نقش آسان نبود و نیاز به ریزه کاری هایی داشته است. از اجرای این نقش برایمان بگویید؟
ـ این شخصیت هم زیرک بود و هم باهوش. حتی یادم است که قبل از فیلمبرداری به شوخی می گفتم می خواهم به لندن بروم و این آدم را ببینیم و واقعا اگر می شد این کار را می کردم ؛ اما آن چیزی را که برای خودم در نظر گرفتم این بود که روی حرکات و نوع بیانش تغییراتی به وجود بیاورم.
مثلا این که هرگز نمی تواند تند راه برود یا تند حرف بزند یا فکر می کردم که این آدم بشدت ضد زن است ، چون یکی از ضعف های اصلی هر جاسوسی زن است ، بنابراین چنین آدمی خودش را وابسته زن نخواهد کرد. یک ویژگی دیگر این بود که او در عین خشونتی که داشت سعی می کرد با صلابت و محترمانه رفتار کند. به هر حال خیلی سطحی از کنار این نقش رد نشدم.
▪ اما قبول کنید که در بعضی از صحنه ها مرموز بودن شاپور، مخاطب را آزار می دهد؟
ـ ببینید در سیاست ، آدمی که چهار، سه بازی می کند، قطعا آدم معمولی ای نیست یا آدمی که مملکتش را با شکر، گندم و... معامله می کند هرگز نمی تواند مهربان باشد.
این آدم با تمام سازمان های انگلیسی در ارتباط بوده است. اتفاقا باید این مرموز بودن و خشونت بیشتر از اینها دیده می شد، اما از آنجا که مخاطب ما خشونت را پس می زند، این ویژگی ها به گونه ای حتی مهار شد.
▪ در این سریال نقش رضاخان را هم بازی کردید. چه طور تجربه ای بود؟
ـ بسیار کنجکاو بودم که این نقش را تجربه کنم ؛ البته ابتدا جزو قرار دادم نبود، اما بعد که پیشنهاد شد، به خاطر جذابیتی که برایم داشت ، پذیرفتم.
▪ در یک سریال همزمان ۲ نقش بازی کردن ، کار دشواری برایتان نبود؟
ـ سخت بود، اما از آنجا که یک بازیگر هستم باید همیشه آمادگی اجرای نقش های مختلف را داشته باشم.
▪ در این مجموعه گریم هم خیلی به کمک شما آماده بود و روی باورپذیری نقش هایتان بسیار اثر داشت؟
ـ بله. اصلا گریم یکی از ارکان مهم برای خلق یک شخصیت است. گاهی به وسیله گریم یا حتی یک عکس می توانیم به شخصیت های موردنظر برسیم یاحتی گاهی لباس چنین تاثیری را می گذارد؛ برای مثال به خاطر دارم در فیلم پناهنده مرحوم ملاقلی پور به وسیله لباس توانستم به آن شخصیت نزدیک شوم.
البته من در این کار گریم سنگین نداشتم ، اما گریم مطلوب و خوبی بود. ضمن این که بیشتر از گریم ، به میمیک و نوع بازی صورت اعتقاد دارم.
▪ صحنه هایی که با آن خبرنگار (الگا) صحبت می کردید، چندان دلچسب نبود و بیشتر مستندگونه بود تا نمایش. این مساله را خودتان قبول دارید؟
ـ به نکته درست و خوبی اشاره کردید. اصلا از همان ابتدا می خواستیم چنین اتفاقی بیفتد؛ چون در آن صحنه ها شما صحبت های کسی را می شنوید و اطلاعاتی به دست می آورید که حقیقت دارد یا به قول شما مستند است.
▪ حتی می توان گفت این بخش ها به نحوی از خود سریال جدا بود؟
ـ بله ، دقیقا همین طور است و ورزی با علاقه این کار را کرد، چون مردم باید با اطلاعاتی که به دست می آوردند بیشتر شاپور را می شناختند و از اوضاع آن زمان با خبر می شدند؛ بنابراین آن صحنه ها کاملا با هدف از پیش تعیین شده گرفته شد.
▪ اگر الان با شاپور ریپورتر مواجه شوید به او چه خواهید گفت؟
ـ سعی می کنم یک جوری جواب این مساله را که توانسته ام به او نزدیک شوم یا نه از او بگیرم ؛ حتی اگر بگوید ۴۰ درصد خود من بودی ، می فهمم که کارم را درست انجام داده ام. البته این را هم از او خواهم پرسید که مگر بیکار بودی این همه در ایران جنایت کردی؟
▪ راستی می گویند شما یکی از نامزدهای مجلس هستید، درست است؟
ـ من روحم از این نامزد شدن خبر ندارد. اتفاقا بارها از طرف مردم خرمشهر و آبادان چنین پیشنهادی به من شده ، اما همیشه گفته ام کار من نیست. کار من چیز دیگری است. خیلی ها فکر می کردند چون در صندلی داغ بحث خوزستان را پیش می کشیدم می خواستم با کلک وارد سیاست شوم ، اما این طور نیست. من واقعا روحیه این کار را ندارم.
▪ یعنی چه؟
ـ ببینید سیاست آدم خاص خودش را می خواهد. ما خیلی زود خسته می شویم. زود می شکنیم. زود گریه مان می گیرد و... به هر حال همه این خصوصیات باعث می شود که نتوانیم وارد سیاست شویم. سیاست ، آدم خودش را می خواهد.
کمی هم از سریال کارآگاه علوی برایمان بگویید و این که چه تفاوت هایی با سری اول این سریال دارد؟
این سریال جزو معدود کارهایی است که در آن ۲۰ درصد از برنامه جلو هستیم ، چون خوشبختانه پیش تولید بسیار موفقی داشتیم. همچنین دوستان با علاقه کار می کنند، خیلی ها تصور می کنند چون قبلا این سریال تولید شده حتما زحمت کمتری دارد؛ اما این طور نیست ما دوباره لباس و دکور آماده کردیم ، چون سری اول در سال ۱۳۰۰ اتفاق می افتاد و این سری ۱۳۲۰ - ۱۳۳۰ را به تصویر می کشد. نوع لباس ، نگاه ، تاریخ و پلیس ایران در این سری عوض شده است.
▪ کارهای آینده....
ـ در حال حاضر علاوه بر بازی ، مجری طرح سریال کارآگاه علوی هم هستم. ضمن این که فیلم کوتاه هم ساخته ام. به هر حال قصد دارم در کنار بازیگری ، تجربه های دیگری کنم کسب کنم ، ازجمله کارگردانی و تهیه کنندگی.
▪ پدرخوانده....
ـ یک اثر به یاد ماندنی.
▪ شاپور ریپورتر.
ـ یک جاسوس وطن فروش و البته با سیاست.

محبوبه ریاستی

منبع : پرشیا فیلم کانادا