سیاست موازنه میشل از حرف تا عمل

بسیاری بر این عقیده اند که پایان دادن به اشغال ۴۰ ساله کرانه باختری، بیت المقدس شرقی و باریکه غزه توسط اسرائیل نیازمند تغییر اساسی در سیاست های امریکا است. این پیام پس از پایان دوره جورج بوش با صدای رساتری به گوش می رسد.
چنین دیدگاهی درباره حل بحران خاورمیانه بر یک عینیت استوار است وآن این که امریکا مهم ترین منبع تغذیه و متحد اصلی اسرائیل است و در صورت عدم اعمال فشار از ناحیه امریکا، تل آویو همچنان به رفتارهنجار شکنانه و ضد انسانی خود از جمله شکستن قوانین بین المللی، ظلم به مردم مظلوم فلسطین و ساخت شهرک های صهیونیست نشین در زمین اعراب ادامه خواهد داد.
به همین دلیل دولت جدید امریکا با انبوهی از انتظارات در خاورمیانه روبه رو است. نخستین پاسخ اوباما به این انتظارات این بود که او نماینده ای ویژه برای این حوزه تعیین کرد.
جورج میشل که یک دیپلمات دو رگه عرب و ایرلندی است ، یک بار نیز به مدت کوتاهی پرونده خاورمیانه را در دست داشته اما به خاطر کارشکنی اسرائیل از این مأموریت کناره گیری کرده بود ‎/ میشل در میان دیپلمات های اروپا نیز به خاطر حل مناقشه ۸۰۰ ساله ایرلند شمالی دارای اعتبار خاصی است. این پیشینه موجب شد که تا حدی خوشبینی در بین بخشی از محافل عربی ایجاد شود یا دست کم بعضی ابتدا به دیده تردید به این مسئله نگریسته و درصدی شانس برای وی قائل شوند. طبق گفته حنان عشراوی، شخصیت فلسطینی، میشل قول داده قرار دادن هر گونه پیش شرطی را برای طرف فلسطینی کنار بگذارند.
با این حال با وجود این بحث ها هنوز در این که اوباما و نماینده ویژه دولت جدید امریکا در امور خاورمیانه، بتوانند تحول آفرینند تردید جدی وجود دارد. این تردید بعد از اولین مأموریت منطقه ای میشل نه تنها کمتر نشد بلکه پررنگتر گردید. سفر میشل به منطقه پس از یورش وحشیانه رژیم اشغالگر قدس به باریکه غزه و کشتار صدها انسان بی گناه انجام گرفت. گفتار و کردار میشل توسط رهبران سیاسی در منطقه و سراسر جهان که سال های متمادی با به بی توجهی امریکا به جنایات و فجایع اسرائیل روبه رو بوده اند، به دقت زیر ذره بین قرار گرفت ‎.
اما در همین مرحله به عنوان نقطه عزیمت سیاست خارجی اوباما در خاورمیانه نقایص و غفلت های جدی بروز کرده است که بدون شک در صورت رفع نشدن این غفلت ها هیچ تضمینی برای موفقیت حرکت های بعدی او نیست. این اشتباه زمانی بروز کرد که نماینده ویژه اوباما در اوج ناکامی اسرائیل و جبهه محافظه کاران عرب همچنان ارجحیت را به این جناح بخشید و در مقابل جبهه مقاومت را در اوج قدرت آن نادیده گرفت. به این صورت که میشل درطول سفر خود به منطقه خاورمیانه به غزه یا دمشق سفر نکرد و با جنبش حماس وارد گفت و گو نشد و این نشان نامیمونی بود از این که هنوز تئوری کاندولیزا رایس با وجود همه بن بست های موجود بر اندیشه تیم دولت اوباما حکمفرما است ‎نظریه ای که از تقسیم خاورمیانه به دو بخش میانه رو و تندرو و جانبداری امریکا از گروه اول سخن می گوید.
این درحالی است که برحسب گزارشات رسیده حمد ابوالغیط وزیر خارجه مصر به میشل گفته است دولت اوباما باید راهکار های جدیدی را به کار برد ؛ زیرا اثبات شده است که روشی که دولت سابق امریکا در پیش گرفته بود کاملاً ناکارامد و بی اثر بوده است.
البته پیش از این هشدار، محافل عربی پیغام مهم تری را نیز به اوباما مخابره کرده بودند مبنی بر این که نباید رفتاری دوگانه از نماینده او سر بزند و فرستاده ویژه او به خاورمیانه باید از اختیارات کافی و نیز نگاه واحد برخوردار باشد ، البته دراین باره اوباما تضمین هایی را داده است چنان که گفته می شود میشل از حمایت باراک اوباما و وزیر خارجه امریکا هیلاری کلینتون برخوردار است. به گفته اوباما هرچه میشل می گوید در واقع نظر آنها است.
افرادی مثل عشراوی معتقدند که میشل یک تازه وارد نیست وبه خوبی با شرایط موجود و طرف های درگیر آگاهی دارد. او به سخنان اوباما در روز معرفی میشل اشاره می کند که گفت: من از میشل خواستم که کارش را با شنیدن آغاز کند زیرا غالباً دولت امریکا کارش را با دیکته کردن آغاز می کند و به همین خاطر نیز نمی تواند از بسیاری از مسائل دخیل در موضوع آگاهی یابد.
با این حال همانطور که اغلب کارشناسان امریکا نیزگفته اند مرز و معیار دگرگونی و تغییر در سیاست اوباما و میشل این است که آیا آنها قدرت اول معادلات فلسطین یعنی حماس را به رسمیت می شناسند و به عبارتی آیا میشل به سخنان حماس گوش نخواهد داد حتی به شکل غیر مستقیم و از طریق مصر.احمد یوسف مشاور سیاسی نخست وزیر حماس می گوید حماس یکی از اصلی ترین حاضران در صحنه است وایجاد سازش بین اسرائیل و فلسطین بدون حماس به هیچ وجه قابل قبول نمی باشد.
وی معتقد است برای قضاوت در مورد دولت اوباما و توانایی وی در اداره این امور هنوز خیلی زود است. وی ادامه داد بی توجهی امریکا به گفت وگو با حماس مانند این است که نامه ای به آدرس نادرست فرستاده شود.
به باور این کارشناسان مهم ترین نتیجه جنگ غزه این بود که دولت امریکا دریابد تلاش برای از بین بردن حماس بی نتیجه خواهد ماند. امریکا و اسرائیل در محاصره غزه ناکام ماندند بعد هم دست به قتل عام مردم بی گناه زدند اما باز هم به جایی نرسیدند. آنها چاره ای جز مذاکره با حماس ندارند در غیر این صورت صلحی در فلسطین به وقوع نخواهد پیوست.جدا از یافتن راه حلی برای احیای روند صلح بین فلسطین و اسرائیل میشل باید تلاش کند تا آتش بس شکننده در غزه را مستحکم کند. این آتش بس پس از اینکه جنگنده های اسرائیلی کریدور فیلادلفی در امتداد مرز مصر را بمباران کردند بشدت متزلزل شده است.
در این میان برخی دولت های عربی منطقه نیز البته شرط ها و معیارهای دیگری برای موفقیت سیاست اوباما و میشل تعیین کرده اند. این گروه از اعراب معتقدند عاملی به نام گسترش مناطق یهودی نشین ایجاد صلح بین فلسطین و رژیم اشغالگر قدس را غیر واقعی و حتی غیر ممکن ساخته است. آنها به گزارش روز ۲۷ ژانویه سال جاری که گروه اسرائیلی موسوم به اکنون صلح ، منتشر کرد استناد می کنند که نشان داد تعداد واحدهای تازه تأسیس یهودی نشین در باریکه غزه در سال ۲۰۰۸ نسبت به سال ۲۰۰۷ حدود ۶۹ درصد رشد داشته است.
این گزارش همچنین حاکی از این واقعیت است که جمعیت ساکن باریکه غزه از ۲۷۰ هزار نفر در پایان سال ۲۰۰۷ به ۲۸۵ هزار نفر در پایان سال ۲۰۰۸ رسیده است. این ارقام غیر از ۲۵۰ هزار نفری است که در بیت المقدس شرقی و اطراف آن زندگی می کنند.
توسعه مناطق یهودی نشین و بسیاری از دیگر سیاست های استعماری رژیم اشغالگر قدس موجبات نا امیدی رهبران حکومت خودگردان فلسطین را فراهم کرده است.
در اسرائیل نیز رفتار و گفتار اوباما به شدت مورد توجه همگان قرار دارد. اما آیا چنان که رئیس جمهور جدید امریکا وعده داده میشل برای هر مشکلی راه حلی دارد. و به راستی آیا قرار است میشل این مناقشه را حل کند و نه اینکه تنها آن را مدیریت کند ، یعنی سیاستی که دولت بوش، شارون و اولمرت در پیش گرفته بودند.
سلما احمد سلما تحلیلگر مصری می گوید اولین کار این است که میشل باید متفاوت از دنیس راس و مارتین ایندیک یهودی الاصل، نمایندگان دولت بیل کلینتون و جرج بوش در امور خاور میانه که نخستین اولویتشان تأمین امنیت اسرائیل بود، ظاهر شود.
او باید ترجیح دهد که طرف های درگیر را پای میز مذاکره بیاورد آن هم بدون هیچ پیش شرطی. وی باید راه های جدیدی را بیابد از جمله قبل از اینکه وارد جزئیات روند صلح شود برای ایجاد مصالحه بین گروه های فلسطینی تلاش مضاعفی کند و بکوشد آتش بس را پابرجا نگه دارد.
اما به باور عشراوی تیم اوباما باید قبل از هرچیز اسرائیل را متقاعد کند که محدودیت هایی وجود دارد. دیگر مردم خاورمیانه نمی خواهند که مذاکرات در یک سو پیشرفت کند و اسرائیل در سوی دیگر اقداماتی را انجام دهد و موجب شود امکان وقوع صلح در منطقه از بین برود.
در حال حاضر ما نیاز به راه کارهای جدید، امضای قرار داد چند جانبه با تضمین های محکم و نیز اجرای آن داریم و دیگر نیازی به انجام مذاکرات بیشتر نداریم.

منبع : الاهرام‎
مترجم لیلا ایمنی

منبع : روزنامه ایران