نیتروژن (NITROGEN (۷

نیتروژن عنصر گازی با عدد اتمی ۷، در گروه VA و دوره دوم جدول تناوبی جا دارد. جرم اتمی ۰۰۶۷/۱۴، ظرفیت‌ها ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ دارای دو ایزوتوپ پایدار و چهار ایزوتوپ رادیو اکتیو، فرمول مولکولی آن N۲ می‌باشد.
در سال ۱۷۹۰ شاپتال برای عنصر ازت (به زبان فارسی) نام انگلیسی نیتروژن را پیشنهاد کرد که به معنی تولیدکننده نیترو (شوره) چه پسوند GEN به معنی تولیدکننده به‌کار می‌رود همچنین است در مورد اکسیژن و هیدروژن.
گاز دو اتمی بی‌رنگ، بی‌بو، بی‌مزه که حدود ۵/۴ حجم هوا را تشکیل می‌دهد. از نظر خواص شیمیائی در شرایط معمولی غیر فعال. چگالی ۲۵۱/۱ گرم بر لیتر (۱.۰ درجه سانتیگراد اتمسفر) جرم حجمی (گاز) ۹۶۷۳۷/۰ (هوا = ۱) (مایع) ۸۰۴/۰ (جامد) ۰۲۶۵/۱ نقطه انجماد ۲۱۰ـ درجه سانتیگراد ، نقطه جوش ۵/۱۹۵ـ اندکی در آب حل می‌شو؛ اندکی در الکل حل می‌شود. غیرقابل سوختن؛ گاز خفه‌کننده؛ غیرسمی است.
نیتروژن علاوه بر هوا در همهٔ موجودات زنده وجود دارد. به‌صورت نمک‌ها در طبیعت زیاد است که معمولاً به‌صورت نیترات پتاسیم و نیترات سدیم (شوره) می‌باشد. [فرهنگ معاصر]
نیتروژن در تهیه آمونیاک، اکرویلونیتریل، نیترات‌ها، سیانامیدها، سیانیدها، نیتریدها، تولید موادمنفجره، گاز بی‌اثر برای پاک کردن پوشاندن و اعمال فشار، صنایع الکتریک و الکترونیک، سردکردن غذای میان راه و خشک منجمد کردن، متراکم کردن سوخت مایع موشک‌ها، خنک کردن در ریخته‌گری آلومینیوم، آهسته سرد کردن فولاد، باد کردن لاستیک‌ها، جزء مخلول‌های کودی
ترکیب‌های نیتروژن برای تهیه کود و اسید نیتریک؛ عنصر حیاتی برای موجودات زنده است زیرا جزء سازنده مواد پروتئین و اسیدهای نوکلئیک می‌باشد در پر کردن لامپ‌های الکتریکی و... کاربرد دارد. [فرهنگ عناصر]
نیتروژن یک‌پنجم هوا اکسیژن و تقریباً چهارپنجم بقیه را نیتروژن تشکیل می‌دهد که عنصر شماره ۷ است. نیتروژنتی که از هوا تنفس می‌کنیم وارد خون می‌شود و معمولاً هیچ صدمه‌ای نمی‌زند اما اگر شخصی به عمق آب فرو برود آب به او فشار می‌آورد و نیتروژن بیشتری وارد خونش می‌شود. وقتی از آب بالا می‌آید گاز نیتروژن در زانوها و آرنج‌ها و جاهای دیگر بدن گرد می‌اید و درد شدیدی ایجاد می‌کند حتی امکان دارد شخص را بکشد.
مولکول نیتروژن از دو اتم پدید آمده، اما اتم‌های آن خیلی محکم‌تر از اتم‌های اکسیژن و هیدروژن به هم پیوند خورده‌اند. از این رو اتم‌های سازنده مولکول نیتروژن چنان به سختی یکدیگر را نگه داشته‌اند که که نیتروژن نمی‌تواند با عناصر دیگر ترکیب شود. نیتروژن با اکسیژن نمی‌سوزد. از این‌رو می‌گویند که نیتروژن یک عنصر بی‌اثر است.
با اینکه نیتروژن در بدن مورد استفاده نیست با این‌حال پاره‌ای ترکیبات نیتروژن‌دار برای موجودات زنده بسیار ضروری است.
نیتروژن مورد مصرف جانوران گوشت‌خوار از مواد گوشتی و نیتروژن جانورانی که گوشتشان مورد استفاده گوشتخواران است در گیاهان و گیاهان آن را از ترکیباتی که در خاک موجود است می‌گیرند و این ترکیبات نیترات نام دارد که پس از مرگ گیاه یا جانور دوباره به زمین باز می‌گردد، رعد و برق هنگام برق زدن نیتروژن موجود در اطراف برق مجبور به ترکیب با اکسیژن می‌شود. ترکیب نیتروژن ـ اکسیژن با آب باران ترکیب جدیدی بنام اسید نیتریک می‌سازد و چون این اسید به زمین می‌رسد در خاک تبدیل به نیترات می‌شود. برآورد شده که روزانه حدود ۲۵۰۰۰۰ تن اسیدنیتریک توسط رعد و برق ساخته و به زمین نازل می‌شود.
برخی باکتری‌ها نیز از نیتروژن موجود در هوا استفاده می‌کنند این باکتری‌ها نیتروژن را با اتم‌های اجسام دیگر ترکیب می‌کنند و ترکیب جدیدی می‌سازند که گیاهان می‌توانند آن را بخورند. [شناخت عناصر]
انسان از روزگاران بسیار کهن با ترکیبات نیتروژن مانند شوره، و اسید نیتریک آشنا بود و با آزادشدن بخار قهوه‌ای رنگ دی‌اکسید نیتروژن نیز برخورد کرده بود یقیناً کشف نیتروژن از راه تجزیهٔ ترکیبات معدنی آن غیرممک بوده است، به هر حال، این عنصر به‌دلیل بی‌طعم، بی‌رنگ، و بی‌بو بودن و همین‌طور به‌دلیل فعالیت‌ کم شیمیائیش سال‌های دراز از نظرها مخفی بد. [تاریخچه کشف عناصر شیمیائی]

منبع : مطالب ارسال شده