شناسایی موش‌های شهری

● موشها را بشناسیم:
موش حیوان زیرکی است. او موجودی است که همه چیز را می‌خورد. این جونده جانور خطرناکی است. او همه جا می‌جهد. به زور در سوراخ‌های تنگ و تاریک می‌رود. هرجا که گرم و تاریک باشد، برای زندگی خود انتخاب می‌کند.
موشها به صورت گروهی زندگی می‌کنند. آنها مردم و حیوانات خانگی را گاز می‌گیرند. برای تهیه غذا با یکدیگر می‌جنگند. بذری که به زمین پاشیده شده است، ‌ریشه، ساقه، برگ و دانه و میوه گیاهان، محصولات داخل انبارها، مواد غذایی در زباله‌ها، خوراک مناسبی برای موشهاست. موشها و انگل آنها، موجب سرایت بیماری می‌شوند.
این جانور بیشتر شب هنگام فعالیت می‌کند اما در برخی از مکانها در روز هم فعال است. هرجفت موش سالانه تقریباً ۵ بار تولید مثل می‌کند. بچه موش از هفته سوم شروع به جویدن غذاهای سخت می‌کند او به تقلید از مادر به دنبال غذا می‌رود. بچه موشها از سه ماهگی می‌تواند تولید مثل کنند.
موشها پس از انسان و میمون باهوش‌ترین موجود هستند. آنها به وسایل قیمتی، لباس، تابلوهای گران قیمت، اسکناس، کتابخانه، ‌نسخه‌های قدیمی، ‌اسناد و مدارک با ارزش زیان می‌رسانند. همچنین پلاستیک، چوب، فلز، تکه‌های ذغال، چوب سوخته و سیم را نیز می‌جوند
● انواع موش:
۱) موش قهوه‌ای
۲) موش سیاه
۳) موش خانگی
● آیا می‌دانید چه بیماریهایی بوسیله موش منتقل می‌شود؟
موش سبب بروز بیش از ۳۵ بیماری خطرناک در انسان می‌شود. مهم‌ترین این بیماری‌ها طاعون، تیفوس، تب گازگرفتگی، وبا، یرقان،‌ سالک، تیفوئید و انواع اسهال است. بیشتر بیماریها به دلیل استفاده از غذای آلوده به انسان سرایت می‌کند. غذا به آسانی به‌وسیله موش آلوده می‌شود. روی بدن موش، کک، کنه، شپش و … زندگی می‌کند که ازخون حیوان، تغذیه می‌کند. موشها با ادرار و مدفوع خود محیط زندگی انسان را آلوده می کنند. همچنین پس از مرگ موشها،‌ کک و ... به سراغ انسان می‌آید و روی بدن انسان خونخواری می‌کند و او را بیمار می‌کند. برای جلوگیری از سرایت بیماری باید بهداشت را خوب رعایت کرد. مواد غذایی که منبع تهیه آن از حیوانات است خوب پخته شود تا میکروب و بیماری در آن از بین برود.
● روشهای مبارزه باموش
الف) مبارزه با موش در خانه
ب) مبارزه با موش در مکانهای عمومی
▪ مبارزه با موش در خانه:
آسانترین راه مبارزه با موش در خانه، جلوگیری از ورود این جانور به خانه و محل زندگی ماست. برای جلوگیری از ورود این جانور به خانه باید به توصیه‌های زیر عمل کرد:
- خانه و انبار با استفاده از بتون آرمه ساخته شود تا موش از راه خاک، داخل ساختمان نیاید.
- درهای ورودی ساختمان باید بدون شکاف باشدو خوب بسته شود. به هنگام استفاده از یک در چوبی، یک ورقه نازک به طول ۳۰ سانتی‌متر روی لبه پایین در نصب کنید تا موش با جویدن چوب وارد ساختمان نشود.
- در و پنجره شکسته را تعمیر کنید.
- فضای خالی بین در و زمین را با پادری بپوشانید.
- سوراخهایی که در سقف اتاق، آشپزخانه و ... وجود دارد را ببندید و در صورت نیاز تعمیر کنید.
- دهانه‌های چاه آشپزخانه، حمام و ... را با توری بپوشانید.
- محله و روزنامه‌های به درد نخور را یک جا جمع کنید از نگه داری آنها در جاهای مختلف و پراکنده خودداری کنید.
- در آشپزخانه خرده نان نگه‌داری نکنید.
- روغن خالص را در ظرفشویی نریزید.
- ظرف مخصوص زباله را تمیز نگه دارید.
- ترشح موش را با شوینده ضد میکروب تمیز کنید.
- گوشت، سبزی و غذاهای فاسد شدنی را منجمد و در یخچال نگهداری کنید.
- از شیرهای آب مراقبت کنید. آب نباید ازشیر چکه کند. موش بیش از ۴۸ ساعت تشنگی را تحمل نمی‌کند.
- گیاهان را به‌طور مرتب کوتاه کنید تا دید کافی برای حفظ محیط خود از موش داشته باشید.
- از تجمع و تلنبار کردن تکه‌های چوب،‌ تخته و ذغال، خارج از انبار خودداری کنید.
- انبار باید تهویه و روشنایی کافی داشته باشد. محل‌های تاریک جای مناسب برای زندگی موشهاست.
- توالت، وان حمام و دستشویی‌ها به ویژه هنگام شب به طور کامل خشک باشد.
- گاهی به دلیل بی‌توجهی انسان موش وارد ساختمان می‌شود. در صورت ورود موش به خانه باید با تله گذاری مناسب از زیانهای موش و تولید مثل آن جلوگیری کنیم. تله‌ها با شکل‌ها و نام‌های مختلف ساخته می‌شود.
▪ مبارزه با موش در مکانهای عمومی:
جوندگان برای ادامه زندگی و تولید مثل به آب، غذا و پناه‌گاه نیاز دارند.
رطوبت و گرمای مناسب، شرایط لازم را برای زیاد شدن تعداد موش‌ها ایجاد می‌کند و مشکلات بهداشتی و اقتصادی برای مردم شهر به‌وجود می‌آورد و آسایش آنان را به خطر می‌اندازد. استفاده از روش‌های مبارزه با موش مانند طعمه‌گذاری در خیابانها و حفظ بهداشت محیط زیست، نقش مهمی در کاهش جمعیت این موجود زیان آور دارد. بیایید همه دست بر دست هم برای سالم سازی شهرمان بکوشیم زیرا شهرما خانه ماست. رعایت توصیه‌های زیر به ما کمک می‌کند که محیط زیست شهرمان را از آلودگی و زیانهای موش حفظ کنیم:
- زباله ها را در کیسه‌های مخصوص قرار دهید و در ساعت معین از خانه خارج و در محل‌های مخصوص زباله قرار دهید. به این ترتیب زباله مدت کمتری در بیرون خانه می‌ماند و موش فرصتی برای استفاده از آن به‌دست نمی‌آورد.
- از ریختن زباله در پیاده‌رو، جوی آب و محل‌های عمومی خودداری کنید.
- لاستیک‌های کهنه را دور بریزید. پس‌مانده‌های مواد ساختمانی را به کلی نابود کنید.
- تجمع زباله در یک محل، پناه‌گاه مناسبی برای موشهاست. زباله داری مواد مختلفی است که گرما و رطوبت مناسب دارد. موشها علاقه زیادی به زباله دارند، پراکنده شدن و انباشته شدن زباله در خیابانها، علاوه بر آسیب رساندن به محیط زیست موجب زیاد شدن موش می‌شود.
- مواد غذایی در انبارها و فروشگاهها باید روی تخته‌های چوبی یا فلزی قرار گیرد. تخته‌‌ها باید ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر از سطح زمین بلندتر باشند. مواد باید مرتب روی تخته‌ها چیده شود. تخته‌ها از هم فاصله داشته باشند تا بتوان به راحتی از بین آنها عبور و محیط اطراف را به دقت بررسی کرد.
- در صورت مشاهده موش یا آثار آن به مأموران شهرداری اطلاع دهید.
- در صورت طعمه گذاری در اطراف خانه یا محل کار، طعمه‌ها را دستکاری نکنید. در آن محدوده آب مصرف نکنید.
- به توصیه‌ها، پیشنهادها و آموزشهای مأموران شهرداری توجه کنید و آنها را به کار بندید.
- به تابلوهای هشدار دهنده که به وسیله مأموران شهرداری در محل‌های طعمه گذاری نصب شده توجه کنید.
- محل‌هایی که موش در آنجا زیاد دیده می‌وشد مانند: مسیل، پادگان، محلهای جمع آوری زباله را به شهرداری اطلاع دهید.
- راههای ورود موش به خانه و محل کار را مسدود کنید.
● نکته‌های ایمنی:
- اگر یک موش را لمس کردید یا به ترشح آن دست زدید حتی اگر از دستکش استفاده کردید دست خود را با آب و صابون بشوئید.
- اگر کسی به وسیله موش آسیب دید یا موش او را گاز گرفت محل گاز گرفتگی را به طور کامل بشویید سپس به نزدیکترین درمانگاه یا پزشک مراجعه کنید.
- اگر حیوان اهلی به وسیله موش مجروح شد به دامپزشک مراجعه کنید.
- برای جابجایی موش مرده از دستکش استفاده کنید.
- موش مرده را در محل مناسب دفن کنید.
- محلی که به وسیله موش مرده آلوده شده است ضد عفونی کنید.
● خلاصه‌ای از آنچه خوانده‌اید:
- هر موش زنده سالانه ۵ بار تولید مثل می‌کند و هربار حدود ۶ تا ۱۵ بچه می‌زاید.
- گوشت ماهی، غلات، آجیل‌ و میوه‌ها، غذای مناسبی برای موش‌های قهوه‌ای است.
- موشهای خانگی مواد غذایی ذخیره نمی‌کنند اما لانه خود را کنار محل زندگی انسان و مواد غذایی می‌سازند.
- فضولات، ادرار، مو، جای پا،‌ لکه‌های کثیف و صدای جیرجیر کوتاه و بلند، نشانه وجود موش در محل است.
- موش بیش از ۳۵ بیماری خطرناک را به انسان منتقل می‌کند.
- ترشح موش را باید با شوینده ضد میکروب پاک کرد.
- از شیرهای آب باید مراقبت کرد تا چکه نکند.
- در صورت ورود موش به خانه می‌توان از تله‌های کشنده و چسبی استفاده کرد.
- جمع آوری زباله در یک محل پناهگاه مناسبی برای موشهاست؛ زیرا زباله،‌گرما و رطوبت مناسبی برای موش دارد.
- در صورت مشاهده موش یا آثار آن باید به مأموران شهرداری اطلاع داد.
- اگر موش کسی را گاز گرفت باید محل گاز گرفتگی را خوب شست و به پزشک مراجعه کرد.
● ماده موثر :
▪ برودیفاکوم (Brodifacoum)
ـ ترکیب:
یک کیلوگرم از محتویات بسته حاوی۰۵/۰ گرم برودیفاکوم مخلوط با قطعات پلت شده غلات و مواد جلب کننده جوندگان می باشد.
ـ گروه شیمیایی:
ترکیب جدید ضد انعقادی (نسل دوم آنتی کوآگولانت ها)
ـ خواص دارویی:
مصرف دوز کشنده این سم مانع از انعقاد خون و متعاقباً خونریزی داخلی و مرگ تدریجی می شود.
ـ ویژگیها:
۱) برودیفاکوم نسبت به سایر سموم ضدانعقادی نیمه عمر طولانی تری در بدن موش دارد.
۲) برودیفاکوم برای موشها سم قوی بشمار رفته بطوریکه مصرف یک وعده از آن سم سبب مرگ جونده خواهد شد (Single-Feeding)
۳) برودیفاکوم در محیط مقاوم بوده بطوریکه در معرض تابش مستقیم خورشید تا ۳۰ روز بدون تغییر باقی می ماند.
۴) برودیفاکوم نسبت به سایر سموم خطر مسمومیت کمتری برای انسان دارد.
۵) برودیفاکوم اثر مسمومیت تاخیری داشته بطوریکه بدنبال مصرف آن میانگین فاصله زمانی تا مرگ جونده حدود ۷-۵ روز می باشد . (در صورت تلف شدن موشها بلافاصله پس از مصرف برخی سموم ، سایر موشها از خوردن طعمه آلوده به سم خودداری می کنند، این رخداد را پدیده پس زدن می نامند.)
۶) در این محصول PESTOFF)) از مواد خوش طعم کننده در طعمه استفاده شده است بطوریکه جونده رغبت بیشتری در خوردن آن از خود نشان می دهد.
۷) برودیفاکوم گسترش محدودی در خاک دارد، در آب نامحلول است و از طریق خاک جذب گیاهان نمی شود و می توان از آن بطور موثری در کنترل جمعیت جوندگان در سطح مزارع استفاده نمود.
۸) با توجه به جدید بودن این سم در مقایسه با سایر سموم مقاومت کمتری نسبت به آن در موشها وجود دارد.
ـ موارد مصرف:
برودیفاکوم برای حذف جوندگان بویژه انواع موش خانگی (Mice) و انواع موش صحرایی (Rats) در منزل و اماکن کشاورزی، صنعتی، مرغداری و دامپروری مورد استفاده قرار می گیرد.
ـ مقدار مصرف:
۱) خانگی و صنعتی:
در محل عبور جوندگان به میزان ۲ گرم در هر متر مربع و در صورت استفاده از تله تونلی یا طعمه گذاری در درون لوله پلاستیکی برای موش صحرایی در هر لوله ۲۰۰-۱۰۰ گرم و برای موش خانگی ۵۰-۲۰ گرم طعمه گذاری شود.
۲) مصرف کشاورزی :
الف) لازم به ذکر است در انبار غله برای جلوگیری از آلوده شدن غلات حتماً طعمه گذاری در درون تله تونلی یا داخل لوله پلاستیکی انجام گیرد.در هر لوله به میزان ۵۰۰-۲۰۰ گرم طعمه گذاری شود.
ب) در سطح مزرعه حداکثر ۵ کیلوگرم در هر هکتار طعمه گذاری شود.
۳) مصارف دامپزشکی: در مزارع، دامپروری ها، اماکن مسقف و... ، طعمه گذاری در درون لوله پلاستیکی یا تله تونلی انجام شود. تا هنگامی که سم توسط جوندگان موذی مصرف می شود طعمه گذاری ادامه یابد.
ـ موارد احتیاط:
۱) دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
۲) در محلی با تهویه مناسب دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
۳) از دسترس دامهای اهلی دور نگهداشته شود.
۴) هنگام طعمه گذاری از دستکش استفاده شود. اگر بوی انسان روی طعمه باقی بماند موش ها از خوردن آن خودداری می کنند.
۵) جهت احتیاط بیشتر هنگام طعمه گذاری از خوردن و آشامیدن و سیگار کشیدن بپرهیزید.
۶) در صورت تماس با پوست حتماً‌ محل تماس را با آب بشویید.
۷) با توجه به اثر تاخیری این سم که معمولاً چندین روز پس از مصرف بروز می کند در صورت بی احتیاطی و یا سوءاستفاده پس از مصرف سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
۸) به منظور جلوگیری از مسمومیت ثانویه لاشه موشهای تلف شده جمع آوری و در صورت امکان سوزانده یا دفن شوند.
● کمکهای اولیه:
در صورت خوردن سم بلافاصله با استفاده از روش های رایج محتویات معده فرد مسموم شده تخلیه شود در صورت تماس با پوست محل تماس را با آب و صابون بشوئید در صورت تماس با چشم با محلول شستشوی چشم یا آب تمیز و پاکیزه چندین بار چشم را بشوئید در موارد مسمومیت شدید سریعاً به پزشک مراجعه شود.
▪ پادزهر: در موارد مسمومیت مصرف ویتامین K۱ بصورت خوراکی یا تزریق وریدی توصیه می شود.
▪ بالغین: ۴۰ میلی گرم در روز (بصورت دوزهای منقسم)
▪ کودکان: ۲۰میلی گرم در روز (بصورت دوزهای منقسم)
درمان با ویتامین K۱ ممکن است تا هفته ها و تا زمانیکه زمان انعقاد خون به حد ثابتی برسد همچنان ادامه یابد در موارد مسمومیت شدید ممکن است انتقال خون ضرورت یابد.
▪ بسته بندی: بسته های پلاستیکی ۱ کیلو گرمی آماده مصرف

دکتر مهرداد حلوایی
http://iranpest.blogfa.com