ابر ماژلانی

در فاصله‌ای حدود ۲۰۰۰۰۰ سال نوری از کهکشان ما دو کهکشان کوچک به نام ابر ماژلانی وجود دارند. این دو کهکشان با جریانی از گاز به هم الحاق می‌یابند. از سوی دیگر ، این کهکشانها با جریان طویلی از گازها به نام جریان ماژلانی به کهکشان ما متصل می‌شوند. ممکن است این جریانهای گازی در اثر برخورد نزدیک سه کهکشان ، حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش بوجود آمده باشند.
● ابر ماژلانی کوچک
فاصله تخمینی ابر ماژلانی کوچک ۱۸۰،۰۰۰ سال نوری است که آن را اندکی ابر ماژلانی بزرگ قرار می‌دهد. با چشم برهنه در صورت فلکی توکان ، نزدیک قطب جنوب سماوی دیده می‌شود. اما قطر آن فقط نصف قطر ابر ماژلانی بزرگ است. باید به یاد داشت که مطالعه قیفاووسیهای آن به کشف منحنی دوره تناوب - قدر مطلق انجامید. این ابر شامل تعداد زیادی ستاره کمسو از قدر ۱۱ تا کمسوترین ستارگان شناخته شده است. علاوه بر این یک یا چند پرتو ایکس نیز دارد. سرعت دور شدن ابر ماژلانی کوچک به اندازه قابل ملاحظه‌ای کمتر از سرعت ابر ماژلانی بزرگ و تقریبا برابر ۱۶۰ کیلومتر در ثانیه است. ابرهای ماژلانی بزرگ و کوچک را اغلب اوقات ‏، اقمار کهکشان ما به شمار می‌آورند.
● ابر ماژلانی بزرگ
کهکشانی که از همه به ما نزدیکتر است‏‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎، ابر ماژلانی بزرگ است که فاصله آن کمتر از ۱۵۰،۰۰۰ سال نوری است. با چشم برهنه در صورت فلکی ماهی طلایی نزدیک به قطب جنوب سماوی دیده می‌شود. به لحاظ شکل بیضوی نامتناظم است. ابعاد آن به چشم ‏‏، در حدود ۱۲ درجه در ۴ درجه است. درواقع طول قطر بزرگ آن ۳۰،۰۰۰ سال نوری است. ابر ماژلانی بزرگ اجرام جالب توجه زیادی را شامل می‌شود.از آن جمله در حدود ۱۵۰۰ متغیر قیفاووسی بیش از یکصد چشمه قوی و مجزای رادیویی و نیز سحابی بزرگ حلقه زده که نام دیگرش ۳۰-ماهی طلایی است، قابل توجهند.
۳۰-ماهی طلایی بزرگترین سحابی گازی و بسیار بزرگتر از سحابی بزرگ جبار است. روشنی فوق العاده آن بسی آشکارتر می‌بود اگر در کهکشان ما جای می‌داشت. در واقع اگر ۳۰-ماهی طلایی به فاصله جبار از ما می‌بود، ۳۰ بار روشنتر از شعرای یمانی به نظر می‌رسید. ستاره S-ماهی طلایی در ابر ماژلانی بزرگ ، بی شک درخشانترین ستاره شناخته شده و یکی از ستارگان موسوم به متغیرهای نامنظم است. این ستاره به هنگام حداکثر روشنی۶۰۰،۰۰۰ بار و بنابر بعضی از محاسبات ۲،۰۰۰،۰۰۰ بار پر نورتر از خورشید است. ابر ماژلانی با سرعتی بیش از ۲۵۰ کیلومتر در ثانیه از ما دور می‌شود

منبع : مجتمع فرهنگی آموزشی علامه طباطبایی