گشتی در گنجینه ایران باستان

● آثار ۹ هزار ساله در ساختمان ۷۰ ساله
فكر تاسیس موزه به شكل مدرن آن در ایران به سال ۱۳۱۲ خورشیدی برمی‌گردد و آنگونه كه «علی‌اصغر حكمت» وزیر معارف دولت پهلوی اول می‌گوید، در اوایل آبان ماه ۱۳۱۲ ذكاءالملك فروغی، نخست‌وزیر وقت به اطلاع مقام‌های وزارت فرهنگ می‌رساند كه شاه با پیشنهاد ساخت موزه‌ای تاریخی به سبك موزه‌های مدرن دنیا موافقت كرده و برای این كار محوطه میدان مشق در نظر گرفته شده است. تهیه طرح و نقش حوزه به «آندره گدار» فرانسوی كه برای تاسیس موزه و كتابخانه به ایران آمده بود، سپرده شد. آندره گدار در طراحی موزه توجه ویژه‌ای به پیشینه فرهنگی ایران داشت و با شناخت موضوع، آثار و اشیای داخل موزه، سردر آن را به شكل طاق كسری (كاخ مشهور شهر تیسفون، پایتخت دولت ساسانی) ساخته و رنگ آجرهای نمای بیرونی موزه نیز سرخ تیره و برگرفته از معماری ساسانی است. ساختمان موزه در فضایی به وسعت ۱۱۰۰۰ مترمربع به‌وسیله حاج عباسعلی معمار و استاد مراد تبریزی در ۳ طبقه ساخته شد و نام «ایران باستان» به خود گرفت. در سال ۱۳۷۵ موزه دوران اسلامی از موزه ایران باستان جدا و به‌صورت موزه‌ای مستقل به ساختمان جدید منتقل شد و از آن پس مجموعه موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی، موزه ملی ایران نام گرفت. گنجینه ایران باستان با قدمتی در حدود ۷۰ سال، بزرگ‌ترین موزه باستانشناسی و مینیاتوری از فرهنگ و تمدن ایران است كه در فرهنگ موزه‌داری ایران به‌عنوان موزه‌ مادر محسوب می‌شود. موضوع آثار گنجینه ایران باستان، میراث فرهنگی دوران باستان ایران است كه در ۳ بخش پیش از تاریخ، تاریخی (هخامنشی تا ساسانی) و لرستان با توجه به تحول و تسلسل زمانی از قدیم به جدید به نمایش درآمده‌اند. این اشیا نشانگر سیر تحول فرهنگ و هنر ایران از هزاره هفتم ق.م تا هزاره اول ق.م است كه از مناطقی چون حسنلو، شوش، مارلیك، تپه سراب، چشمه‌علی، اسماعیل‌آباد و... به‌دست آمده‌اند. قدیمی‌ترین شیء موزه ایران‌باستان، پیكرك الهه باروری «ونوس تپه سراب» است كه قدمتی ۹هزار ساله (هزاره هفتم ق.م) دارد. «جام شوش» از دیگر نفایس موزه ایران باستان است كه گردشگران خارجی علاقه خاصی به دیدن آن دارند. این ظرف سفالی كرم‌رنگ شبیه به لیوان بلند با ته باریك و دهانه فراخ كه مربوط به هزاره چهارم پ.م است و از حفاری‌های شوش به‌دست آمده از آن رو حائز اهمیت است كه اوج اعتلای هنر سفال‌سازی شوشی را كه در هماهنگی اشكال كشیده و نازك و تركیب تزئینات نقاشی آن است، نشان می‌دهد.در گذشته بسیاری از آثار به‌دست آمده از كشفیات سایت‌های باستانشناسی ایران به خارج از ایران و به‌خصوص موزه لوور فرانسه منتقل شده‌اند. یكی از این آثار، «لوح حمورابی» است كه دولت فرانسه نمونه بدلی آن را در اختیار ایران قرار داده و در حال حاضر در موزه ایران باستان به نمایش گذاشته شده است.اصل این لوح در سال ۱۹۰۱ میلادی توسط ژاك دمورگان فرانسوی در حفاری‌های شوش كشف و به موزه لوور پاریس منتقل شد. در بدنه لوح، متن قانونی در ۲۸۲ ماده به خط میخی آكاری نوشته شده كه مفاد آن بر اساس روابط اجتماعی آن عصر تنظیم شده است. علاوه بر اینها، دیدنی‌های بسیاری در موزه ایران باستان انتظار بازدید‌كنندگان را می‌كشد.

منبع : روزنامه تهران امروز