راز آن قبر مخفی و این انفجار!

حرمتی كه زهرای اطهر (ع) در نزد پیامبر(ص) داشت، بركسی پوشیده نبود تا جایی كه نه پیامبر، چنان احترامی را بركسی روا داشت و نه فاطمه محبتی را كه به پدر می‌كرد ـ چه در زمان حیات و چه در زمان رحلت آن بزرگوار ـ بر كسی ابراز كرده بود؛ محبتی كه بهقین، چیزی فراتر از عشق و علاقه پدر و فرزندی بود؛ محبتی كه هم احساس و عاطفه پدرانه، هم درس اخلاق و تربیت، هم سیاست و مدیریت و هر آنچه از كمالات در اسلام نهفته بود، همه با دست و زبان و تمام وجود پیامبر بر زهرای اطهر جلوه ‌می‌نمود.
اینكه پیامبر وی را پاره تن خود خواند، اینكه هرگاه به سفر می‌رفت، نخست از او خداحافظی می‌‌كرد و چون باز می‌گشت، او نخستین كسی بود كه به دیدارش می‌شتافت، اینكه فاطمه را گل باغ بهشت خواند، اینكه فرمودند: خشنودی و ناخشنودی فاطمه، میزانی است برای رضایت و نارضایتی خدا، اینكه او را سرور زنان بهشت خواند، اینكه او را شفیعه روز محشر نامید، اینكه محبت او را بر همه پیروان خود واجب ساخت و آیاتی را كه در شأن او نازل شد و بر امتش خواند، از آیه تطهیر و مودت تا سوره كوثر و... صدها كه هزاران منقبت و فضیلتی است كه در كتب معتبر شیعه و سنی در جلالت و رفعت شأن وی از زبان پیامبر و ائمه به تواتر نقل شده است. هم‌اكنون ما به دو نمونه از آنها از كتب اهل تسنن بسنده می‌كنیم تا پس از آن به اصل موضوع و منظور خود از این نوشتار بپردازیم:
۱) زمخشری در بیان آیه «قل لا اسئلكم علیه اجرا الا الموده فی القربی» (شوری آیه ۲۳) می‌گوید: انها لما نزلت، قیل یا رسول الله من قرابتك هولاء الذین وجبت علینا مودتهم؟ قال: علی و فاطمه و ابناهما.
وقتی این آیه نازل شد،‌ پرسیده شد: ای پیامبر، این نزدیكان تو كه مودت آنها بر ما واجب شده است، چه كسانی هستند؟ فرمود: علی، فاطمه و دو پسر ایشان. (كشاف، ج ۳، ص ۴۰۳).
۲) بخاری در كتاب خود «صحیح» از پیامبر اكرم (ص) چنین روایت می‌كند: «فاطِمه بَضعهٔ منی فمن اغضبها فقد اغضبنی.»؛ یعنی فاطمه پاره تن من است. پس هر كس او را به خشم آورد، من را به خشم آورده است.
اما با آن همه منزلتی كه هیچ كس با مراجعه به وجدان خود، یارای انكار آن را نداشت، پس از رحلت پیامبر، همه آن براهین و دلایل روشنی كه بر لزوم حرمت‌داری دردانه پیامبر دیده و شنیده بودند، به یك‌باره دود شد و از آنها چیزی جز خاطره‌ای در اذهان بر جای نماند.
● اما چرا چنان شد؟
حقیقت این است كه گروندگان به پیامبر در صدر اسلام، سه گروه بودند:
۱) عده‌ای با تمام وجود به او ایمان آوردند، تا جایی كه دیگرهیچ حجابی میان آنها و حقیقت مطلقی كه پیامبر آورده بود، حایل نبود و «لو كشف الغطا ماازدت یقینا» را با همه وجود بر زبان جاری می‌ساختند. (بحار ۴۰ ص ۱۵۳).
۲) عده‌ای نیز به تقلید از دیگران و همرنگ شدن با جماعت، شهادتین می‌گفتند و هیچ‌گاه ‌ایمان نیاوردند، اما در ظاهر به‌ ایمان اقرار كردند و در میان این گروه، عده‌ای بودند كه به تصریح قرآن كریم، وقتی اظهار ایمان كردند، مورد موأخذه خداوند واقع شدند؛ «قولوا اسلمنا و لما یدخل الایمان فی قلوبكم» (حجرات ۱۴).
اما اینان هرچند برای اسلام خطری بزرگ بودند، بدتر از آنان و سوم، كسانی بودند كه اظهار ایمان و اسلامشان كاملا حساب شده و هدفدار بود و به واقع، به پیامبر (ص) ایمان نیاوردند، اما برای آن كه معاش و شخصیتشان در جامعه برقرار باشد، آگاهانه و به دروغ اظهار ایمان و اسلام كردند.
مصیبتهایی كه ـ چه در زمان حیات پیامبر و چه پس از رحلتش ـ بر خاندان او روا داشته شد، نه به دست آنها كه به خاطر فقر فرهنگی و اقتصادی، از اسلام به فراخور درك خود، چیزی آموخته و اسلام را جز به سجود و ركوعی خشك و بی‌روح نشناخته بودند، بلكه از سوی كسانی روا داشته شد كه با علم و آگاهی تمام، لباس اسلام بر تن كردند تا از این راه در زمان حیات رسول خدا برای خود منفعت و وجهه‌ای به دست آوردند و پس از او نیز در زمانی مناسب، عقده‌های انباشته را از دل خود بیرون بریزند.
كسانی كه با بعثت ختمی مرتبت به یك‌باره عظمت و شكوه استكباری آنها فرو ریخت، كسانی كه بستگان فاسد و عیاش و ظالم آنها در لشكرگاه كفر به دست شیرمردی چون علی به هلاكت رسیده بودند و بهترین فرصت برای عقده‌گشایی را با مرگ پیامبر به كمین بودند.
پس از ارتحال پیامبر(ص) ‌این گروه و گروهی كه به ظن خود با اجتهاد و تفسیر به رأی خود از اسلام به بهانه دور كردن امت اسلام از اختلافات، در یك راه قرار گرفت؛ راهی كه نتیجه‌اش به تضییع حق اهل بیت و تفرقه بین امت اسلامی و خانه‌نشین شدن علی(ع) منجر شد.
كشتن بزرگان قریش و منافقین به دست شیرمرد تربیت شده در دامان پیامبر؛ یعنی علی(ع) و از طرفی، محبت ویژه‌ای كه از پیامبر نسبت به او دیده بودند، محبت و عظمتی كه علی در دل مومنین واقعی ایجاد كرده بود، و بغض و كینه‌ای كه در دل آن منافقین ایجاد شده بود و این اجتهاد به رأی‌ها، همه و همه دلایلی بود تا اینك پس از رحلت پیامبر، دست به كار شوند. و حال چه كسی برای این عقده‌گشایی‌ها و تشفی دل آنها، مظلومتر، دم دست‌تر و سزاوارتر از فاطمه، كه نزدیكترین فرد به پیامبر(ص) بود؟
با ضربه زدن به فاطمه (س) هم شعله آتشی كه از پیامبر در دوران حیات آن حضرت داشتند و هم آتش حسادت و كینه‌ای كه از علی بر دل ایشان زبانه می‌كشید، بر جسم و جان او می‌انداختند و به تعبیر عامیانه با یك تیر دو نشان می‌زدند.
پس از رحلت پیامبر به یك‌باره اوضاع دگرگون شد؛ فاطمه و علی كه تا دیروز مدافعان حریم نبوی بودند و صندوقچه اسرار نبوت و باب علم نبی و به فرموده پیامبر، مدار حق و باطل بودند، امروزه اسباب تفریق مسلمین خوانده شدند! خانه‌ای كه تا دیروز مهبط فرشتگان بود، امروز با همان دیدگاه باید به آتش كشیده ‌می‌شد؛ دست و بازو و صورتی كه تا دیروز منزلگاه بوسه پیامبر بود، امروز محل نواخته شدن سیلی و افروختن آتش نفرت و كینه دیگران بود و سرانجام، آنچنان عرصه را بر دختر آخرین پیامبر مرسل (ص) تنگ كردند كه سینه‌اش ـ كه به فرموده پیامبر (ص) آنچه بر او نازل شده بود، پیامبر آنها را بر سینه زهرا نیز جای داده بود ـ لبریز از غصه و اندوه شد و دیری نپایید كه به پدر مظلومش پیوست.
حادثه‌ای كه به واسطه آن، حضرت سخت مریض شد و سرانجام از پای درآمد، حادثه‌ای بس هولناك و دلخراش است؛ حادثه‌ای كه منجر به شهادت آن حضرت شد و بزرگان شیعه اصرار دارند درباره زهرا (س) واژه «شهادت» را به كار ببرند.
مقداد می‌گوید: دختر رسول خدا از دنیا رفت، در حالی كه خون از پشت و پهلوی او می‌رفت؛ به سبب ضربت شمشیر و تازیانه... .
▪ شرح آن ماجرای هولناك را عینا از زبان زهرای مرضیه نقل می‌كنم:
برای آتش زدن خانه، آتش آوردند، تا این كه ما را بسوزانند، من در آستانه در بودم. به خدا و به پدرم قسمشان دادم كه از ما دست بردارید و یاری مان كنید... آنچنان بر بازویم زدند كه كبود شد... در حالی كه حامله بودم به شدت من را بر در كوبیدند و در به رویم افتاد و من به صورت بر خاك شدم.
در حالی كه عرف معمول اقتضا می‌كرد، پس از رحلت پیامبر(ص) دست‌كم برای تسلای او هفته‌ها و ماه‌ها او را دلجویی داده و باعث تسكین و آرامش قلب مجروحش شوند، اما از هر فرصتی برای نشان دادن نفرت خود از فاطمه بهره جستند.
بزرگان مدینه نزد علی آمدند و گفتند: ما از دست همسر تو شب و روز نداریم؛ نه شبها می‌توانیم آرام بخوابیم و نه روزها می‌توانیم به كسب و كار خود مشغول باشیم. به او بگو یا روز گریه كند یا شب و علی بر فاطمه وارد شد و گفت: فاطمه جان، پیرمردان مدینه از من چنین خواسته‌اند... پس علی خانه‌ای به نام بیت الاحزان به دور از مردم مدینه برای فاطمه ساخت تا او در خلوت خود به عزای پدر مشغول شود (بحار ۴۳، ص ۱۷۴).
حتی نفرت از فاطمه را در زندگی خصوصی و خورد و خوراك خود نیز تسری دادند. در روایتی عجیب چنین وارد شده است:
ابا عبدالله (ع): «لیس علی وجه الارض بقلهٔ اشرف و لا انفع من" الفرفخ "و هو بقلهٔ فاطمه (ع) ثم قال: لعن الله بنی امیهٔ، هم سموه بقلهٔ الحمقاء بغضا و عداوهًٔ لفاطمهٔ». امام صادق (ع): گیاهی بر زمین خوبتر و نافع‌تر از خرفه (پرپین) نیست و این سبزه‌ای بود كه فاطمه دوست داشت؛ خدا لعنت كند بنی‌امیه را به جهت دشمنی كه با فاطمه داشتند، این گیاه را به نام بقله الحمقاء (سبزی نادانان) نام نهادند (وسایل الشیعه، ج ۲۵، ص۱۹۴ ).
این كینه و بغض با شهادت فاطمه پایان نگرفت؛ كینه‌ای كه شروعش با خوردن جگر حمزه سیدالشهدا توسط هند آغاز شد و پس از رحلت پیامبر(ص) به بدترین شكل بر دختر آن بزرگوار فرو ریخته شد و اوج آن در زشت‌ترین و وحشیانه‌ترین شكل قابل تصور بر جگرگوشه علی و فاطمه؛ یعنی حسین (ع) در روز عاشورا به اوج رسید.
وقتی امام حسین از لشكر مقابل می‌پرسد: چه چیزی شما را وادار كرد تا به جنگ ما قیام كنید؟ آنان به صراحت گفتند: «بغضا لابیك»؛ به خاطر بغض و كینه‌ای كه از پدرت در دل داریم.
ناگفته پیداست كه علی چه در زمان حیات پیامبر و چه پس از او بی اجازه یا رضایتش، حتی جرعه آبی هم نمی‌نوشید و اگر می‌توانستند، آشكارا می‌گفتند: «بغضا لجدك»؛ یعنی به خاطر بغضی كه از پیامبر داریم با شما چنین می‌كنیم.
هرچند عمر شریفِ زهرای اطهر (س) جز اندكی پس از فراق پدر دوام نیاورد، در همین مدت اندك، آنچنان ستمی بر او روا شد كه از فرط آن، نتوانست بیش از ۹۵ روز سنگینی آن را تحمل كند و كم كم خود را برای آنچه پدرش در بستر مریضی به او وعده داده بود (مرگ) و خنده بر لبان مباركش نشانده بود، آماده می‌كرد.
● راز آن وصیت عجیب!
فاطمه مظلومه خوب می‌دانست كه آتش حقد و كینه دشمنان به روزهای حیاتش پایان نمی‌یابد و حتی پس از مرگ نیز از آزار و اذیت این خاندان دست برنمی‌دارند و جسد مطهر او را نیز آماج این كینه‌توزی‌ها قرار خواهند داد، پس علی را به خلوت طلبید و این‌گونه وصیت كرد:
«یا علی انا بنت رسول الله زوجنی الله منك لاكون لك فی الدنیا و الاخره و انت اولی بی من غیری حنطنی و غسلنی و كفنی باللیل و صل علی و ادفنی باللیل و لا تعلم احدا و استودعك الله» (عوالم العلوم ۱۱ ص، ۵۱۴ )؛ ای علی، من دختر رسول خدایم. خدا من را به تزویج تو درآورد، تا در دنیا و آخرت با تو باشم و تو از دیگران به من سزاوارتری. من را شبانه حنوط بند غسل ده و كفن نما و هیچ كس نیز آگاه نشود... تو را به خدا سپردم.
(وصیتی كه علمای بزرگ اهل تسنن نیز با همین مضامین نقل كرده‌اند).● و علی نیز چنان كرد
جنازه را در تاریكی شب به جانب قبر بردند تا مبادا منافقان بفهمند و از دفن او مانع شوند. علی (ع) خود داخل قبر شد، جنازه را در قبر گذاشت و با عجله خاك بر آن ریخت و از ترس دشمنان، قبر را با خاك همسان كرد و بنا بر روایتی، هفت و روایتی دیگر، چهل صورت قبر تازه در نقاط مختلف بقیع و مدینه درست كرد تا جای واقعی آن شناخته نشود (البدایه و النهایه ۵ ص ۲۸۵).
علی بنا بر وصیت فاطمه، او را شبانه غسل داد و كفن كرد و بر او نماز گزارد و در غریبی و سكوت محض و خلوت دل شب، وی را به خاك سپرد. در حالی كه تا چند ماه پیش از این، عالم و آدم در مرگ پدر همین دختر به سوگ نشسته بود، اینك بر جنازه او جز تعدادی كه از انگشتان دو دست اندكی بیشتر بودند شركت نداشتند.
«ابن ابی الحدید»، از بزرگان اهل تسنن چنین می‌گوید: در تشییع فاطمه (س) كسی جز علی (ع) عباس، ‌مقداد و زبیر حاضر نبود.
و در روایات شیعه از زنان، ام سلمه، ام یمین، اسما و فضه و از مردان نیز سلمان، ابوذر، مقداد، عمار، حسن و حسین و عبدالله ابن عباس یا عباس ابن عبدالمطلب یاحذیفها عبدالله ابن مسعود را نیز نام بده‌اند (ریاحین الشریعه ۲ ص ۷۲ ).
و با آن وصیت بود كه قبر او برای همیشه از دید خاكیان مخفی ماند.
هرچند علمای بزرگوار شیعه با استناد به برخی روایات و شواهد، احتمالاتی برای تعیین مدفن آن حضرت (س) گفته‌‌اند، هیچ كدام به صراحت و قطعیت محل دقیق آن بدن پاك را معین نكرده‌اند.
● محل دقیق قبر زهرا (س)كجاست؟
عده‌ای قبر او را بین قبر و منبر رسول الله، عده‌ای بقیع، و عده‌ای هم خانه خودش را كه هم‌اكنون در مسجد واقع شده است، قویترین احتمال برای مدفن پاكش دانسته‌اند.
كسانی هم كه احتمال قوی به دفن آن بی بی دو عالم (س) در بقیع داده‌اند، گفته‌اند: اینكه در كجای بقیع دفن شده باشد، معلوم نیست.
مرحوم مجلسی می‌گوید: آنچه ارباب تاریخ نقل می‌كنند، به ظاهر آن است كه زهرای اطهر (س) در بقیع مدفون باشد، اما این كه در كجای بقیع باشد، بر كسی معلوم نیست و خود مرحوم مجلسی می‌گوید: درست‌ترین گفته آن است كه آن حضرت در مسجد پیامبر دفن شده باشد (بحار ۴۳ ص ۱۸۷).
در دلایل مخفی بودن قبر مطهرش، علمای بزرگوار شیعه، مطالب ارزشمندی بیان كرده‌اند، معمایی كه روح هر انسان آزاده‌ای را برای كنكاش در گشودن رمز آن معمای عجیب، در نهایت به عظمت و رفعت شخصیت والای قدسی و عرشی حضرتش و ظلم‌هایی كه بر او وارد شد، بیشتر آشنا می‌كند به پرواز درمی‌آورد.
● اگر قبر زهرا آشكار می‌شد...؟
اما با ملاحظه آنچه بر آن حضرت روا شد و پیمانی كه منافقان برای بیرون كشیدن جسد مطهرش از قبر با هم بسته بودند و آنچه با اوضاع سیاسی جهان اسلام امروز به عینه شاهد هستیم، به نكته‌ای ژرف و عمیق در آن معمای سربسته برمی‌خوریم كه نشان از آینده‌نگری فاطمه در آن چنان وصیتی به علی (ع) و درایت علی (ع) در اجرای دقیق آن وصیت دارد.
قبر دیگر امامانی همچون علی ـ علیه السلام ـ نیز تا سالیان بسیاری مخفی بود، اما اینك آن قبور آشكار شده و بر آن، گنبد و بارگاه زده‌اند، هرچند بی‌حرمتی‌ها و حمله‌ها به قبور ائمه بسیار صورت گرفت، اما قبر زهرای مرضیه برای همیشه و تا رسیدن روز موعود مخفی خواهد بود.
آتشی كه آن روز برافروخته شد، اینك نیز با گذشت چهارده قرن از آن ماجرا، به دست عده‌ای متحجر و مدعی مسلمانی، و به دست پیروان ایشان با نام «سلفی و تكفیری و وهابی» با كشتن شیعیان و انفجار حرم امامان معصوم و یكسان كردن قبور ائمه در بقیع با خاك، هنوز شعله‌هایش به آسمان زبانه می‌كشد.
اگر امروز قبر زهرای مرضیه از دید اینان مخفی است، این گونه آتش بغض و كینه خود از آموزه‌های جهان شمول مكتب علوی و فاطمی را كه در یك كلام، ارزش‌های اسلام ناب محمدی است، با همكاری با جبهه كفر؛ یعنی آمریكا، در انفجار گنبد و بارگاه امامان شیعه فرو می‌نشانند، بارگاه‌های مقدسی كه در آنجا جز شهادت به رسالت پیامبر و وحدانیت خدا و نفی سلطه كفار از سر مسلمین، صدایی شنیده نمی‌شود.
اگر قبر زهرای مظلوم آشكار بود، این گرگ‌های بی‌چشم و رو با قبر و گنبد و بارگاه و جسد مطهر و افلاكی كه معلوم نیست همانند بدن انسان‌های خاكی با خاك آمیخته شده باشد، چه می‌كردند؟
تأسفبارتر از همه آن كه كوته‌فكران بی‌حیای مدعی مسلمانی، به فتوای برخی از عالم نمایان وهابی در جواز یا وجوب قتل شیعه و هدم قبر فرزندان رسول خدا، این‌گونه دست به شیعه‌كشی و انفجار حرم می‌زنند و آن را ویران می‌كنند و در همان روز، بوش برای نمك‌پاشی بر قلوب مجروح شیعه برای بازسازی حرم عسكریین اعلام آمادگی می‌كند.
و برخی از همین عالمان آن انفجار را به هم تبریك می‌گویند. هرچند بوش پس از آن واقعه با تسلیت‌گویی ظاهری و اظهار همدردی خود مصلحت‌سنجی می‌كند، اما این عالم نمایان به قدری كودن و احمقند كه دست‌كم به خاطر مصلحت خود نیز تقیه نمی‌كنند و پس از انفجار حرم عسكریین آن را آشكارا، تبریك می‌گویند.
راستی، اگر قبر ام‌الائمه فاطمه زهرا (س) آشكار بود و به دست این كركس‌های خبیث منهدم می‌شد و به دست ناپاك كسانی چون بوش و رایس بازسازی می‌شد، آیا آن روز، مرگ امت اسلام از حیاتش اولی‌تر نبود؟ شیعیان راستین آن مخدومه (س) چه می‌كردند؟
در چنین وضعیتی است كه فلسفه مخفی بودن قبر زهرای مرضیه و آن وصیت معماگونه كه آن حضرت به یادگار گذاشت و هنوز هیچ عالمی از بزرگان شیعه نتوانسته به قطع محل دقیق قبر او را مستندا اثبات كند، با توطئه‌هایی كه همواره در تخریب قبور معصومین و به آب بستن آنها بوده است و اكنون به شكل دیگری در حال زنده شدن است، گره می‌خورد.
شاید بتوان ادعا كرد آن وصیت اكنون نیز به قوت خود باقی است و حتی اگر علمای بزرگوار شیعه، اطلاع دقیقی نیز از قبر داشته باشند، باید هنوز بر آن وصیت زهرای مظلوم عمل كنند و این راز همچنان مهر و موم خواهد ماند.
هر كه را اسرار حق آموختند/ مهر كردند و دهانش دوختند.
گویی، فاطمه (س) نه تنها آن شب ظلمانی فراق خود و علی و نه شب‌های تاریكی و غربت فرزندان خود از امام حسن مجتبی (ع) تا امام حسن عسكری (ع) بلكه اكنون را به خوبی می‌دید و ترجیح داد این اختفا تا ظهور فرزند موعودالسرورش پای بر جای باشد، اما آنچه مهم است این كه شیعه، همواره با تأسی به مظلومیت فاطمه (س)، نه به خاطر مصلحت‌سنجی خود بلكه به خاطر مصلحت‌اندیشی جهان اسلام، مظلوم تاریخ بوده است.
امروزه نیز وقتی مناره‌های حرم عسكری به یك‌باره با همان انفجار حقد و كینه‌ای كه علی و فاطمه را به شهادت رساند، فرو می‌ریزد، باز این رهبر عزیز انقلاب و آیت‌الله سیستانی‌اند كه شیعیان و پیروان آن امامان همام را به صبر دعوت می‌كنند. امروز برای شیعه آنچه خطر است، سیطره آمریكا بر منافع و منابع همه مسلمین است، حتی اگر این دعوت به وحدت، مانع احقاق حق شیعه باشد و باعث شود ظلم‌هایی را كه بر جگرگوشه پیامبر روا داشته شد، بر زبان نیاورد و با بغضی آتشین سر در گریبان چاه تنهایی و غربت خود كرده و همه آنها را برای مصلحت اسلام در دل نگه دارد؛ همان گونه كه علی، شبانگاهان در كوفه راه می‌افتاد و غم مظلومیت و تنهایی خود را با چاه زمزمه می‌كرد، اینك شیعه نیز باید آن غربت علی را در چاه تنهایی و غربت دل مالامال از غم و اندوه خود برای خود به نجوا نشیند: «ان موعدهم الصبح الیس الصبح بقریب».

ر. ثرایی