اجرای خدمات مبتنی بر پرداخت پول در کتابخانه‌ها

به گونه ای فزاینده، خدمات نوین دركتابخانه ها بیش ازپیش، درازای پرداخت پول ارائه میشود. به غیر ازخدمات بسیار اساسی، همچون اشتراك كتابخانه برای افراد بومی و امانت مواد كتابخانه ای،ارائه بسیاری از خدمات دركتابخانه ها همانند دسترسی به اینترنت، نگهداری كتاب و احیای خدمات در ازای پرداخت پول، ناشی ازهزینه ای است كه كتابخانه ها متحمل میشوند.
ارزشهای سنتی دسترسی رایگان كه به اطلاعات برای همه،‌ ازسالها پیش توسط كتابداری حفظ شده اند، هم اینك درمحیط اطلاعاتی امروزی، به مساله چالش برانگیزتبدیل میشوند. كتابخانه ها برای مدت زمان طولانی، قادرنیستند با بودجه های پایینی كه به آنها اختصاص داده میشود به حیات خود ادامه دهند و دائما برای اینكه خدمات خودرا بهبود ببخشند و نیازهای اطلاعاتی متفاوت و توقعات مراجعان كتابخانه را با ارائه طیف گسترده ای ازخدمات،برآورده كنند نیازمند منابع مالی میباشند. این مقاله به صورت مختصر، به معرفی خدمات مبتنی برپرداخت پول دردنیای كتابخانه ای می پردازد و برخی دلایل منطقی و اساسی را كه در مساله اجرای خدمات درازای دریافت هزینه ها به ویژه، برای خدمات و محصولات اطلاعاتی، وجود دارد، ارائه میكند.؛ كه شامل رهنمودهای كلی جهت اجرای خدمات مبتنی برپرداخت پول و نیز مسائلی كه كتابخانه ها هنگامی كه با تحمیل مخارج مواجه میشوند، باید به آنها توجه كنند، می باشند.
● تعریف
خدمات اطلاعاتی مبتنی برپرداخت پول، ممكن است توسط یك فرد یا یك سازمان ارائه شود كه به دنبال برآوردن نیازهای اطلاعاتی مراجعان برای پژوهش مورد تقاضای آنها، با استفاده ازتمام منابع موجود و دریافت هزینه هایی درقبال این خدمات باشد. محصول اطلاعاتی نتیجه یك جریان یكپارچه سازی است كه شامل رده بندی، خلاصه سازی، مقایسه،بسته بندی مجدد، ساختار بندی مجدد، تجزیه و تركیب میباشد.
بیشتر خدمات اطلاعاتی مبتنی برپرداخت پول، دركتابخانه معمولا برپایه جبران هزینه نتیجه میدهند؛ هرچند تعداد اندكی ازخدمات جهت سودبردن كتابخانه یا به منظوركمك هزینه ای برای خدمات كتابخانه به مراجعان تازه وارد است.این خدمت، معمولا مجموعه ای اختصاصی ازكاركنان كه با منابع و دانش خاص هرزمینه آشنایی و درآنها تخصص دارنداداره میشود و اطلاعات و مدارك روزآمد برای جامعه كاری تهیه می‌كنند.
خدمات به صورت رایگان یا به صورت پولی؟
ایده تعیین مخارج درخدمات كتابداری و اطلاع رسانی درزمینه كتابخان عمومی چیز تازه ای نیست.این بحث، سالها پیش، دردهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ آغاز شد.با این حال، درروزهای ابتدایی،‌بیشترین تمركزبرپرداخت هزینه برای اقلام دیركردی، نگهداری مواد، استفاده ازاقلام سمعی و بصری و استفاده ازكتابخانه توسط غیربومی بود.در دهه ۱۹۷۰، با معرفی فناوری[جدید]،‌مانند فراهم آوری دسترسی اشتراكی به پایگاههای اطلاعاتی به صورت پیوسته(Online) ، تاثیر مالی فراوانی را بركتابخانه ها داشت. كتابخانه ها برای دسترسی به فناوری ارتباطات ازراه دور و زیرساختهای فنی ،هزینه های بالایی را متحمل میشدند و این منجر به افزایش هزینه های ثابت عمومی دركتابخانه ها می‌شد. تصمیم گیرندگان درشرایطی نامطلوبی قرارداشتند و به این نتیجه رسیدند كه چنانچه میخواهند افزایش پیوسته مخارج تحمیل شده بر كتابخانه را جبران كنند، بهتراست كه ازمراجعان درقبال برخی خدمات ارائه شده، مبلغی دریافت شود. درنتیجه، تصمیمات آنها منجر به پدید آمدن خدماتی شد كه باید به ازای آنها هزینه پرداخت كرد و ما امروزه آن را دركتابخانه ها مشاهده میكنیم.امروزه، مشاهده این مسائل كه كتابخانه ها جهت جبران بخش اندكی ازمخارج خود درنگهداری كتاب، اشتراك یا كرایه اقلام سمعی و بصری برای استفاده ازآنها، خدمات فتوكپی و تهیه نسخه چاپی و دسترسی به خدمات پیوسته، به دریافت هزینه هایی ازمراجعان می پردازد، عادی میباشد. این هزینه هارا درطیفی گسترده مراجعان كتابخانه ها بدون ذره ای بحث و جدل، تقبل می‌كنند.سیاهه خدماتی كه درازای آنها باید هزینه ای پرداخت شود برای كتابخانه ها متفاوت و متنوع است؛ برای نمونه ،عام ترین كاركردهایی كه مشمول پرداخت هزینه میشوند عبارتنداز احیای خدمات درازای پرداخت پول، هزینه های نگهداری مواد، هزینه های تحویل مدرك، خدمات فتوكپی، مزایای امانت گرفتن مواد بیشتر، استفاده ازایستگاههای رایانه جهت دسترسی به پایگاههای اطلاعاتی اشتراكی و استفاده ازآنها. كتابخانه ها همچنین ازطریق برگزاری كارگاههای آموزشی و برنامه های موضوعی كه كتابداران، خودشان به اداره آنها میپردازند یا ازسخنرانان خارج ازكتابخانه استفاده میكنند، به فراهم كردن پول میپردازند. سایركتابخانه ها، نرم افزارهایی را كه برای مؤسسات اطلاعاتی یا متخصصان خود درجنبه های مختلف نظام كتابخانه تولید كرده اند و توسعه داده اند، همچون فراهم آوری خدمات فهرست نویسی، به فروش می رسانند؛ خدمات مشاوره ای هم دركتابخانه های تازه كار یا كتابخانه های با سابقه ارائه میشود. برخی ازاین خدمات شامل محصولات اطلاعاتی سفارشی، گزارشهای تحقیقاتی و خدمات آگاهی رسانی میباشند.كتابخانه ها به گونه ای فزاینده، با كاهش بودجه و قطع بودجه مواجه میگردند و ناگزیرمیشوند كه منبعی را به عنوان جایگزین پشتوانه مالی تهیه كنند.درنتیجه، خدمات اطلاعاتی مبتنی برپول، ازخدمات كتابخانه موجود جهت تامین این نیاز، نمایان شده اند.بی شك، فراهم كردن خدمات پایه و رایگان برای عموم افراد، هنوز برای كتابخانه ها حائز اهمیت است. با این حال، این مساله برای آنها ضرورت دارد كه به منظوربه دست آوردن درآمد ازخدمات خود و برای بقا و گسترش مستمر دردنیای امروز، تدبیری بیندیشند و فعالیت كنند.بزرگترین چالشی كه امروز، كتابخانه ها با آن مواجه هستند، جستجوی امكانات فراهم آوری بیشتر خدمات مبتنی برپول هم برای مراجعان داخلی و هم خارجی برای به دست آوردن درآمد است، تا به این ترتیب بتوانند ازعهده افزایش هزینه سرمایه گذاری بر مجموعه ها و مشترك شدن ابزارهای مرجع پیوسته، برآیند.
● چرا كتابخانه ها متحمل هزینه میشوند؟
ممكن است كه گفته شود امروزه، حجم زیادی ازاطلاعات به صورت رایگان دردسترس میباشد.با یاری گرفتن ازموتورهای كاوش اینترنتی همچون یاهو،گوگل و آلتاویستا كاربران میتوانند به سهولت اطلاعات مورد نیازخودرا با یك كلیك ماوس، بدست آورند. با این حال، دانستن این نكته حائزاهمیت است كه محدودیتهای حتمی دردامنه و كیفیت اطلاعات رایگان بازیابی شده توسط این موتورهای كاوش وجود دارد. تعدادی ازاطلاعات، منحصرا ازطریق پایگاههای اطلاعاتی اشتراكی و مجلات پیوسته ازطریق اشتراك به واسطه فروشندگان اطلاعاتی و معمولا با قیمتهای بالا دسترس پذیرهستند.سازمانهای بسیاری،كه كتابخانه ها هم شامل آنها میشوند به گونه ای فزاینده، لازم است كه مسئول مخارج خود باشند وبه منظورتولید درآمد توانایی توجیه هزینه هایی را كه كرده اند، داشته باشند.ق
طع شدن بودجه، دریافت هزینه هایی با پشتوانه مالی دولتی، تغییروضعیت اقتصادی، تاكید برتولید درآمد و ارزش سیاستهای پولی مسئولیت استفاده ازمنابع دركتابخانه و رسیدگی دقیق به آنها را میطلبد.هزینه به عنوان وسیله ای جهت كمك به برنامه ریزی برای تهیه منابع و بررسی نیاز و استفاده ازخدمات و محصولات كتابخانه ای مشاهده میشود.درمورد هزینه داخلی، جایی كه پول نقد حقیقی وجود ندارد، سازوكارهزینه به دسترسی به اطلاعات و صرفه جویی دروقت كاركنان و تلاشی كه دربازیابی و بسته بندی اطلاعات به خرج داده اند، كمك میكند. این امر، به بررسی سودمندی محصولات نیز كمك میكند و تصویری واضح ازعرضه و تقاضا را ارائه می نماید.امروزه، كتابداران به جای اینكه منحصرا منابع اطلاعاتی را به خوانندگان نشان دهند كه ازآن منابع بتوانند پاسخهای مورد نظرخودرا بیابند، درجهت فراهم آوری خدمات با "ارزش افزوده " برای كاربران فعالیت میكنند. كتابداران، هم اینك، دانش و مهارتهای مخصوص خودرا جهت تولید فراوان محصولات اطلاعاتی، رهبری پژوهشها، بازیابی اطلاعات مناسب،‌تحلیل و بسته بندی اطلاعات منطبق با نیازهای فردی به كارمی گیرند.بنابراین، تعیین هزینـــه ای برمحصول تكمیل شده، مبتنی برزمان و تلاشی كه كتابداران صرف كرده اند، امری مطلوب میباشد.دلیل دیگر جهت جلوه دادن مساله تعیین هزینه برای خدمات و محصولات این است كه درمحیط رقابتی امروز، یك بازار بالقوه ازكاربرانی كه میتوانند برای اطلاعات بسته بندی شده روزآمد، پول پرداخت كنند، وجود دارد. چنانچه آنها مراجعان داخلی یا خارجی باشند، معمولا نیازدارند كه به یك یا تعداد بیشتری مجموعه اختصاصی دسترسی داشته باشند؛ و میتوانند درازای تحویل محصولات بسته بندی شده به گونه ای دقیق، جامع و سریع پول پرداخت كنند.چون هم اینك بسیاری ازفراهم كنندگان اطلاعات تجاری، مراجعان را متمایل به پرداخت هزینه اطلاعات بسته بندی شده كرده اند، بسیاری احساس میكنند كه كتابداران كه منابع و متخصصان كافی و مناسب دراختیاردارند، باید با نقش سنتی آنها به واسطه درگیرشدن با كارهای پژوهشی كاربران درازای پرداخت پول، درچالش باشند.فناوری دربرانگیخته شدن به سوی هزینه دركتابخانه ها نقشی مهم ایفا كرده است. فراهم كردن دسترسی عمومی به پایگاههای اطلاعاتی اختصاصی و اینترنت، سهولت دسترسی كاربران به اطلاعات دركتابخانه ها درزمان حقیقی را فراهم كرده است.
با افزایش تقاضا برای چنان خدماتی، كتابخانه ها باید برای هرباراستفاده ازمنابعی كه دركتابخانه هستند توسط افرادی كه به خدمات كتابخانه واقعا نیازداند و میتوانند پول آنها را پرداخت كنند، هزینه ای تعیین كنند.همیشه، مطرح كردن خدمات جدید با هزینه ای كه باید برای آنها پرداخت كرد، آسانتراست.لازم است هزینه های تعیین شده برمحصولات و خدماتی كه به صورت رایگان ارائه میشدند، با احتیاط مورد توجه قراربگیرند.ارائه هزینه ها به شیوه ای مثبت برای كاربران، اهمیت دارد؛ این امر به آنها كمك میكند به صورت شفاف ببینند و درك كنند كه چه خدمت یا محصولی شامل پرداخت هزینه میشود و چرا پرداخت هزینه ضرورت دارد. كتابخانه ها قبل ازتوجه به مساله پرداخت هزینه، باید اطمینان حاصل كنند كه زمینه های كافی برای توجیه نیاز به خدمت پولی وجود دارد، رضایت كاربران كتابخانه جهت پرداخت هزینه درقبال خدمت باید مورد توجه قرارمیگیرد و منابع كافی برای گسترش و افزایش خدمات یا محصولات دریك جریان طویل وجود دارند.
● رهنمودهایی برای اجرای یك خدمت مبتنی برپرداخت پول
▪ برنامه ریزی
یك برنامه مكتوب برای یك خدمت مبتنی برپرداخت پول، كاملا ضروری میباشد.این طرح به عنوان یك ابزارمدیریتی جهت ارائه خدمت مناسب و دائم مورد استفاده قرارخواهد گرفت. یك طرح كاری مناسب، اهدافی را كه باید به آنها رسید برحسب روشهایی كه به كارمیرود و منابعی كه مورد استفاده قرارمیگیرد، شرح میدهدد.با این حال، فرد با درنظرداشته باشد كه هیچ برنامه ای كامل نیست و اینكه، چنانچه نیازهای مراجعه كنندگان درهرمرحله ازمسیر، جایی دربرنامه داشته باشد ، تغییر برنامه اصلی درطول مسیراجرای آن، اجتناب ناپذیراست. یك شیوه نظام مند جهت آغاز یك برنامه برای خدمت مبتنی برپرداخت پول، پرسیدن سوالات اساسی است كه با " چه كسی، چه چیزی،چه موقع، كجا، چرا و چگونه " شروع میشوند و خدمت را درنظرمیگیرند.موارد زیرباید درمرحله برنامه ریزی مورد توجه قراربگیرند:
۱) تعیین اهداف دایركردن خدمت مبتنی برپرداخت پول. این اولین گام است. این اهداف دایرشده، باید با رسالت ودیدگاه كتابخانه همخوانی داشته باشند و به صورت شفاف دراعداد و كلمات تعریف شوند. بیان اهداف خدمت درقالب كلمات و اهداف پولی درقالب شكل، قابل اجرا میباشد.
۲) تعریف دامنه خدمت مبتنی برپرداخت پول.كشف تركیب خدمات برای فروش و امكان فروش انواع مختلف خدمات. نظرافكندن به خدمات مشابهی كه توسط رقبا فراهم شده و خیلی واضح است كه ازآغاز دقیقا چه چیزی به فروش میرسد.
۳) یافتن كسانی كه مراجعان بالقوه ای هستند، اینكه آنها چه نیازهایی دارند و قیمتی كه آنها میتوانند برای خدمت مبتنی برپرداخت پول، بپردازند. تصمیم گیری درمورد اینكه مراجعان مورد نظرچه كسانی هستند، چون آنها انواع خدمات و محصولات اطلاعاتی قابل ارائه را تعیین میكنند.
۴) توجه كردن به جنبه های ساختاری و مالی خدمت مبتنی برپرداخت پول.درنظرگرفتن اینكه آیا خدمت مبتنی برپرداخت پول، یك كاراضافی برای بخش مرجع جاری است یا ماهیتی مستقل دارد؛ فعالیت درموردنوع خدمت جدید و تصمیم گیری درباره اینكه به طوركلی چه كسی این خدمت را دراختیارداشته باشد. توجه به انتخاب كاركنان و مهارتهای مورد نیاز آنها. درنهایت،‌نگریستن به جنبه های عملی، همچون بایگانی پیشینه ها و پی گیری مخارج و درآمدهایی كه ازخدمت به دست می آید.
۵) لازم است كه جنبه های مالی خدمت، به خوبی دربرنامه گنجانده شوند. این مسائل شامل: پرداخت صورتحساب، كار مجموعه و نظارت بر مبلغ دریافتی میباشند. سیاستهای پولی، باید با توجه به شكل پرداخت پول و روشهای منطبق با پرداخت هزینه درمحل اجرا شوند؛ خواه به صورت اشتراكی یا خواه براساس پرداخت پول به ازای هردرخواست باشند.ترجیحا، این جریان باید هم برای كاربران و هم برای كاركنان به ساده ترین شكل ممكن،حفظ شود.
۶-) بودجه برای آغازكار درطول جریان برنامه ریزی، باید مورد توجه قراربگیرد.باید برای بازاریابی و پیشرفت خدمت جدید مبلغی درنظرگرفته شود و وقت كاركنان نیز باید برای برنامه ریزی و تدارك كل پروژه، تخصیص داده شود. یك بودجه برای آغازكار، باید شامل تهیه سرمایه، مجموعه ای ازمنابع اطلاعاتی ضروری، تربیت كاركنان و تهیه نسخه چاپی ازمواد برای بازاریابی و پیشرفت، باشد.
۷) مطرح كردن ساختارقیمتگذاری خدمت مبتنی برپول یا محصولاتی كه ارائه میشوند. ساختارقیمتگذاری به اهداف خدمت و مؤسسه مادر وابسته است. زمان مبتنی برپرداخت هزینه، یكی ازراههای تهیه هزینه های مبتنی برتلاش كاركنان و زمان صرف شده درجهت تحویل محصولات و خدمات میباشد. به عنوان نمونه،سایرعواملی كه باید درنظرگرفته شوند عبارتندازمخارج مخفی همچون هزینه های فتوكپی، هزینه های درخواست مدرك، هزینه هایی كه به ازای هربار بازدید از پایگاههای اطلاعاتی صرف پرداخت میشود، هزینه های پستی و ارتباطات ازراه دور.همواره،‌ تنظیم ساختار قیمت به خصوص برای معرفی یك خدمت جدید دشواراست. با این حال، مساله خدمت مبتنی برپرداخت پول، به سرعت درك نمیشود؛ چه درمؤسسات انتفاعی و چه درمؤسسات غیرانتفاعی، باید همیشه در درآمد مورد نیاز كه با اهداف ازپیش تعیین شده و متضاد با آنچه كه بازاردرنظرمیگیرد، تعادل برقرارباشد.۸) انجام یك پیش بینی درطول برنامه ریزی به منظوردراختیارداشتن برآورد شمارمشتریان، شمار درخواستهای كار و صرفه جویی درزمان برای آگاهی ازدرآمدها همیشه سودمنداست. یك پیش بینی، به محاسبه شمار كاركنانی كه نیازبه حمایت دارند ، به همان مقداركه درمراحل آغازین به كارگرفته میشوند كمك میكند. دراكثرموارد، لازم است كه فرد قبل ازشروع كار، موارد مورد نیاز را پیش بینی و لحاظ كند.
۹) افزون برمواردی كه ذكرشد، سایرمسائل و عملكردهای قانونی كه دربرنامه ریزی مورد توجه قرارمیگیرند عبارتنداز حق مؤلف، محرمانه بودن اطلاعات، خصوصی بودن اطلاعات یا حفاظت ازآن،تعهد و مسئولیتهای كتابخانه درعرضه اطلاعات. عدم تعهد كتابخانه هامیتواند ناشی از تحویل اطلاعات ناقص، نقض قرارداد یا اهمال باشد كه ممكن است به تصمیم گیری نادرست دركارمنجرگردد. كتابخانه ها باید این مسائل را درپیش بینی های خود درنظربگیرند وبه این منظور نگاهی به انعقاد قرارداد بین مؤسسه ای كه خدمت رسانی میكند و مراجعه كننده داشته باشند. پس ازترسیم یك برنامه واضح ازآنچه كه باید انجام شود و زمان اجرای آن، گام بعدی، فروش برنامه به تصمیم گیرندگان و نیز كاركنان كتابخانه میباشد. یك طرح پیشنهادی كاری كه خوب تهیه شده باشد، ازجانب افراد حرفه ای، مدیران و كاركنان، رعایت و حمایت میشود و مورد توجه قرار خواهد گرفت. علاوه برمدیریت قاطع درحمایت ازطرح پیشنهادی جهت آغاز ارائه یك خدمت مبتنی برپرداخت پول، كاركنان نیز، باید قاطعانه آن را بپذیرند.
● مستندسازی و مسائل نظارتی
رویه های انجام كار باید جنبه های اداری، مستندسازی مفصل فراهم آوری خدمت مبتنی برپرداخت پول و شكلهای مربوطه و مدارك مورد استفاده را پوشش دهند.
۱) ایجاد یك شیوه نامه كه به طورشفاف بیان كند سیاست پرداخت هزینه چگونه عمل میكند و سیاهه ای ازخدماتی كه پرداخت هزینه به آنها تعلق میگیرد. مسائلی كه درشیوه نامه های ارتباطی ذكرمیشوند، درشیوه نامه های مالی نیزآورده میشوند.عملكردها و رویه های مرتبط درهرمرحله، باید توصیف شوند و نسخه هایی از مدارك مرتبط نیز شامل این امرمیگردند. این رویه، برای تصمیم گیری های آینده، سودمند خواهد بود و به عنوان یك منبع ارزشمند مرجع برای خدمت مبتنی برپرداخت پول پیشنهادی، خدمت رسانی میكند.
۲) توجه به جنبه های فناوری اطلاعاتی خدمت، همچون خودكارسازی پیشینه های مورد نظر مراجعان به منظوربایگانی كردن آنها. یك پایگاه اطلاعاتی برای تسهیل جریان اداری، همانند تولید صورت حسابها و اطلاعاتی برای تولید مواد ترویجی، سودمند خواهد بود.
۳) توصیه میشود توافقنامه ای برای سطح خدمت رسانی، جهت رسیدگی به كارمراجعان داخلی تهیه شود. همین شیوه به صورت یكسان برای مراجعان خارجی اجرامیشود؛ بهتراست به منظورتنظیم سطح خدمت و هرتوافق قراردادی قانونی بین دوطرف، همچون تعهد، شرایط پرداخت هزینه و حق مؤلف، توافقنامه ها مطرح شوند.
۴) نظارت منظم بربودجه به منظوردستیابی به اهداف مالی كه كتابخانه با آنها مواجه میشود.این كار،شیوه ای مناسب جهت پیشرفت كاردرسنجش بودجه مورد نیاز نیز میباشد.
۵) بیان واضح و شفاف مسئولیتهای كاركنان، كه عبارتنداز وظایف عمومی مربوط به فراهم آوری خدمت مبتنی برپرداخت پول و عرصه های مسئولیت اختصاصی، همچون دانش موضوعی، تخصص فنی یا مهارتهای اجرایی درارتباط با خدماتی كه پرداخت هزینه به آنها تعلق میگیرد.دراختیارداشتن رویه های مؤثری كه به خوبی مستند سازی شده، به اجرای موفقیت آمیز خدمت مبتنی برپرداخت پول، كمك خواهد كرد-این رویه ها به عنوان رهنمودهای خدمت رسانی و ابزارمرجع برای خدمت مبتنی برپرداخت پول، عمل میكنند. تقویت این رویه ها حائز اهمیت است. كاركنان بایدبه طور منظم، به همان ترتیبی كه شیوه نامه به عنوان یك ابزارمدیریت كیفی عمل میكند، محتوای رویه ها را روزآمد كنند.
● بازاریابی و ترویج
بازاریابی و ترویج به گونه ای فزاینده، برای كتابخانه ها جهت آگاه نگهداشتن كاربران ازآخرین رده خدماتی كه موجود است و ارائه میشود، اهمیت پیدا میكنند. شیوه های متعددی برای آگاه كردن مراجعان داخلی و نیز مراجعان خارجی وجود دارد. شیوه انتخاب شده، باید برای مراجعه كنندگان مورد نظر، مناسبترین باشد و بهترین تصویر را ازارائه خدمات كتابخانه ای به مراجعه كنندگان نشان دهد؛ كه میتواند شامل اطلاعات اساسی و كلیدی مهم همچون خدمات اصلی، وب سایت، نشانی پست الكترونیكی، تلفن و شماره های نمابر درتمام انواع مواد ترویجی باشد.
▪ ابزاربازاریابی عمومی عبارتنداز:
۱) راه اندازی یك وب سایت جدید یا تهیه یك پیوند ازوب سایت ثبت شده موجود جهت معرفی و ترویج خدمات مبتنی برپرداخت پول كه دارای ارزش افزوده باشند.
۲) انتشارات ترویجی چاپی، همانند جزوات و خبرنامه ها، شیوه ای مناسب برای معرفی خدمات و محصولات بازارمیباشند. این انتشارات میتوانند درساختمانهای كتابخانه به نمایش درآیند یا اینكه برای اعضای كتابخانه ازطریق پست، ارسال شوند.
۳) سایر وسایل ترویج عبارتنداز: تبلیغات درروزنامه ها، مجلات مرتبط به كتابخانه ها و به معرض نمایش گذاشتن پوسترها درتابلوهای عمومی و درساختمانهای كتابخانه جهت جلب توجه افراد.نباید قدرت تاثیر ارائه های شفاهی را كه توسط اسلایدهای پاورپوینت یا ورقه های چاپی نمایش داده میشوند، ازیاد برد. سایرشیوه ها میتوانند حتی شامل استفاده ازلوحهای فشرده فقط خواندنی یا لوحهای فشرده به عنوان ابزاربازاریابی و اسباب آزمایشی برای مراجعان بالقوه باشند.
● نتیجه گیری
اجرا و مدیریت خدمات مبتنی برپرداخت پول دارای ارزش افزوده، می تواند چالش برانگیز، نشاط آور، مهیج و رضایت بخش باشد. با این حال، فشار و استرس نیز عناصری عمومی درشغل هستند؛ همانطور اكثرا لازم نیست یك خدمت در یك چارچوب زمانی نسبتا كوتاه، فقط رضایت بخش باشد، بلكه كیفیت و صحت خدمت نیز مورد نیازمراجعان میباشد.همانطوركه سازمانهای بسیاری وجوددارند، همانند شركتهای پژوهشی، مؤسسات اطلاعاتی مستقل، فروشندگان پایگاههای اطلاعاتی و ناشرانی كه درگیرفروش خدمات اطلاعاتی هستند؛ بنابراین برای كتابداران ضرورت دارد كه همیشه ازنیازهای اطلاعاتی گروههای مورد نظرآگاه باشند و دائما درانتظارفرصتهای كاری به منظورپیش بردن خدمات جدید و بهبود خدمات موجود باشند. انجام بررسی دقیق انتشاران روزانه و زیرنظرداشتن و مطلع بودن ازآنچه كه خارج ازمحیط كاری روی میدهد و درتماس بودن با محیطی كه مراجعان كتابخانه ها درآن، درحال فعالیت هستند، برای كتابداران سودمند میباشد. تماس منظم با مراجعان فعلی به سنجش مؤثر سطح نیازهای اطلاعاتی مراجعان كمك میكند و میزان رضایتمندی مشتری را ارائه میكند.خدمت اطلاعاتی مبتنی برپرداخت پول، به عنوان خدمتی كه دارای ارزش افزوده است و ازحالت خدمات سنتی كتابخانه خارج شده و توسعه یافته، مشاهده میشود.این مساله، تااندازه ای، به تقویت صلاحیتها و تخصص كاركنان كمك میكند و به كتابداران اجازه میدهد به تدارك خدمات درسطحی عالی بپردازند. اجرای موفق و پیوسته خدمات مبتنی برپرداخت پول، بدون دراختیارداشتن منابع اطلاعاتی كلید و مجموعه ای ازكتابدارانی كه صلاحیتهای لازم را دارند غیرممكن است؛ البته مساله ای كه مهمتراست و نباید نادیده گرفته شود، حمایت ازجانب كاركنان و مدیریت میباشد.

منبع:
Geng, Tan Hooi ; Implementing Fee-Based Services in Libraries. National Library Board June ۲۰۰۴. www.consal.org/resource/brief
لیست منابع:
۱.Raksiri, Neeranard and Pimurumpai Premsmit. "Fee-Based Information Services in Thailand ". Asian
Libraries. ۴.۳ (۱۹۹۵): ۲۶.
۲. Ward, Suzanne M, Yem S Fong and Damon Camille. "Library Fee-Based Information Services: Financial
considerations ". The Bottom Line. ۱۵.۱ (۲۰۰۲): ۵.
۳. Webb, Sylvia P and Jules Winterton. Fee-Based Services in Library and information Centres. London:
Europa, ۲۰۰۳.
۴. Warner, Alice Sizer. Making Money: Fees for Library Services. New York: Neal-Schuman, ۱۹۸۹.
Other related sources:
۱. Shimpock-Vieweg, Kathy. "Information For Sale ". Legal Assistant Today. ۱۳.۴ (۱۹۹۶): ۷۲.
۲. Tilson, Yvette. "Income Generating and Pricing in Libraries ". The Bottom Line. ۸.۲ (۱۹۹۵): ۲۳.
۳. Trehub, Aaron. "Creating Fee-based Online Services: a New Role for Academic Librarians ". Library Hi-
Tech. ۱۷.۴ (۱۹۹۹): ۳۷۲.
تالیف: Tan Hooi Geng
ترجمه:امیررضا اصنافی
دانشجوی كارشناسی ارشد علوم كتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهیدچمران اهواز

منبع : نما مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران