باور به پوشش

قرار است از اول اردیبهشت ماه طرح برخورد با بدحجابی در پایتخت اجرا شود. همه ساله با گرم شدن هوا طرح های ضربتی و مقطعی مسوولان سیاسی-انتظامی به برخورد با بدحجابی معطوف می شود و این دور باطل بدون ارزیابی آثار و پیامدهای حاصله در سال های گذشته، همچنان به عنوان تنها راهکار پیشنهادی با پدیده رو به گسترش بدحجابی تلقی می شود. سال ها از تصویب قانون الزامی شدن حجاب در ایران می گذرد و حکایت همچنان باقی است. . .
دولت موفق نشده با کوچک شدن روسری ها، کوتاه، بدن نما و تنگ شدن مانتوها و تغییر رنگ آنها و مصادیق مختلف بدحجابی، شل حجابی و اخیراً کمی تا حدودی بی حجابی مقابله کند.
تجربه نشان داده است که دولت ها در هر زمینه یی که امری را اجباری و الزامی کرده اند، بدون آنکه زمینه پذیرش و اقناع عمومی را فراهم کنند، فرهنگ سیاسی و رویکرد اجتماعی مردم به عکس العمل منجر شده و عملاً برخلاف آن اجبار به اشکال مختلف پیدا و پنهان بسیج شده اند.
مطابق تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی، زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا ۵۰ هزار تا ۵۰۰ هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد. این تبصره در ذیل ماده یی که کیفر اشخاصی که در انظار و اماکن عمومی و معابر، متظاهر به عمل حرام می شوند یا مرتکب اعمالی می شوند که گرچه نفس آن عمل دارای کیفر نیست، ولی عفت عمومی را جریحه دار می کند، آمده است.
تا قبل از الزامی شدن حجاب، مقاومت هایی از سوی زنان بی حجاب صورت می گرفت. اما بعد از قانونی شدن حجاب و برخورد با زنان بی حجاب و پاکسازی آنها در مراکز شغلی، حجاب الزامی حتی توسط مخالفین نیز رعایت شد. به نحوی که دیگر در سطح جامعه با پدیده بی حجابی مواجه نبودیم. هر چند به دلیل بی اعتقادی طیف هایی از زنان به امر حجاب و در اعتراض به آن، به تدریج پدیده بدحجابی شکل گرفت. از طرف دیگر چون حد و حدود حجاب شرعی مورد نظر قانونگذار مشخص نبود و در این رابطه سلیقه یی عمل می شد، به تدریج زنانی به بهانه های عدم حفظ حجاب یا بدحجابی مورد برخورد قرار گرفتند.
زنان کارمندی نیز که در ادارات رعایت امر حجاب را نمی کردند، به استناد قانون رسیدگی به تخلفات اداری مشمول توبیخ کتبی با درج در پرونده یا اخراج از اداره قرار گرفتند. نزدیک به سه دهه از انقلاب می گذرد. انقلابی که با داعیه حاکمیت ارزش های دینی شکل گرفت. با همین دغدغه بود که حجاب به عنوان یک ارزش، الزامی شد. ولی آیا این ارزش در جامعه نهادینه شد؟
نگاهی به واقعیات پیرامون و رشد و گسترش پدیده بدحجابی یا شل حجابی خصوصاً در رابطه با جوانان که همه پرورش یافته مدارس و دانشگاه های بعد از انقلاب و متاثر از رسانه های صوتی، تصویری جمهوری اسلامی اند، نمایانگر آن است که سیاست پیش گرفته شده در جهت پوشش زنان و دختران موفق نبوده است.
اینکه آیا می شود یک امر اعتقادی و اخلاقی را تبدیل به الزامی قانونی و حقوقی برای همگان کرد، جای تردید جدی است.
آیات مختلف قرآن نیز در رابطه با امر پوشش موید همین نظر است؛ به عبارتی در این آیات نیز تاکید بر پذیرش امر پوشش توسط کسانی که ایمان آورده اند، شده است. به آیات زیر توجه کنید:
آیه ۵۹ سوره احزاب؛ «یا ایها النبی قل لازواجک و بناتک و نساء المومنین یدنین علیهن من جلابیبهن ذلک ادنی ان یعرفن فلا یوذین و کان الله غفورا رحیما». خطاب این آیه به پیامبر، تاکید بر داشتن پوشش همسران، دختران و زنان مومن است تا به این وسیله بهتر شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند.
یا آیات ۳۰و۳۱ سوره نور که خطاب آن مومنین و مومنات است؛ «قل للمومنین یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم ذلک ازکی لهم ان الله خبیر بما یصنعون». «و قل للمومنات یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن و لا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها و لیضربن بخمرهن علی جیوبهن و لا یبدین زینتهن الا بعولتهن او آبائهن او. . .»
از آیات فوق الذکر برمی آید که داشتن پوشش تالی تلو «مومن بودن» یک زن مسلمان است و این امر هم حاصل نمی شود، مگر اینکه اعتقاد و باور به پوشش در زنان و دختران ایجاد شود و این مهم نیز با الزام، زور و سرکوب و برخوردهای فصلی مامورین انتظامی حاصل نمی شود.
برخلاف گفته رئیس پلیس پایتخت که درصدد است از اول اردیبهشت با شیوه های مختلف ارشادی-آموزشی، انتظامی و قضایی به مقابله با ناامنی ناشی از امر بدحجابی برود، تجربه سال های اخیر عدم توفیق این شیوه ها را نشان داده است. بهتر است که به فکر تجدید نظر در نوع نگرش ها و سیاست های اعمالی گذشته برآمد.

جمیله کدیور

منبع : روزنامه اعتماد