برای اینکه مادران در شیردادن موفق شوند چه باید کرد؟

شیرمادر غذای مطلوب کودک است و از جمله خواص فو‌ق‌العاده شیرمادر به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:انتقال ایموگلوبولین‌ها، کاهش احتمال عفونت گوش میانی و عفونت‌های تنفسی، کاهش عفونت‌های روده و معده، کاهش اگزمای آتوپیک، بازگشت سریع‌تر رحم به ابعاد قبل از حاملگی و کاهش خطر سرطان تخمدان و پستان.سازمان جهانی بهداشت جهت نیل به هدف ”جمعیت سالم تا سال ۲۰۱۰“ شاخص‌های زیر را تعیین نموده است.شروع شیردهی به میزان ۷۵% بلافاصله پس از زایمان، تداوم شیردهی به میزان ۵۰% تا ۶ ماهگی و ۲۵% تا یک‌سالگی.شاخص‌های به‌دست آمده در مطالعه DHS در سال ۱۳۷۹ نشان داد که کشور ما مرزهای تعیین شده را به‌خوبی در نوردیده است. اگر چه سازمان جهانی بهداشت برای تداوم شیردهی تا دو سال معیاری تعیین ننموده اما در مطالعات فراوانی که در سراسر دنیا انجام شده است بر تداوم تغذیه با شیرمادر تا دو سالگی تأکید شده است. در شرع مقدس اسلام شیردهی تا دو سال تمام توصیه شده است و ما ایرانیان بنا به همین اعتقاد و با همت کادر پرتلاش بهداشتی در پی افزایش طول مدت دوران شیردهی مادران (تا دو سال) هستیم.
چه مداخلاتی مدت شیردهی مادران (تا دو سال) هستیم.
● چه مداخلاتی مدت شیردهی را افزایش می‌دهد؟
▪ مطالعات متعدد نشان داده است که:
۱ـ برنامه‌های آموزشی سازمان یافته، شروع و تداوم شیردهی را افزایش می‌دهد.
۲ـ حمایت مادران توسط کارکنان و مشاوران بهداشتی، مدت شیردهی را افزایش می‌دهد.
۳ـ ارائه مطالب نوشته شده همراه با توصیه‌های شفاهی نیز در تداوم شیردهی مداخله مؤثری محسوب می‌شوند.
”موثرترین مداخله، آموزش تئوری همراه با آموزش عملی شیردهی و مشاوره به صورت چهره به چهره، در خارج از ساعات ویزیت‌های کلینیکی معمول است.“
▪ برنامه‌های آموزشی سازمان‌یافته چه خصوصیاتی باید داشته باشند؟
۱ـ برگزاری جلسات آموزشی و مشاوره به‌صورت فردی یا گروهی
۲ـ آموزش توسط ماماهای آموزش‌دیده با استفاده از ابزارهای آموزشی مناسب
۳ـ آغاز آموزش‌ها از دوران بارداری (از سه ماهه دوم)
۴ـ مدت جلسات ۳۰ تا ۹۰ دقیقه
۵ـ تعداد جلسات از ۱ تا ۸ جلسه
مطالب آموزشی باید حاوی چه نکاتی باشد؟
۱ـ فوائد شیردهی برای مادر و کودک
۲ـ فیزیولوژی شیردهی
۳ـ وضعیت صحیح شیردهی
۴ـ آموزش مهارت‌های شیردهی
۵ـ تجهیزات مورد نیاز (شیردوش‌های مکانیکی یا الکتریکی)
۶ـ حمایت‌های اجتماعی (حمایت همسر، خانواده و مراقبین بهداشتی و نیز سیاست‌های حمایتی ترویج تغذیه با شیرمادر در جامعه)
▪ در بیمارستان‌ها چه مداخلاتی به شروع و تداوم شیردهی کمک می‌کند؟
۱ـ برقراری تماس بین مادر و نوزاد در طی ساعت اول پس از تولد
۲ـ هم اتاقی و ترجیحاً هم ‌تختی مادر و نوزاد در تمام شبانه‌روز
۳ـ پیشگیری از تغذیه نوزاد با شیرمصنوعی به تنهائی یا توام با شیرمادر و سایر نوشیدنی‌ها
۴ـ خودداری از ارائه بسته‌های تبلیغاتی که شامل نمونه‌هائی از شیشه و پستانک است، زیرا مطالعات نشان داده‌اند ارائه این بسته‌ها با کاهش تغذیه انحصاری با شیرمادر همراه بوده است.
۵ـ مادرانی که پس از بازگشت به‌کار تمایل به تداوم شیردهی دارند. خصوصاً آنهائی‌که تمام‌وقت کار می‌کنند نیازمند استفاده از پمپ‌های الکتریکی یا مکانیکی برای دوشیدن و ذخیره کردن شیر خود هستند.
۶ـ آموزش وضعیت صحیح شیردهی و نحوه مقابله با مشکلات شایع دوران شیردهی.
۷ـ حمایت‌هائی نظیر معرفی گروه‌ها و مراکزی که در هنگام بروز مشکل، مادران را یاری دهند.

مهرگان امامی نائینی
(کارشناس معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)

منبع : فصلنامه شیر مادر