روزنامه نگاری شهروندی

● پر کردن شکاف رسانه یی بین مطبوعات و مخاطبان
روزنامه نگاری شهروندی فرآیندی است که در آن شهروندان، مطالب و اخباری را می خوانند که خود به عنوان تصمیم گیرندگان اجتماعی تهیه می کنند و به آنها اجازه نقش آفرینی در یک جامعه دموکراتیک را می دهد،
در واقع روزنامه نگاری شهروندی، تلاشی است برای برقراری ارتباط مجدد با دغدغه هایی که خوانندگان و مخاطبان نسبت به مسائلی خاص دارند که در زندگی شان بیشتر با آن دست به گریبان و روبه رو هستند. در این فرآیند آنها به عنوان واسطه عمل نمی کنند، بلکه خود شهروندان با دارا بودن مسوولیت های خودحکومتی هستند و نقش آنها نیز بیشتر از نقش یک خریدار و مشتری است که برای تهیه کالایی خاص، به فروشگاه می رود.
به دلخواه خود در دسترس ترین مقیاس ممکن را انتخاب کنید و نتیجه بگیرید که ما تلاش کردیم در چه مرحله یی از پیشرفت اجتماعی باشیم و به چه مرحله یی رسیدیم. برای مثال:
۱) تولدهای نامشروع و غیرقانونی نسبت به بازه زمانی سال های ۱۹۷۳ تا ۱۹۹۲ به میزان ۱۲ الی ۱۶ درصد افزایش پیدا کرده است.
۲) جرایم خشونت بار در طول سال های ۱۹۶۰ تا به امروز، بیش از ۵۰۰ درصد افزایش داشته است.
به رغم افزایش تورم، درآمدهای شخصی به مدت ۲۰ سال است که ثابت است.
مردم زیادی هستند که در کشورهایی امن با حصارهایی بلند و بدون ترس و هیچگونه نگرانی خاصی زندگی می کنند. تفاوت وحشت انگیز آنجاست که مردم امریکا از دو دسته سیاه و سفید، با نگاه های متفاوت و گوناگون، رای پاییز گذشته هیات منصفه دادگاه لس آنجلس در مورد اتفاقات آتش سوزی تابستان ۱۹۶۷ را به نظاره نشستند، به گونه یی که انگار امریکایی ها دو جامعه هستند، سیاه و سفید،
دومین فرضیه در مورد روزنامه نگاری شهروندی آنجاست که به نظر می رسد روزنامه نگاری حرفه یی امروزه با دردسرهای جدی روبه رو است.
▪ واقعیت نخست:
تیراژ روزنامه های مطرح دنیا به یک سراشیبی عمیق افتاده و وضعیتی هشداردهنده به وجود آورده است. از ۲۵ نشریه معتبر ایالات متحده، تنها نشریه بوستون گلوب در آخرین گزارش های خود، کاهش نیافتن شمارگان فروش و انتشارش را گزارش نکرده است.
▪ واقعیت دوم:
در این بخش که بسیار مورد توجه آمارگیران قرار گرفته، مشخص شده که تنها کمتر از یک سوم زنان بین ۱۸ تا ۳۴ ساله روزانه حداقل یک روزنامه را به شکل عادی مطالعه می کنند.
▪ واقعیت سوم:
در آخرین بررسی ها در ایالات متحده، تنها کمتر از نصف بزرگسالان امریکایی در پاسخ به این سوال که آیا دیروز یک روزنامه را مطالعه کردند یا نه، پاسخ مثبت دادند.
▪ واقعیت چهارم:
۷۱ درصد امریکایی ها معتقدند روزنامه ها و مطبوعات تنها زمانی به کار می آیند که بتوانند مشکلات گریبانگیر جامعه و کشور را برطرف سازند. حالا که مردم در حال دست و پنجه نرم کردن با سیاستمداران کج رو و بازرگانان ناصواب هستند، چه تغییری در تصور اجتماعی نسبت به مطبوعات ایجاد شده است؟
در نتیجه با گذر کردن از همه این مراحل، نتیجه می گیریم که در حال حاضر دو اصل و قاعده مهم وجود دارد که باعث می شود ما ادعا کنیم وقت آن رسیده تا به روزنامه نگاری شهروندی، نگاهی دقیق تر بیندازیم.
نخست اینکه ما، مردم به عنوان اعضای یک جامعه و گروه که خیلی ها آن را جامعه مدنی می خوانند، در معرض تهدید هستیم. دوم اینکه صنعت خبررسانی در خطر و دچار دردسر است و من احساس می کنم این دو مفهوم با هم گره خورده اند. تاک ویل، سیاستمدار فرانسوی که اوضاع امریکا را به دقت زیر نظر داشت، ۱۶۰ سال پیش گفته بود؛ شما بدون دموکراسی نمی توانید نشریه یی داشته باشید و البته بدون نشریات نیز هیچگونه اثری از دموکراسی نخواهید دید. روزنامه نگاران شهروندی سعی می کنند تا به جامعه خود دوباره بازگردند و شکاف ایجاد شده بین رسانه ها و مطبوعات با شریان های حیاتی و جزء اصلی فعالیت شان یعنی مخاطبان و خوانندگان را پر کنند.
از بین بردن شکاف رسانه یی بسیار سخت و دشوار است. سبکی دشوارتر از روزنامه نگاری سنتی و قدیمی که در آن شما با همان منابع قدیمی، همان کارشناسان، همان نظریات قدیمی موافق روزنامه نگاری سنتی، سرانی که از خود تعریف و تمجید می کنند و همیشه آماده مصاحبه هستند و به هوشمندانه ترین سوالات یا بدبینانه ترین و احمقانه ترین آنها پاسخ می دهند، سر و کار دارید. روزنامه نگاران شهروندی، دستور کاری خود را از موضوعات مورد علاقه و قابل پیگیری برای شهروندان غالب عضو جامعه که قشر نخبه و خاص نیستند و در هیاهوهای مربوط به خبرهای سیاسی و حکومتی گم شده اند دریافت می کنند. این یعنی اینکه روزنامه نگاران شهروندی به موضوعاتی مانند آموزش کودکان، امنیت خانواده ها و اقتصاد آینده می پردازند که ربطی به موضوعات روز مطبوعات هم ندارد،
این یعنی موضوعات اصلی و مورد توجه رسانه ها توسط خود مردم تعیین و بررسی می شود نه توسط کسانی که آنها را مدیریت می کنند. این یعنی فکر کردن به موضوعات از نقطه نظری غیر از دیدگاه روزنامه نگاری سنتی و قراردادی و گامی فراتر نهادن و بررسی موضوعات از دیدگاه اجتماع و علایق اجتماعی.
آنچه مورد نظر ماست، گوش دادن به صدای شهروندان روزنامه نگار و استفاده از این صداها برای از بین بردن تک صدایی و ساماندهی برخی امور است. این سبک روزنامه نگاری، مبدایی خواهد بود برای فائق آمدن بر بیگانگی و احساس مهجوریت اجتماعی که بسیاری از مردم در خود می بینند،

مدیر مرکز روزنامه نگاری شهروندی پیو در واشنگتن
ادوارد فوی
ترجمه؛ سید ایمان ضیابری

منبع : هوای تازه