مقایسه کارایی پراکسید هیدروژن و مالاشیت گرین در مقابله با قارچ ‌های آبی در تکثیر مصنوعی کپور معمولی (Cyprinus carpio)

تا چندی پیش برای جلوگیری از خسارات قارچهای آبی در مراکز تکثیر ماهیان از جمله ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) به طور معمول از داروی ضد قارچ مالاشیت گرین استفاده می‌شد. تا اینکه این دارو به عنوان عامل بروز ناهنجاری، ماده‌ای جهش زا، پیش ساز سرطان، آلوده کننده محیطهای آبی شناخته و مصرف آن ممنوع گردید. اگرچه هنوز در بسیاری ازمراکز تکثیر و پرورش آبزیان در ایران از آن استفاده می شود. یکی از جایگزینهای شناخته شده برای مالاشیت گرین، پراکسیدهیدروژن (H۲O۲) است؛ به طوری که آژانس دارو و غذای آمریکا (FDA) آن را در زمره داروهای کم ضرر یا با الویت نظارت کم (LPR ) رده بندی کرده است. طی پژوهشی که برای اولین بار در ایران بر روی ماهی کپور معمولی در مرکز تکثیر ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت انجام شد، دردو سری آزمایش، تیمارهای پراکسید هیدروژن با غلظتهای ۵۰۰، ۷۵۰ و ۱۰۰۰mg/L برای تخم کپور معمولی به صورت حمامهای ۱۰ دقیقه ای اعمال شد. مقایسه با مالاشیت گرین و شاهد (صفر) برای ارزیابی قارچی شدن تخمها و تعیین موثرترین غلظت برای افزایش درصد تفریخ لارو در تیمارهای مختلف انجام شد. بر اساس نتایج، حمام ۱۰دقیقه ای تخمها در ۷۵۰mg/L پراکسیدهیدروژن، در دمای ۲۲.۵ocمی تواند موجب کنترل عارضه قارچ زدگی تخمها شود؛ درصد تفریخ نیز در این غلظت در مقایسه با مالاشیت ۵mg/L تفاوت معنادار و برتری محسوس داشته است. همچنین طی این دو آزمایش با میانگین اکسیژن محلول آب ۸.۰۵± ۰.۶ mg/L مشخص شد که بدون نیاز به دستکاری و جابجایی تخمها، حبابهای ناشی از تجزیه پراکسید هیدروژن به عنوان عاملی برای حذف فیزیکی پوسته تخمهای ناسالم، لقاح نیافته و قارچی، که خود عامل بروز قارچ‌زدگی و تشدید این عارضه اند، عمل می‌کنند و آنها را به سطح آب می فرستند. بنابر نتایج به دست آمده، در شرایط یادشده می‌توان پراکسید هیدروژن را به عنوان یک ضد قارچ مؤثر به جای مالاشیت گرین به کاربرد.

حبیب وهاب زاده رودسری
محمدرضا احمدی
امین کیوان
محمود معصومیان
بنفشه منجمی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی