روند حرکت صنایع بی‌بافت در جهان

طی دهه گذشته تغییرات قابل توجهی در بازار محصولات بی‌بافت جهان به‌وقوع پیوسته است. مناطق بسیاری از جهان برای تولید محصولات بی‌بافت تجدید سازمان یافته‌اند. در منطقه آسیا کشور چین در تولید این محصولات رشد بالقوه‌ای نشان داده است در حالی‌که ایالات متحده و اروپای غربی روند توسعه تکنولوژی تولید محصولات بی‌بافت را ادامه داده‌اند. میزان تولید جهانی محصولات بی‌بافت در سال ۲۰۰۴ به ۴/۴ میلیون تن رسیده است که ارزشی معادل ۹/۱۵ میلیارد دلار دارد.
همچنین در سال ۲۰۰۴، ۶۴% از کل محصولات بی‌بافت در آمریکائی شمالی، اروپای غربی و ژاپن تولید شده است. به‌طور کلی در دهه گذشته این مناطق حدود ۷۰% از محصولات بی‌بافت جهان را تولید کرده‌اند. در حال حاضر افزایش قیمت مواد اولیه فشار آشکاری را بر صنایع بی‌بافت جهان اعمال نموده است. با افزایش این فشار تولید کنندگان اصلی این محصولات برای حفظ بقاء با چالش‌هائی روبه‌رو شده‌اند. در سال‌های آینده نیز با تغییرات قیمت مواد اولیه مالی بر تولید کنندگان بی‌بافت ادامه خواهد یافت. با این حال پیش‌بینی می‌شود تولید محصولات بی‌بافت در جهان تا سال ۲۰۰۹ به ۳/۶ میلیون تن افزایش یابد که نسبت به سال ۲۰۰۴ در حدود ۲ میلیون تن بیشتر خواهد بود.
اگرچه تولید محصولات بافت در جهان رو به رشد است بازار این محصولات با تغییرات شرایط اقتصادی جهانی، ظرفیت مواد اولیه و میزان تقاضا مواجه شده است. به‌علاوه تولیدکنندگان تازه پا به عرصه تولید محصولات بی‌بافت گذاشته‌اند که موجب نگرانی تولید کنندگان موجود نسبت به مشتریان خود شده‌اند. در این مقاله به بررسی روند آینده تولید محصولات بی‌بافت در جهان پرداخته و شامل اطلاعات تحلیلی درباره شرایط اقتصاد جهانی، بازار فعلی محصولات بی‌بافت و میزان تولید پلی‌استر و پلی پروپیلن که از مهمترین مواد اولیه در تولید محصولات بی‌بافت محسوب می‌شوند، می‌باشد.
طبق گزارشات اعلام شده جهان نساجی در سال ۲۰۰۴ از ایالات متحده،اروپا، ژاپن، و دو کشور هندو چین تشکیل شده است. کشور چین نقش مهمی در صنایع نساجی از جمله پیش‌بینی تغییر نیاز و مصرف پلی‌استر به‌عنوان ماده اولیه اصلی در تولید بی‌بافت داشته است.
پیش‌بینی می‌شود برای تقویت و بقاء زیرفشارهای سخت رقابتی موجود، بسیاری از شرکت‌ها در ایالات متحده و اروپا با یکدیگر ادغام شوند به‌عنوان مثال اخیراً شرکت فرودنبرگ با شرکت ژاپن تنریکش به‌منظور تقویت تعهداتشان در چین ادغام شده‌اند و فیلترهای اتوموبیل و آستری پوشاک را تولید می‌کنند. همچنین کارشناسان معتقدند کشورهای توسعه یافته تولید الیاف برای مصارف سنتی و تهیه پوشاک را کاهش داده و برای جبران آن تولید منسوجات فنی از قبیل محصولات بی‌بافت را افزایش می‌دهند علاوه بر این برای استفاده از نوآوری در تولید محصولات بی‌بافت از مواد تغییر دهنده فاز میکروکپسولی، نانوفایبرها و محصول‌های داروئی مختلف استفاده می‌کنند.
از آنجائی‌که تلاش‌های جهانی برای تجدید ساختار در تولید و فروش محصولات بی‌بافت ادامه دارد، انتظار می‌رود آینده بازار جهانی محصولات بی‌بافت نیازمند کسب اطلاعات صحیح از شرایط اقتصادی جهان، اطلاعات کامل از میزان تولید و مصرف مواد اولیه و بررسی درست بازار فعلی محصولات بی‌بافت می‌باشد. علی‌رغم تغییر ساختار صنعتی انجام گرفته ایالات متحده همچنان در عرصه تکنولوژی و تولید محصولات بی‌بافت در جهان پیشرو است به‌طوری‌که در حال حاضر بزرگترین تولید کننده محصولات بی‌بافت محسوب می‌شود و پیش‌بینی می‌شود در آینده نیز این روند ادامه یابد. از طرف دیگر اقتصادهای نوظهور از جمله چین پتانسیل بالقهوه‌ای با نرخ مؤثر در رشد محصولات بی‌بافت دارد.
در پنج سال گذشته بیش از ۹۰ درصد فروش محصولات بی‌بافت در اختیار ۴۰ شرکت تولید کننده بوده است که در این میان ۳۰ شرکت در کشورهای آمریکای شمالی و اروپائی قرار دارند.
این ۳۰ کشور به‌عنوان پیشرفته‌ترین‌های این صنعت از نظر نوآوری تکنولوژیکی، فروش جهانی و ابداع محصولات جدید باقی مانده‌اندبا این وجود اخیراً نرخ رشد فروش محصولات آنها به‌دلیل تضعیف شرایط اقتصادی جهان در چند سال اخیر کمتر شده است.
● پیش زمینه اقتصادی
شناخت و بررسی زمینه اقتصادی ایالات متحده، اتحادیه اروپا و آسیا (چین و ژاپن) موجب به شناخت بازار تولید محصولات بی‌بافت می‌شود.
این سه منطقه مهم جهان بیش از ۶۰ درصد از تولید ناخالصی جهانی (GDP) که معادل ۴/۳۷ تریلیون دلار است را در اختیار دارند. اخیراً عنوان شده است که در GDP جهانی با بیش از ۲/۹ درصد رشد از ۸۹/۵۲ تریلیون دلار در سال ۲۰۰۴ به ۶۳/۶۰ تریلیون دلار در سال ۲۰۰۵ افزایش داشته است.
با این حال رشد سالیانه اتحادیه اروپا در همین دوره ۵۵/۴% است که نیمی از رشد جهانی را شامل می‌شود در مقابل رشد GDP چین در سال ۲۰۰۵ تقریباً سه برابر بوده است.
دو فاکتور منفی مهم وجود دارد که روی صنایع بی‌بافت فشار وارد می‌کند. هرچند به‌نظر می‌رسد اقتصاد جهانی به اندازه کافی قدرت دارد که این فشارها را کاهش دهد. اولین فاکتور افزایش قیمت نفت که در سه سال اخیر به‌دلیل کاهش ناگهانی تقاضای جهانی فشار زیادی روی اقتصاد جهانی وارد کرده است و فاکتور دیگر تضعیف دلار آمریکا به‌طوری‌که هر دلار آمریکا در سال ۲۰۰۵ معادل ۸۵% یورو کاهش یافت.
● اقتصاد آمریکا
در سال ۲۰۰۳ اقتصاد آمریکا شروع به حرکت به سمت رکود کرد. اما میزان رشد در سال ۲۰۰۴ آهسته بود نسبت به آنچه که به دلیل کاهش ارزش دلار در مقابل برخی پول‌های رایج دیگر انتظار می‌رفت این رشد آهسته توانست میزان واردات محصولات بی‌بافت را کاهش و صادرات آنها را افزایش دهد در واقع کاهش ارزش دلار در برابر یورو، پوند انگلیس و ین و برخی دیگر از پول‌های رایج دنیا موجب بهبود رقابت آمیز صادرات آمریکا و کم شدن جاذبه واردات محصولات بی‌بافت شد. این امر برای تولیدکنندگان محصولات بی‌بافت داخلی که درگیر صادرات محصولات خود بودند بسیار سودمند واقع شد. از طرف دیگر کمبود درآمد کشور می‌تواند موجب افزایش نرخ سود، رشد اقتصادی آهسته و تقلیل برنامه‌های اعتباری دولت شود.
تأثیرات افزایش قیمت نفت کاملاً مشهود است اما انتظار می‌رود بهبود اقتصاد جهانی به اندازه کافی نیرومند باشد که از تأثیرات افزایش قیمت نفت جلوگیری کند. همچنین تولیدکنندگان محصولات بی‌بافت بیش از دو برابر حجم محصولات وارداتی آنرا صادر می‌کنند. با این حال واردات محصولات بی‌بافت از زمانی‌ که تولیدکنندگان در خارج از کشور استقرار یافته‌اند بیشتر از صادرات افزایش داشته است.
● اقتصاد اروپا
در حال حاضر اتحادیه اروپا شامل ۲۵ عضو و چهار داوطلب عضویت می‌باشد. از اوایل دهه اخیر معافیت اقتصادی اروپا با رکورد اقتصاد جهانی حرکت آهسته داشته است. با این حال پیش‌بینی می‌شود اقتصاد اتحادیه اروپا در سال آینده رشد سریعتری نسبت به قبل به‌دلیل افزایش فعالیت جهانی، تجدید ساختار داخلی و افزایش عضویت کشورها داشته باشد. از طرف دیگر طبق گزارش INDA در سال ۲۰۰۴ پیش‌بینی نمی‌شود بازار تقویت شده اروپا فشار مهمی روی بازار بی‌بافت آمریکای شمالی وارد کند با اینکه بسیاری از شرکت‌ەای بی‌بافت اروپائی به‌صورت جهانی تطبیق یافته‌اند اما به‌دلیل وضعیت مالیاتی بالا نمی‌توانند قیمت‌های رقابتی داشته باشند.
هزینه‌های بالای فعالیت‌های تجاری در اروپای غربی باعث شده است سرمایه‌گذاری‌ها به سمت اروپای شرقی انتقال یابد زیرا در این منطقه کنترل‌های زیست محیطی نیز کمتر اعمال می‌شود. از آنجائی‌که کشورهای اروپای شرقی به اتحادیه ارپا می‌پیوندند این ساختار مشکل در آینده نزدیک برای شرکت‌های بی‌بافت به حداقل خواهد رسید.
● اقتصاد ژاپن
ژاپن به‌عنوان قدرت اقتصادی مهمی در منطقه آسیا محسوب می‌شود. با این حال کسالت دهه گذشته ژاپن و رشد اقتصادی بالقوه چین پیش‌بینی می‌کند قدرت اقتصادی ژاپن می‌تواند به زودی پایان یابد. در حالی‌که ژاپن تولیدکننده مواد اولیه با قیمت بالای محصولات بی‌بافت است صنایع بی‌بافت ژاپن تولید موفقیت‌آمیز محصولات بی‌بافت، با ارزش بالا و شروع سرمایه‌گذاری نیرومند در زمینه ماشین‌آلات تولید بی‌بافت در کشورهای همسایه را نیز دارد (بیشتر در کره، چین و تایلند)
در ژاپن به‌دلیل ارزش بالای این نسبت به پول‌ها رایج کشورهای دیگر تولید محصولات بی‌بافت در مناطق آسیائی کم‌هزینه‌تر ادامه خواهد داد و قیمت‌های محصولات تولیدی در چین، تایلند و کره و کاهش خواهد یافت.
● اقتصاد چین
چین توسعه و پیشرفت صنایع بهره‌ور را ادامه می‌دهد. ورود چین به سازمان تجارت جهانی در سال ۲۰۰۱ تأثیر مستقیمی در واردات و صادرات کالاهای این کشور به آمریکا داشته است. حضور چین در سازمان تجارت جهانی و حذف سهمیه‌بندی‌ها موجب تأثیر مثبت در زمینه ادامه روند سرمایه‌گذاری روی صنایع بی‌بافت در چین افزایش یابد که این امر فشار مضاعفی را به صنایع بی‌بافت آمریکا وارد می‌کند. چین در سال ۲۰۰۴ تقریباً نیمی از تولید محصولات بی‌بافت را در اختیار داشته و میزان تولید آن نسبت به ۱۰ سال گذشته بیش از ۵ برابر افزایش داشته است.
طبق گزارش INDA ضعف بی‌بافت چین به توسعه بازار محصولات بی‌بافت با نرخ متوسط بیش از ۱۲% در سال ادامه خواهد داد. از طرفی چین مشکلات عمده‌ای در تولید محصولات بی‌بافت دارد که از آن جمله می‌توان به کمبود مواد اولیه، تکنولوژی‌های از رده خارج و نداشتن نفت و کمبود نیروی برق اشاره کرد.
● کشورهای آسیائی و آمریکای لاتین
در طی چند سال اخیر تولید ناخالص داخلی کشورهای آسیائی به واسطه رکود اقتصاد جهانی تحت تأثیر قرار گرفته است اما اقتصاد کشورهائی مثل کره‌جنوبی، تایلند و تایوان در سال ۲۰۰۳ پیشرفت داشته است. بازار این منطقه برای شرکت‌های بی‌بافت اروپائی و آمریکای شمالی به‌عنوان محلی برای انجام عملیات تولید محصولات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مدت زمان زیادی است که سرمایه‌گذاری توسط شرکت‌های آمریکای شمالی در کشورهای آسیائی افزایش یافته تا آنجا که صنایع بی‌بافت در این مناطق به خوبی پیشرفت یافته و به سرعت رشد کرده است. طبق گزارش INDA چین تقریباً نیمی از محصولات بی‌بافت آسیا را تولید می‌کند.
بازار آسیا به استثنای ژاپن با یک میلیون تن تولید محصولات بی‌بافت در سال ۲۰۰۴ به سرعت پیشرفت کرده است. میزان تولید در این منطقه طی ده سال گذشته ۵/۲ برابر رشد داشته است.
بیشترین رشد در چند سال اخیر مربوط به کشور چین بوده است که ظرفیت تولید آن نسبت به دهه گذشته ۵ برابر افزایش یافته است. کل محصولات تولیدی در آمریکای لاتین در سال ۲۰۰۴، ۳۱/۰ میلیون تن بوده که کشورهای اصلی تولید کننده شامل آرژانتین، برزیل، شیلی، کلمبیا و ونزوئلا بوده‌اند که ۹۰% از کل محصولات بی‌بافت آمریکای لاتین را تولید کرده‌اند.
در سال ۲۰۰۴ خاورمیانه ۱۸/۰ میلیون تن محصولات بی‌بافت را تولید کرده است. به‌طور کلی طی دهه گذشته رشد صنعت بی‌بافت در این منطقه سالیانه ۱۳/۰ بوده است که اسرائیل با در اختیار داشتن ۴۰% از کل تولید محصولات بی‌بافت سهم قابل توجهی از این رشد را در اختیار داشته است.
مناطق دیگر جهان شامل آفریقا، هند، پاکستان، روسیه می‌شود. صنعت بی‌بافت در کشور آفریقای چنوبی پیشینه طولانی دارد و در برخی از روش‌های تولید محصولات بی‌بافت از جمله اسپان پاند، ترموباند، زرین باند و نیدل پانچ پیشرفت خوبی داشته است. اما در آفریقای شمالی به‌جزء کشور مصر فعالیت صنایع بی‌بافت بسیار کم می‌باشد.
در سال ۲۰۰۴ تولید محصولات بی‌بافت کشور هند ۰۴/۰ میلیون تن بوده که نشاندهنده پیشرفت خوب این کشور در صنعت بی‌بافت می‌باشد. (جدول ۵)
فرآینده‌های تجربی تولید محصولات بی‌بافت نیز دچار تغییراتی شده است. (جدول ۶) رشد قابل توجه چهار روش اصلی تولید محصولات بی‌بافت برحسب تن در دهه گذشته را نشان می‌دهد. مشاهده می‌شود سهم روش کاردینگ از ۵۵% در سال ۱۹۹۴ به ۴۶% در سال ۲۰۰۴ کاهش یافته است و حجم تولید محصولات با روش اسبان لید افزایش یافته است. تکنولوژی اسبان لیث نیز به سرعت رشد یافته و سهم آن در تولید محصولات بی‌بافت رو به افزایش است.
● توجه صنایع نساجی و پوشاک جهان به تولید محصولات با ارزش افزوده
تولید قابل انعطاف، مدت زمان کوتاه تولید و سازماندهی روش‌های تولیدی بدون استفاده از تکنولوژی‌های اطلاعاتی در سطح بالا امکان‌پذیر نمی‌باشد. این امر موجب افزایش سهم سرمایه‌گذاری روی سیستم‌های تکنولوژی‌ اطلاعات و نرم‌افزاری در صنایع نساجی و پوشاک جهت پیشرفت فرآینده‌های تولید و تکمیل قبلی و بعدی در تولید محصولات با ارزش افزوه شده است.
برای اکثر شرکت‌ها رقابت در مدت زمان کوتاه در ارائه برنامه تولید مؤثر مطابق با مدیریت تقاضا امری ضروری است و کسب اطلاعات کافی برای تولیدکنندگان در کنترل راحت و مطمئن چرخه تولید از تفکر اولیه تا فروش محصول دارای اهمیت می‌باشد.
با توجه به‌اینکه زمان فاکتور رقابتی مهمی در توسعه و پیشرفت تولید محصولات با ارزش افزوده می‌باشد، تولید کنندگان صنایع نساجی و پوشاک اهمیت بیشتری به برنامه‌ریزی منطقی واستفاده از سیستم‌های کنترلی پیشرفته برای تولید محصولات مطابق با نیاز بازار می‌دهند در نتیجه استفاده از سیستم‌های تشخیص اتوماتیک عیوب کالا که کمک می‌کند به تشخیص و برطرف کردن سریع عیوب مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.
در حال حاضر استفاده از فرایندهای بهینه‌سازی در تولید محصولات در صنایع نساجی و پوشاک دنیا به فاکتور همی تبدیل شده است. استفاده از اطلاعات پیشرفته در هر بخش از زنجیره تولید از تولید الیاف تا تولید پوشاک و تأکید روی افزایش توانائی‌ها در ارائه روش‌های مبتکرانه از عوامل موفقیت در بازار رقابتی صنایع نساجی و پوشاک محسوب می‌شود. اهمیت این امر در بزرگترین نمایشگاه بین‌المللی ماشین‌آلات نساجی دنیا که در شهر مونیخ آلمان برگزار می‌شود به خوبی مشاهده می‌شود به‌طوری‌که بیش زا یک سوم شرکت کنندگان در این نمایشگاه بر ارائه نرم‌افزارهای مدرن و سیستم‌های اطلاعاتی پیشرفته برای استفاده در کلیه بخش‌های صنایع نساجی تمرکز کرده‌اند.
همچنین بازدیدکنندگان از نمایشگاه ایتما ۲۰۰۷ می‌توانند به آخرین دستاوردها در زمینه نرم‌افزارهای مورد استفاده در صنایع نساجی برای حل مشکلات موجود در این بخش دست یابند.
حضور بیش از ۱۰۰۰ بازدید کننده پاکستانی از نمایشگاه ایتما ۲۰۰۷
نساجی و پوشاک یکی از مهمترین صنایع در کشور پاکستان محسوب می‌شود که نقش مؤثری در ایجاد درآمد ملی این کشور دارد. این امر باعث شده است که بیش از هزار نفر از متخصصان و تجار صنایع نساجی از بزرگترین نمایشگاه ماشین‌آلات نساجی که این دوره در کشور آلمان و شهر مونیخ برگزار می‌شود بازدید نمایند از آنجائی‌که این دوره از نمایشگاه ایتما در که ماه مبارک رمضان برگزار می‌شود مسه مونیخ امکانات ویژه‌ای را در اختیار شرکت کنندگان مسلمان طی برگزرای نمایشگاه قرار داده است که طبق گزارش مرکز بین‌المللی مسه مونیخ پیش‌بینی میشود بیش از ۱۰۰،۰۰۰ بازدید کننده از سراسر جهان از نمایشگاه ایتما ۲۰۰۷ بازدید به‌عمل آورند همچنین حضور بیش از ۱۴۵۰ شرکت کننده موجب شکسته شدن رکورد حضور شرکت کنندگان در این دوره نسبت به دوره‌های قبل خواهد شد که این امر نه تنها نشان دهنده اهمیت فوق‌العاده نمایشگاه ایتما است بلکه نشان می‌دهد شهر مونیخ نیز به‌عنوان مکانی برای برگزاری چنین نمایشگاه‌هائی مورد توجه می‌باشد.
موضوع بهره‌وری و ذخیره منابع انرژی در این دوره مورد توجه قرار گرفته است و این مسئله موجب جلب بازدیدگنندگان بین‌المللی به این نمایشگاه شده است. در حال حاضر صنایع نساجی به‌دنبال راه‌حل‌هائی برای بهینه‌سازی و مدیریت منابع انرژی مورد مصرف در این صنایع می‌باشد و بسیاری از شرکت‌کنندگان ارائه آخرین ماشین‌آلات و فرآیندهائی جهت ذخیره‌سازی منابع انرژی حضور یافته‌اند که موجب برآورد شدن این نیاز صنایع نساجی می‌گردد.

منبع : ماهنامه نساجی امروز