پنجشنبه, ۲۳ اسفند, ۱۴۰۳ / 13 March, 2025
مجله ویستا
راهی که بشر پیمود
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
این شعر معروف سعدی شیرازی، شاعر پرآوازه ایرانی سال‌ها است که بر سر در بزرگترین نهاد بین‌المللی بشر از آغاز مدنیت تاکنون نقش بسته است و بشریت را به کمک و یاری همدیگر فرا می‌خواند.
بشر متمدن از آغاز تاریخ به دنبال ایجاد صلح و امنیت علاقه وافری داشت و آنچه باعث خروج انسان از توحش به مدنیت شد، شاید علاقه انسان به زندگی توام با صلح و آرامش بود.
در زندگی قبیله‌یی منافع افراد یا خانواده‌ها با هم برخورد نموده و موجب درگیری فیزیکی می‌شد و طرفین به ناچار به اعمال خشونت متوسل می‌شدند، لذا برای کاهش این تعارضات و جلوگیری از قتل و حذف فیزیکی افراد قبیله به دست یکدیگر، ریش سپیدان قبیله چاره‌یی اندیشیدند تا از کاهش جمعیت قبیله و به دنبال آن تضعیف قدرت قبیله در مقابل سایر قبایل جلوگیری کنند و آن داوری میان طرفین برای رفع اختلافات و برقراری صلح بود.
روش داوری عادلانه نهایتاص به ایجاد نظم و امنیت در بین اعضای قبیله منجر شد که لازمه آن انتخاب فردی به عنوان فصل الخطاب بود و این فرد بعدها رییس قبیله نام گرفت که در بعضی قبایل مسن‌ترین فرد و عاقل‌ترین فرد بود که توانایی هدایت قبیله در مقابل خطرات ناشی از تجاوز سایر قبایل را داشت و البته بی‌نیاز از مشاوره سایر ریش سفیدان نبود. از دل سیستم کدخدامنشی، دولت‌های اولیه به وجود آمد. دولت‌هایی که در محدوده‌یی حاکم بودند، به همان شکل قبیله‌یی عمل می‌نمودند و معمولاص برقوم خاصی حکم می‌راندند.
با اتحاد اقوام کوچک و افزایش قلمروها، حاکمان ناچار به وسیع کردن تشکیلات لازم برای کنترل امنیت رعایا و مرزهای خویش در مقابل سایر قلمروها شدند که نهایتاص این روند منجر به پیدایش امپراتوری‌ها شد.
حکومت‌های مبتنی بر سیستم شاهی )سلطانیسم( برای حل اختلافات و ایجاد صلح مجبور به مذاکره رودررو با همدیگر بودند و آنچنان که تاریخ نیز ؤابت کرد، این‌گونه صلح‌ها نیز در زمان ضعف طرف مقابل سریعاص نقض و به تجاوز و خونریزی مردمان بی‌گناه منجر می‌شد.
جنگ‌های قبل از دوران مدرن و پیش از رنسانس اروپا معمولاص، ناشی از اختلافات شخصی و خانوادگی بین امپراتوری‌ها و مسائلی چون سرقت اتباع یک کشور از قلمرو طرف مقابل و جنگ‌هایی بر سرعشق به یک زن و مسائل واهی دیگر بود. گرچه جنگ‌ها بر سر گسترش سرزمین و اختلاف مذهبی نیز فراوان بودند که نمونه‌های تاریخی آن بسیارند و جای ذکر آنها در این مبحث نیست.
پس از آغاز دوران رنسانس در اروپا و پایان جنگ‌های مذهبی سی‌ساله در اروپا میان کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها و نزاع شهریاران بر سر قلمروها، گسترش تجارت و رواج نظریه‌های جدید برای حکومت‌داری و زندگی انسانی، برای ایجاد صلح در اروپا، عهدنامه صلح «وستفالی» در سال ۱۶۴۸میان شهر یاران اروپایی منعقد شد.
پیدایش مفهوم ظل‌ضل‌ح ق‌کغل‌ضج یا به عبارتی دولت ملت، نتیجه این معاهده بود که طبق آن قواعدی برای صلح میان قلمروهای مختلف تعیین می‌کرد.
با وقوع انقلاب فرانسه و پیدایش مفاهیم آزادی، برابری و برادری، دوران مدرنیسم آغاز شد.
در دوران مدرن، سعادت فرد به عنوان یک اصل کم‌کم جای خود را در علم حکومت‌داری تثبیت کرد و پیشرفت صنعت و تجارت به حاکمان نشان داد که منابع قدرت جدیدی به وجود آمده که از طریق آن می‌توان هم منابع مالی حکومت را تامین کرد و هم رفاه اجتماعی مردمان را فراهم ساخت و آن قدرت اقتصادی بود که به پیدایش طبقه شهرنشین تجار و صنعتگر منجر شد که برای فعالیت‌های اقتصادی خود خواستار امنیت و صلح و رفع تهدیدات از سرمایه خویش بودند.
پیدایش دولت‌های دموکراتیک در دوران مدرن و تثبیت نقش مردم در حکومت و لزوم توجه به افکار عمومی باعث پدیده‌یی نادر در تاریخ شد و ان پدیده این بود که دولت‌های دموکراتیک هرگز با هم نجنگیدند بلکه این بار صورت جنگ‌ها به ماهیت دولتها مربوط می‌شد. حکومت‌های دیکتاتوری با هم یا علیه حکومت‌های دموکراتیک می‌جنگیدند و جنگ‌ها نیز گاه از جدال بین دو کشور به جدال چندین کشور با کشوری دیگر در سطح منطقه‌یی یا بین کشورهای مختلف از غرب و شرق عالم در سطح جهانی تغییر ماهیت داد.
وقوع جنگ‌جهانی اول و فروپاشی امپراتوری اتریش و به دنبال آن پیدایش کشورهای جدیدی در اروپا در قالب دولت ملت، دول پیروز را برآن داشت تا در کنفرانس صلح ورسای در پاریس به پیشنهاد رییس جمهور وقت امریکا، ویلسون، نسبت به تاسیس نهادی بین‌المللی برای استقرار صلح به نام جامعه ملل اقدام کنند.
پرزیدنت ویلسون، هدف جامعه ملل را تامین استقلال کشورها و حفظ تمامیت ارضی آنها از تجاوزات احتمالی در برابر یکدیگر اعلام کرد. شرط عضویت در جامعه ملل دارا بودن حکومت آزاد و مستقل عنوان شد و نهایتاص سرنوشت جامعه ملل به دلیل حضور پررنگ قدرت‌های پیروز جنگ جهانی اول در آن و تحمیل خواست‌های آنها بر دول ضعیف و خروج آلمان از آن دیری نپایید و اولین تجربه بین‌المللی برای ایجاد نهادی حافظ صلح و امنیت با شکست مواجه شد.
جامعه ملل در برابر تجاوز آلمان به لهستان و آغاز جنگ جهانی دوم فقط به صدور یک قطعنامه در محکومیت آلمان بسنده کرد و هیچگونه ابزار اجرایی برای جلوگیری از وقوع جنگ نداشت.
●تاسیس سازمان ملل
طرح تشکیل سازمان ملل نخستین‌بار در اجلاس سران متفقین در تهران مطرح گردید و سپس در کنفرانس موسوم به یالتا، سه کشور، روسیه، امریکا و انگلیس طرح تشکیل این سازمان مورد بررسی استالین، روزولت و چرچیل قرار گرفت و آنان طی اطلاعیه‌یی از کلیه کشورهایی که علیه آلمان و ژاپن می‌جنگیدند برای شرکت در کنفرانسی در سانفرانسیسکو برای ایجاد یک نهاد حافظ صلح بین‌المللی دعوت به عمل آوردند.
۵۱ کشور در کنفرانس حضور یافتند و به اتفاق آرا منشور سازمان ملل متحد را به تصویب رساندند که در ۱۱ ماده و ۱۹ فصل تنظیم شده بود و برای تصویب نهایی به مجالس کشورهای عضو فرستاده شد و در ۲۴ اکتبر ۱۹۴۵ منشور سازمان ملل به تصویب تعداد کافی از کشورها رسید و ایده تشکیل سازمان ملل تحقق یافت.
شرط عضویت دولتها در سازمان ملل، تصویب مجمع عمومی و شورای امنیت است و خروج از سازمان ملل نیز منوط به اجازه این دو رکن اصلی است.
ایران نیز که از اولین دول عضو سازمان ملل بود در ۲۴ شهریور ۱۳۲۴ منشور سازمان ملل را به تصویب مجلس شورای ملی رساند.
به مناسبت تاسیس این نهاد جهانی که در حقیقت اتحادیه جهانی بین دول است و دارای شخصیت حقوقی ویژه است، ۲ آبانماه مطابق با ۲۴ اکتبر، روز ملل متحد خوانده می‌شود.
تاسیس این نهاد بین‌المللی در حقیقت با این فرض صورت گرفته که دولت‌های عضو سازمان ملل، نماینده واقعی ملت‌هایشان هستند و وظیفه اصلی سازمان ملل، دفاع از حقوق ملت‌ها، براساس اعلامیه جهانی حقوق بشر است.
سازمان ملل برای حل اختلافات بین‌المللی معمولا به سه شیوه عمل می‌کند.
۱ برقراری صلح بین دول درگیر جنگ با استفاده از میانجیگری و برقراری مذاکره بین طرفین که شیوه‌یی مسالمت‌آمیز است و گاه خود دبیرکل سازمان ملل نیز شخصا در این مذاکرات حضور می‌یابد.
۲ اقدامات تنبیهی شورای امنیت که در قالب قطعنامه‌های لازم‌الاجرا انجام می‌شود.
۳ عملیات نظامی بین‌المللی و تشکیل ائتلاف جهانی برای رفع تجاوز از کشور مظلوم و تنبیه کشور ظالم.
●اهداف سازمان ملل
اهداف سازمان ملل در حقیقت بر ۳ دسته تقسیم می‌شوند.
۱ حفظ صلح و امنیت جهانی
۲ توسعه روابط دوستانه و همکاری‌های متقابل میان ملت‌ها برپایه برابری و مشارکت در رسیدن ملت‌ها به حق تغییر، سرنوشت خویش.
۳ همکاری بین‌المللی در کلیه زمینه‌های اقتصادی و... برپایه احترام به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همگان بدون هرگونه تبعیض از لحاظ نژاد و جنس و زبان و مذهب
●ارکان سازمان ملل
شورای امنیت: مهمترین رکن سازمان ملل است که ۵ عضو، امریکا، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس دارای حق وتو می‌باشند و عضو دایمی شورا هستند.
اعضای غیردایم شورا نیز ۱۵ کشور هستند که توسط مجمع عمومی، انتخاب می‌شوند و معیار مجمع نیز میزان مشارکت این کشورها در حفظ صلح و امنیت جهانی و سایر اهداف سازمان ملل است.
مجمع عمومی سازمان ملل که به صورت سالانه تشکیل جلسه می‌دهد و نمایندگان کشورهای عضو در آن حضور دارند و در موارد لزوم نیز جلسه فوق‌العاده تشکیل خواهد داد و در رابطه با اهداف سازمان ملل و سایر موارد اظهارنظر می‌کند.
دبیرخانه سازمان ملل که بالاترین رکن سازمان ملل آن را اداره می‌کند که همانا دبیرکل است که توسط کلیه کشورهای عضو انتخاب می‌شود و وابستگی به هیچ کشوری نخواهد داشت و از هیچ دولتی فرمان نمی‌برد و به مدت ۵ سال انتخاب می‌شود و دارای دو دسته وظایف سیاسی و اداری است. مهمترین وظیفه دبیرکل از نظر سیاسی کمک به حفظ صلح در جهان است و از نظر اداری نیز باید گزارش‌های فعالیت سازمان ملل را به مجمع عمومی تقدیم و جدای از ماموریت‌های رسمی، به سبک کدخدامنشی، به حل اختلافات بین دول اقدام کند.
روز ملل متحد را باید گرامی داشت، زیرا که به اندازه تلاش بشر برای رسیدن به صلح و امنیت پیشینه دارد و موید ترقی بشر برای دست یافتن به یک اجماع جهانی بی‌نظیر برای حفظ آسایش زندگی مردمان است.
منبع: بهمن حسنوند
منبع : سایت خبری زوم
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست