سالک جهاد اکبر

در بزنگاه‌های تاریخ شخصیت‌هایی هستند که نقطه عطف و مرکز ثقل زمان خویش و از قله‌های بلند معارف در تمام اعصار به حساب می‌آیند.
مرحوم علامه آیت‌الله العظمی سیدمهدی طباطبایی نجفی معروف به بحرالعلوم (۱۱۵۵-۱۲۱۲ق) از نمونه‌های عالی این شخصیت‌های ممتاز است که در فقه و اصول و عرفان عملی و سیروسلوک در اوج ایستاده است و در طول زمان با رشته‌ای نامرئی سالکان کوی عشق را به سمت مناظر عالی سلوک رهنمون می‌شود. ایشان دارای تالیفاتی در فقه و اصول است، اما مهم‌ترین کتابی که از ایشان باقی مانده رساله موجزی در سیروسلوکی است که زاد راه عارفان بزرگی چون آیت الحق مرحوم سید علی قاضی و علامه طباطبایی و... بوده است.
علامه بحرالعلوم در این کتاب ابتدا به مبانی سلوک و راه‌های غلبه بر مشکلات پرداخته و در بخش انتهایی اوراد و اذکار و ادعیه‌ای را ذکر نموده تا سالکان را در رسیدن به هدف راهنمایی کند.
راه صحیح رسیدن به مقام فنا از نظر ایشان ورود با خلوص به مسیر است و باید با خلوص به اربعین و مراقبه پرداخت نه اینکه اربعین گرفت و به خلوص رسید. البته برای نیل به این خلوص هم مقدماتی ازجمله اسلام، ایمان، هجرت مع‌الرسول و جهاد فی سبیل‌الله را ذکر می‌کند. ایشان خلوص را به دو قسم تقسیم می‌کند که قسم اول آن خلوص دین و طاعت برای خداوند و قسم دوم خلوص خود برای خداوند است.عدد اربعین را برای بروز استعداد و به فعلیت رسیدن آن بسیار مهم می‌دانند. چون مقصد نهایی از نظر ایشان فنا و بقا به معبود است که این امکان باید در سالک مستقیم قرآنی با مداومت بر فکر و ذکر و عمل به فرامین در اربعین به ظهور برسد.
البته وجود استاد و لزوم تبعیت کامل از استاد برای رسیدن به مقام مظهریت انوار الهی از مبانی اصلی روش سلوکی علامه بحرالعلوم است. نکته دیگر این است که این کتاب از افقی به مسائل سلوک می‌نگرد که خواننده بصیر، کاملا درک می‌کند که مولف بزرگوار بر اثر جهاد اکبر راه را پیموده و با کلام خویش گردنه‌های مسیر را برای سالکان مستعد هموار کرده است.

منبع : همشهری آنلاین