خط لوله صلح، رویایی در انتظار واقعیت

تا چند روز دیگر، نهمین نشست کاری سه کشور ایران، پاکستان و هند در دهلی نو، کارخود را در مورد احداث خط لوله صلح که با گذشت بیش از یک دهه گفت و گو و مذاکره، به رویایی بدل شده است، آغاز خواهد کرد.
درنشست های پیشین، سه کشور درباره اصول کلی و اولیه اجرای این طرح چند میلیارد دلاری، به توافق هایی رسیدند و درآخرین جلسه ای که اردیبهشت ماه امسال در سطح معاونان وزیران در اسلام آباد برگزار شد، موضوع قیمت گاز تحویلی ایران به این دو کشور، مسیر طرح و نکات اقتصادی ازجمله مواردی بود که در مورد آن بحث و تبادل نظر شد و با موافقت معاونان نفت و انرژی هر سه کشور، تصمیم گیری در باره این مسائل به ویژه، تعیین قیمت به نشست نهم موکول شد.
براساس موافقتی كه در نشست اسلام آباد به عمل آمد، قرار براین شد كه معاونان وزیر نفت و انرژی سه كشور در روزهای ۱۲ و ۱۳ مردادماه امسال (سوم و چهارم اوت) بار دیگر در دهلی نو گرد هم آیند و با مرور بحث های گذشته، شكاف های موجود برای اجرایی شدن این طرح را با نزدیك تر كردن دیدگاه های خود پر كنند و جاده ای هموار و بی دست انداز را برای این طرح چند میلیارد دلاری آماده سازند.
آنچه در این میان مهم به نظر می رسد و اتفاقا مهم ترین و اصلی ترین مسئله این طرح ۲/۷ میلیارد دلاری به شمار می آید، بحث قیمت گاز تحویلی ایران به دو كشور هند و پاكستان است.
ایران با توجه به دراختیار داشتن منابع غنی نفت و گاز، می تواند منبع مطمئنی برای تامین نیاز های انرژی این كشورها باشد و هند و پاكستان نیز به خوبی به این نكته واقف هستند كه ایران مناسب ترین گزینه ای است كه این كشورها با توجه به نیازهای خود در بخش انرژی، می توانند آن را برگزینند.
اما در بازار معاملات این نكته را نباید از نظر دور داشت كه هم عرضه كننده در صدد است كالای خود را به بالاترین قیمت بفروشد و هم متقاضی به دنبال این است كه آن كالا را با بهایی ارزان تر از پیشنهاد خریدار تهیه كند؛ بنابراین لازم است خواسته های طرفین (خریدار و فروشنده) به گونه ای به هم نزدیك شود تا هر دو راضی از پیش قاضی برگردند.
منابع رسمی وزارت نفت هند اعلام كرده‌اند: با آن كه ایران در مورد پیشنهاد پیشین خود برای عرضه هر میلیون بی.‌تی.یو گاز با قیمت بالای ۸ دلار بازنگری كرده و آن را به ۲/۷ دلار کاهش داده است، اما این قیمت همچنان بالاست.
هند، همچنین نگرانی‌های خود را از پیشنهاد ایران برای تحویل گاز در مرز پاكستان، ابراز كرده است.
ایران برای عرضه گاز خود به بازار شبه قاره هند، پاكستان را نیز پیش رو دارد؛ از این رو باید درمواردی مشابه آنچه برای هند وجود دارد (قیمت گاز، مقدار گاز، چگونگی گذر از این كشور و امنیت خطوط انتقال گاز) با این كشور كنار آید.
مسئله ای كه شاید قابل توجه باشد، این است كه دراین بازار، ایران برای فروش گاز خود با دو كشور رو به رو است. هند و پاكستان و شاید همین كار را اندکی سخت تر كرده است، زیرا تامین نظر هریك ازاین كشورها با درنظر گرفتن منافع و مصالح ملی مذاكره و گفت و گوهای بیشتری را می طلبد.
اما به هرحال ما فروشنده گاز هستیم و آنها خریدار آن و نباید به صرف فروش این محصول، چوب حراج بر كالایی ارزشمند چون "گاز" زد و این نكته ای است كه دولتمردان جمهوری اسلامی كاملا آن را تا كنون رعایت كرده اند و تلاش می كنند از این رهگذر ضمن كمك به تامین انرژی كشورهای همسایه، درآمد مطمئنی را به چرخه اقتصادی كشورمان وارد سازند.
با آن كه انتظار می‌رفت، مذاكرات پیشین سه كشور درسطح معاونان وزیر كه در ماه مه در اسلام‌آباد برگزار شد، به پیشرفت در ساختار و قیمت پیش از اجلاس وزیران منجر شود؛ اما این اتفاق نیفتاد و به نظر می‌رسد تا زمانی كه مانع قیمت از میان برداشته نشود، هیچ توافقی قابل دستیابی نباشد.
هر دو كشور هند و پاكستان خواستار دریافت گاز با قیمت متعادل هستند و احساس می‌كنند كه پیشنهادشان عادلانه است.
دراین میان مخالفت های دولت آمریکا و شیطنت های دولتمردان این كشور برای احداث خط لوله انتقال گاز به هند از طریق پاكستان، همچنین بهانه جویی های آن مبنی بر صلح آمیز نبودن فعالیت های هسته ای ایران، هر روز فراهم شدن بستر این همکاری های سه جانبه را با چالش جدیدی رو به رو كرده است و رایی كه هند در شورای حكام علیه ایران داد، شاید به واسطه همین شیطنت ها بود.
از طرفی، برپایی آتش جنگ در لبنان و شدت گرفتن حملات ارتش اسراییل به اعراب حق طلب فلسطین، با حمایت های آشكار آمریكا، نشانی دیگر از این دست شیطنت هاست كه موجب شده تا موضوع احداث این خط لوله تحت الشعاع قرار گیرد اگر چه، مقام های هر دو كشور هند و پاكستان، بارها بر اجرایی شدن این طرح به شدت تاكید كرده اند و احداث آن را برای تامین انرژی خود امری ضروری و لازم می دانند، حتی اگر آمریكا مایل به انجام این کار نباشد.
ایران نیز در واکنش به رای هند در آژانس انرژی اتمی، برخوردی معقول و منطقی از خود نشان داد و به دلیل اهمیت اقتصادی طرح لوله گاز به هند، این جفا را نادیده گرفت و مذاكره و گفت و گو ادامه یافت.
ایران برای پیشرفت در گفت و گو ها راهكارهای مختلفی را ارائه داد كه تحویل گاز در مرز پاكستان و تقسیم اجرایی پروژه میان سه كشور(هر یك درخاك خود) مهم ترین آنها بود، اگر چه تفاهم و توافق بر سر قیمت هنوز عملی نشده و گفت و گو در مورد آن، موضوع اصلی نشست دهلی نو خواهد بود.
گفتنی است كه هند و پاکستان، به عنوان کشورهایی که اجرای این طرح می تواند نقش مهم و اثرگذاری در تامین انرژی و اقتصاد آنها داشته باشد، بارها براین نکته تاکیدکرده اند که احداث این خط لوله، علاوه بر تامین نیازهای انرژی، روابط آنها را تحت تاثیر قرار خواهد داد و آرامش و امنیت کم رنگ شده در كشورهای آنها را بار دیگر رنگین خواهد ساخت، اگرچه لازم است دقت نظر بیشتری به تحركات منطقه و شیطنت های موذیانه دولتمردان آمریكا داشته باشند.
به هر حال، روزهای ۱۲ و ۱۳ مردادماه (سوم و چهارم اوت) می تواند نقطه امید بخشی برای رسیدن به یك توافق سه جانبه برای هرچه زودتر اجرایی شدن خط انتقال گاز ایران به هند از طریق پاكستان باشد؛ طرحی كه می تواند زمینه ساز ایجاد صلح بین پاكستان و هند را فراهم سازد و بعید نیست كه این رویا به زودی به حقیقت بپیوندد.

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا