چهارشنبه, ۱۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 5 February, 2025
مجله ویستا
خرده فروشی در ترکیه از بقالی تا استیلای سرمایه بزرگ
این تحول و تحرك از طرفی نظام "بقالی" را كه ستون فقرات اصلی خرده فروشی در تركیه را تشكیل می‌داد، از ریشه متزلزل كرده كه بی‌شك همراه با تبعات اجتماعی است و از طرفی به لحاظ وارد شدن سرمایه بزرگ در این بازار، به كلی فرهنگ و سنت و عادتهای مصرف‌كننده تركیه را دگرگون كرده است. بقالی‌های سنتی كه زمانی موضوع ترانه‌ها، فكاهی‌ها و سناریوی فیلم‌ها در تركیه بود و مكانی برای دیدارهای لحظه‌ای همسایگان و فرصتی برای مبادله اخبار اهل محل و غیبت گویی، و با فروش نسیه، به نوعی رازدار و محرم اسرار اهالی شمرده می‌شد، اكنون دیگر حال و هوای خود را از دست داده و دكانهای بقالی یكی پس از دیگری تخته می‌شود. روند رو به اضمحلال بقالیها بویژه در شهرهای بزرگ تركیه ملموس تر است. به لحاظ ساختار سنتی بقالیها، آمار دقیقی از تعداد و حجم فعالیت آنها در دست نیست و كارشناسان اقتصادی و نهادهای اقتصادی تركیه بطور تخمینی در این مورد ابراز عقیده می‌كنند. حجم فعالیت سالانه خرده‌فروشی بقالیها در تركیه حدود ۳۰میلیارد دلار برآورد می‌شود كه تخمین زده می‌شود هنوز هم ۶۵در صد آن در اختیار بقالی -های محله‌ها یا خرده بقالیها است. بر اساس همین تخمین‌ها در تركیه حدود ۲۸۵هزار بقالی فعالیت دارد كه هر یك از آنها بطور میانگین مساحتی برابر ۲۵متر مربع داشته و حجم فروش روزانه‌ای برابر ۱۲۵دلار دارند. به عبارت دیگر سرانه فروش بقالیها برای هر متر مربع در محل كار خود حدود هزار و ۸۳۰دلار در سال تخمین زده می‌شود. این نسبت در سوپرماركتهای زنجیره‌ای كه پدیده نسبتا جدیدی در اقتصاد تركیه است، حدود چهار هزار و ۵۰۰دلار برای هر متر مربع است. خود این رقم وضعیت رو به افول بقالیها و رشد شدید نظام سوپرماركتی زنجیره‌ای در تركیه را نشان می‌دهد. همسو با افول ستاره بخت بقالیها، شركتهای كوچكی كه به عنوان عمده فروش سیار، اجناس این بقالیها را تامین می‌كردند، نیز موقعیت ممتاز خود را یكی پس از دیگری از دست می‌دهند. چنین روندی اگرچه از دیدگاهی، حركت در جهت مدرنیته و پیشرفت محسوب می‌شود، با تناقضاتش، عوارضی هم دارد و با شكایت‌های تولیدكنندگان نیز روبه‌رو شده است. تولیدكننده یا عرضه‌كنندگان عمده مواد غذایی به بقالیها و سوپرماركتها، اكنون مجبورند با غولهای سرمایه سروكله بزنند و روش كاری و شیوه پرداختی آنها را بپذیرند. به عنوان نمونه مدت بازپرداخت وجه خریدهای بقالها به این عمده فروشها نزدیك به ۶۰روز بود كه در عرضه كالا به سوپرماركتها مجبور شده‌اند این مدت را به ۱۲۰روز برسانند. همین مشكل در مورد تولیدكنندگان نیز مطرح است. كرایه سالانه قفسه‌ها در سوپرماركتهای زنجیره‌ای برای تولیدات شركتها روز به روز در حال افزایش است و از دو هزار دلار تا ۶۰هزار دلار می‌رسد كه این موجب كاهش شدید سود تولیدكننده و بالا رفتن سود سوپرماركتها می‌شود. در تركیه سوپرماكتهای بزرگ و فروشگاههای زنجیره‌ای تعدادی از قفسه‌های خود را به تولیدكنندگان كالاها اجاره می‌دهند و در آن قفسه‌ها، فقط كالای تولیدی "مستاجر" را عرضه می‌كنند. گرایش به مصرف در جامعه تركیه همسو با تحولات اقتصادی و بالا رفتن قدرت خرید مردم و گشوده شدن درهای اقتصادی تركیه به روی دنیا، یا به اصطلاح شروع روند ادغام با اقتصاد جهانی، توجه سرمایه خارجی را نیز به بازار بزرگ ۷۰میلیونی و جوان تركیه جلب كرده و با بسترسازی مناسبی كه در دوره‌های اخیر برای ورود سرمایه خارجی به این كشور شده، این روند تسریع شده است. شركتهای بزرگ آمریكایی، آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی برای افزایش سهم خود یا ورود به بازار بزرگ خرده فروشی تركیه رقابت سختی را شروع كرده‌اند. البته این رقابت خود در راستای حركتی است كه در سطح جهانی در راه ادغام شركتها تشدید شده و به نظر كارشناسان و آگاهان اقتصادی غیرمنتظره نیست.به پیش بینی این كارشناسان "كیك بزرگ" در بازار خرده فروشی تركیه رفته رفته در بین سه یا چهار گروه و فروشگاه عظیم زنجیره‌ای دارای سرمایه جهانی تقسیم خواهد شد كه اقدام اخیر فروشگاههای عظیم "میگروس" تركیه وابسته به "كوچ" بزرگترین گروه صنعتی و تجاری و مالی این كشور به خرید سهام "تانساش" خود موید این ادعاست. میگروس در قبال نزدیك به ۳۹۰میلیون دلار حدود ۷۰در صد سهام "تانساش" یكی از موفقترین فروشگاههای زنجیره‌ای خرده‌فروشی تركیه وابسته به گروه بزرگ صنعتی، تجاری و مالی "دوغوش" این كشور را خرید. میگروس با داشتن ۵۰۷واحد فروشگاه بزرگ و كوچك، سالانه ۲/۳میلیارد دلار فروش دارد كه حدود ۶۵۰میلیون دلار آن ناشی از فروش فروشگاههای برون مرزی آن است. معادل ۴۸/۹۴در صد سهام میگروس در بورس استانبول عرضه شده است. حجم فروش سالانه تانساش نیز ۱/۱میلیارد دلار است و ارزش بازار ۲۱۲واحد فروشگاههای آن در مناطق غربی و مركزی تركیه كه بطور عمده در زمینه مواد غذایی و كالاهای بقالی فعالیت دارند، حدود ۶۰۰میلیون دلار برآورد شده است. آگاهان اقتصادی در آنكارا، اقدام سریع میگروس به خرید سهام تانساش را به عنوان پاسخی به حركت اخیر گروه بزرگ "سابانجی" از معروفترین گروههای صنعتی و تجاری و مالی تركیه، می‌دانند. گروه سابانجی كه با همكاری "كارفور" فرانسه، یكی از بزرگترین فروشگاه -های زنجیره‌ای خرده فروشی در تركیه را دایر كرده است، در ماه گذشته با پیشی گرفتن بر رقیب خود میگروس كه در حال خرید فروشگاههای زنجیره‌ای "گیما" و "اندی" بود، با پرداخت مبلغ بیشتری از مبلغ پیشنهادی میگروس، عمده سهام این فروشگاهها را به بیش از ۱۵۰میلیون دلار خرید. "كارفور" فرانسه كه با تخصیص ۸۰۰میلیون دلار و شراكت با گروه "سابانجی"، فروشگاههای "كرفورسا" را تشكیل داده، با خرید این فروشگاهها و رساندن تعداد آنها به ۳۷۸واحد، عنوان پیشتازترین گروه، در بازار خرده فروشی تركیه را كسب كرد. اما حفظ این عنوان دیری نپائید. چرا كه میگروس با اقدام فوری به خرید سهام تانساش، دوباره جایگاه اول خود را باز یافت. مدیر فروشگاههای زنجیره‌ای "كارفورسا" به دنبال این تحول در گفتگو با خبرنگاران مدعی شد كارفورسا تا سال ۲۰۱۰میلادی عنوان پیشتازترین فروشگاه -های زنجیره‌ای تركیه را با سالانه حدود ۱۰میلیون دلار سرمایه‌گذاری اضافی به دست خواهد آورد. در صورت تایید فروش تانساش به میگروس و طی مراحل قانونی، میگروس كه اكنون با داشتن ۵۰۷فروشگاه زنجیره‌ای در داخل و خارج تركیه به تنهایی ۱۴در صد بازار خرده فروشی این كشور را در انحصار دارد، این نسبت را به ۲۲درصد رسانده و بی‌رقیب‌ترین فروشگاه زنجیره‌ای در تركیه خواهد شد. از سوی دیگر كارشناسان پیش بینی می‌كنند میگروس با تماسهایی كه در سال جاری میلادی با "وال - مارت" از شركتهای عظیم آمریكایی و غول عمده فروشی در جهان شروع كرده و نیز با خرید تانساش، وارد مرحله بسیار نوینی بشود. "وال - مارت" در پنج قاره جهان دارای پنج هزار و ۷۰۰سوپرماركت است. "لی - اسكات" رییس هیات مدیره "وال - مارت" در سفر اخیر خود به تركیه به خبرنگاران گفت كه شركت وی همواره برای ماندن در صدر مبارزه می‌كند و تمامی راهبرد خود را بر این محور استوار كرده و اگر وارد بازار تركیه نیز بشود، این راهبرد را محقق خواهد ساخت. در این جا از "متروگروپ" آلمان نیز كه از شركتهای بزرگ آلمانی فعال در زمینه خرده فروشی است، باید نام برد كه فعالیت زیادی در بازار تركیه دارد. این گروه اخیرا اعلام كرد سرمایه‌گذاری خود در تركیه را در دوره كوتاه مدت به بیش از ۸۰۰میلیون دلار می‌رساند. بررسی بازار سوپرماركت در تركیه نشان می‌دهد شركت "بیم" با داشتن هزار و ۲۰۲فقره فروشگاه، از نظر داشتن بیشترین تعداد فروشگاه در راس قرار دارد. گروه كارفورسا دارای ۳۷۸فروشگاه، "ماركتیم" ۸۲فروشگاه، "كیلر" ۵۵ فروشگاه، "یمپاش" ۴۲فروشگاه، متروگروپ دارای ۱۶فروشگاه و "تسكو - كیپا" دارای پنج فروشگاه هستند. در بازار بورس اوراق بهادار استانبول كه اصولا از ادغام فروشگاهها استقبال خوبی می‌كند، با قوت گرفتن احتمال فروش سهام تانساش به میگروس، ارزش سهام تانساش در بورس استانبول ۹/۵در صد افزایش یافت. باید گفت ۴۹/۲۷در صد سهام تانساش به بورس استانبول عرضه شده است. پیش بینی می‌شود موقعیت میگروس با خرید سهام تانساش بیش از پیش تقویت شود. زیرا تانساش شركت بسیار موفقی در بازار خرده فروشی تركیه است و با شش هزار و ۵۱۲دلار سرانه فروش برای هر متر مربع مساحت در فروشگاه، بعد از شركت "تسكو - كیپا" در ردیف دوم در تركیه قرار دارد. "تسكو - كیپا" نیز با سرمایه انگلیسی در تركیه فعالیت دارد و دارای پنج مركز عظیم خرده فروشی در استانبول است. "متروگروپ" آلمان نیز كه از شركتهای بزرگ آلمانی فعال در زمینه خرده فروشی است و ۱۶فروشگاه بزرگ در تركیه دارد، اخیرا اعلام كرد سرمایه‌گذاری خود در تركیه را به بیش از ۸۰۰میلیون دلار می‌رساند. به هر روی در تحلیل نهایی می‌توان گفت روند طبیعی اقتصاد جهانی در حال دگرگون كردن سنتها، عادتها و فرهنگ مصرف مردم تركیه نیز هست. گسترش فروشگاههای بزرگ زنجیره‌ای اگرچه به منزله صدور فرمان مرگ یكی از شاخصه‌های مهم اقتصاد سنتی نیز هست، اما وجود پررنگ اصل رقابت میان آنها، مسابقه عرضه كالای مرغوب و جلب رضایت مشتری را دامن زده و با استقبال مصرف‌كننده روبه‌رو شده است. از این رو در تركیه كمتر كسی برای از دست رفتن خرده فروشی‌های سنتی ابراز اندوه و تاسف می‌كند. چه، استدلال می‌كنند كه اگر قرار بود آینده فدای گذشته شود، به ناچار می‌باید اكنون به جای كشتیهای عظیم، با قایقهای بادبانی و به جای وسایط نقلیه زمینی و هوایی، با شتر جهان را طی طریق می‌كردند. آنچه اكنون در تحولات بازار خرده فروشی تركیه دیده می‌شود، روند تخصصی و تمركز روی انواعی از كالاهای مصرفی و ادغام و اتحاد شركتهای كوچك است تا شاید با پر كردن خلاهایی كه سوپرماركتهای بزرگ خواسته یا نا خواسته به آن توجهی نمی‌كنند، جایی و سهمی در بازار بزرگ خرده فروشی تركیه برای خود پیدا كرده و برای پویایی آن بكوشند.
منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ ایرنا
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست