چاره‌جویی برای تعریق در تابستان

تعریق اغلب برای افراد، صرفاً یك ناراحتی جزیی است. بویی كه در بعضی موارد ایجاد می‌شود به‌علت عرقی است كه احتمالاً بوی آزاردهنده‌ای دارد. گرچه تعریق عملا بویی به همراه ندارد، با این حال ممكن است در تماس با باكتری‌های روی پوست بوی ناخوشایندی ایجاد كند.
قرارگرفتن در معرض آفتاب، انجام حركات ورزشی، ایراد سخنرانی و به عبارتی انجام كلیه این فعالیت‌ها می‌تواند موجب ایجاد تعریق در بدن شود. عرق‌كردن تحت چنین شرایطی، امری طبیعی و نشانه سلامت است. زمانی كه در معرض گرما قرار می‌گیرید و به هنگام حركات ورزشی شدید یا استرس شدید، حجم زیادی از آب بدن به‌صورت تعریق خارج می‌شود.
● علایم و نشانه‌ها
افراد سالم عرق می‌كنند بنابراین در كدام زمان، كدام مكان و به چه میزان، این امری كاملا متفاوت است؟ عواملی كه موجب ایجاد تعریق در بدن می‌شود عبارتند از:
ـ انجام حركات ورزشی، به‌خصوص حركات شدید
ـ هوای گرم
ـ عصبانیت، اضطراب یا استرس
تعریقی كه از طریق احساسات ایجاد می‌شود، غالباً در چهره، زیر بغل، كف دست و پا به چشم می‌خورد. میزان تعریق و حتی بوی آن می‌تواند ناشی از احساسات، رژیم غذایی، برخی داروها و شرایط تعیین‌كننده بیماری و حتی میزان هورمون‌های بدن باشد. برخی افراد به صورت ارثی دارای تعریق شدید خصوصاً دركف دست و پا هستند.
▪علل و عوامل ایجادكننده
پو ست دارای دو نوع غدد مترشحه عرق است: غدد اكرین (ترشح مایع بدون جابه‌جا شدن سیتوپلاسم در سلول‌های مترشحه) و غدد آپوكرین (ترشح در اثرجدا شدن قسمتی از سیتوپلاسم سلول‌های مترشحه.)
غدد اكرین در اغلب قسمت‌های بدن به‌وجود می‌آید و مستقیماً روی سطح پوست باز می‌شود. غدد آپوكرین اغلب در بخش‌های مربوط به فولیكول‌ها (حفره‌هایی كه مو از آنجا رشد می‌كند) به‌وجود می‌آیند.
حدود دو تا پنج میلیون غدد مترشحه اكرین در سطح پوست وجود دارد. زمانی كه درجه حرارت بدن بالا می‌رود سیستم عصبی بدن به صورت خودكار این غدد را برای ترشح مایع، روی سطح پوست تحریك می‌كند تا زمان تبخیر، بدن را خنك كند. این مایع (عرق) به‌طور عمده از آب و نمك (سدیم كلراید) تشكیل شده و حاوی مقدار ناچیزی از سایر الكترولیت‌ها یعنی موادی كه به تنظیم تعادل مایعات در بدن كمك می‌كند و همچنین موادی از قبیل اوره می‌باشد.
غدد آپوكرین، از سوی دیگر، عرق چرب را مستقیما به درون لوله مربوط به غدد ترشح می‌كنند. زمانی كه در شرایط استرس‌زا قرار می‌گیرید، دیواره منقبض لوله و عرق به سطح پوست، جایی كه باكتری‌ها شروع به تجزیه و تخریب آن كرده، فشار می‌آورد. در اغلب موارد، تجزیه باكتریال عرق مربوط به غدد آپوكرین، موجب ایجاد بو می‌شود.
▪ تعریق شدید
برخی از افراد بدون دلیل بیش از سایرین عرق می‌كنند. بنابراین بعضی از عوامل ذیل می‌توانند به تشدید تعریق كمك كنند:
ـ وراثت: برخی افراد به‌طور موروثی دارای تعریق شدید خصوصاً در كف دست و پا هستند.
ـ برخی غذاها و نوشابه‌ها: نوشیدن آشامیدنی‌های داغ و حاوی كافیین یا الكل می‌توانند ایجاد تعریق نمایند. خوردن اغذیه با طعم تند نیز موثر است.
ـ برخی داروها: داروهایی كه می‌توانند میزان تعریق را تشدید نمایند شامل برخی از داروهای اعصاب كه موجب ایجاد اختلال در ذهن می‌شوند، مرفین و مصرف زیاد هورمون تیروكسین تیرویید می‌باشد. استفاده از مسكن‌ها از قبیل آسپرین و استامینوفن نیز میزان تعریق را تشدید می‌كنند.
ـ یائسگی: زنانی كه در مرحله منوپوز قرار دارند ممكن است موارد گرگرفتگی را تجربه نمایند كه ناشی از بالارفتن درجه حرارت بدن به همراه تعریق و احساس گرمای شدید، به‌دلیل افت میزان استروژن است. برخی از زنان در این مرحله، شب هنگام از شدت تعریق و احساس سرمای بعد آن، از خواب بیدار می‌شوند.
ـ پایین آمدن میزان هورمون‌های مردانه: با پایین آمدن میزان هورمون‌های تستوسترون یا شرایط هیپوگنادیسم كه به علت كاهش عملكرد بیضه‌ها ایجاد می‌شود، در مردان نیز بروز این مرحله اتفاق می‌افتد.
ـ افت قند خون: این حالت زمانی ایجاد می‌شود كه میزان قند خون از حد معینی كاهش پیدا كند و در افرادی كه دارای دیابت هستند و از انسولین یا داروهای خوراكی افزایش‌دهنده عملكرد انسولین استفاده می‌كنند امری بسیار عادی است. افت قند خون علایم اولیه و عوارضی از قبیل تعریق، لرزش، ضعف، گرسنگی، سرگیجه و تهوع را به دنبال دارد.
ـ تب: زمانی كه درجه حرارت بدن بالاتر از حد طبیعی باشد، تب ایجاد می‌شود. انواع مختلف عفونت‌های میكروبی و ویروسی ممكن است موجب بروز تب ‌شود. زمانی كه درجه حرارت بدن نهایتا شروع به برگشت به حالت عادی می‌كند -كه افت تب نامیده می‌شود- ممكن است به‌شدت عرق كنید كه ناشی از پراكندگی گرمای اضافی بدن است. لرزش و احساس سرما بعد از بروز تب، نشانه تلاش بدن برای بالا بردن درجه حرارت درونی است. تكرر دفعات بروز تب به همراه لرز، می‌تواند نشانگر عفونت حاد یا سایر بیماری‌ها باشد.
ـ تیرویید پركار: برخی اوقات، غده تیرویید، میزان بالایی از هورمون تیروكسین تولید می‌كند كه می‌تواند علایم و عوارضی به همراه داشته باشد از جمله كاهش وزن، ضربان شدید یا نامنظم قلب، عصبانیت و حساسیت شدید به گرما. این حالت ممكن است سبب تعریق بیش از اندازه در بدن شود.
ـ حمله قلبی: این حالت زمانی اتفاق می‌افتد كه افت گردش خون، به بخشی از ماهیچه قلب آسیب رسانده و یا آن را از بین ببرد. علایم و نشانه‌های حمله قلبی شامل درد یا فشار شدید در قفسه سینه به مدت چند دقیقه یا ادامه درد در اطراف قفسه سینه تا شانه، بازو و یا پشت، كاهش تنفس و تعریق شدید است.
ـ بیماری سل: از جمله علایم و نشانه‌های آن، سرفه، تب و تعریق‌های شبانه است.
ـ بیماری مالاریا: علایم و نشانه‌های آن به دوره زندگی انگلی كه این بیماری را به وجود آورده مربوط می‌شود و ممكن است سیر آغاز آن در هر مكان از هشت روز تا یك سال پس از زمان ابتلا به این بیماری آغاز شود. در ابتدا ممكن است احساس لرز، سردرد، تهوع و استفراغ بروز كند بنابراین به‌دلیل افت درجه حرارت بدن، تعریق شدید ایجاد می‌شود.
ـ برخی انواع سرطان: سرطان خون و غدد بافت لنفاوی نیز می‌تواند موارد تعریق غیرعادی را سبب شود.

حوریه شیروانی

منبع : روزنامه سلامت