سپاه؛ عصر جدید - ساختار تازه

مرد خبرساز آخرین روزهای تابستان ۸۶، این روزها سخت سرگرم نظارت بر حسن اجرای بندهای کتابچه ماموریتش است؛ کتابچه ای که کلیات آن مشتمل است بر تغییر و تحولا‌ت گسترده در مجموعه تحت هدایتش. کمتر از یک سال پیش در آخرین ماه تابستان که با صلا‌حدید و تایید فرمانده کل قوا، بزرگ‌ترین تغییر در سپاه پاسداران انقلا‌ب اسلا‌می صورت گرفت و پس از ۱۰ سال سکان فرماندهی نهاد نظامی سپاه از یک سرلشکر به سرلشکری دیگر سپرده شد؛
سرلشکر رحیم صفوی رفت و سرلشکر محمدعلی جعفری آمد فرمانده جدید تنها سه روز بود که حکم رسمی انتصابش را از مقام معظم رهبری دریافت کرده بود که در مراسم معارفه‌اش <جابه‌جایی مدیران و فرماندهی را یک ضرورت برای پویایی و پیشرفت و تحول هر چه بیشتر> دانست و از لزوم بازیابی سپاه گفت. او که تا زمان تصدی پست فرماندهی دو سالی می‌شد که در کسوت مسوول مرکز راهبردی سپاه فعالیت می‌کرد از همان روزهای نخستین فرماندهی خط خود را مشخص کرد و نشان داد که به ایجاد تغییر و تحول در بدنه سپاه و حتی در رده فرماندهان میانی اعتقاد راسخ دارد. هر چه از آن روزها بیشتر گذشت، گفت‌وگوها و سخنرانی‌های فرمانده جدید، مشی و نگاه او به تغییرات استراتژیک و ساختاری را بیشتر آشکار کرد و این‌طور نمود که او همواره مشغول بررسی و کندوکاو در عرصه تغییرات در سطح سپاه است. اکنون و در روزهایی که تا دهم شهریور که سالگرد انتصاب جعفری به فرماندهی سپاه است، هنوز دو ماهی باقی مانده، گام‌های نخستین فرمانده برای عملی کردن تصمیمات و دیدگاه‌هایش در ایجاد تغییر در این نهاد نظامی برداشته شده و شکل‌گیری سپاه‌های استانی شمایی از این ماموریت تازه تعریف‌شده فرمانده است.زمانی که سرلشکر جعفری در لا‌به‌لا‌ی سخنانش از ضرورت تغییر در سپاه می‌گفت و از اینکه این نهاد حاضر است با دیگر نهادها و سازمان‌ها در صورت لزوم تعامل داشته باشد، بسیاری صاحبنظران هدف از این دیدگاه را تمایل فرمانده جدید سپاه به تعامل بیش از گذشته با بسیج عنوان می‌کردند و گروهی دیگر نیز چنین نظریه‌ای را در راستای توانمندسازی هر چه بیشتر نهاد نظامی سپاه در مقابله با تهاجم‌های احتمالی تخمین می‌زدند
● تپش قلب سپاه در ۳۱ استان
به هر روی هشتم تیرماه، روزی بود که فرمانده کنونی سپاه رسما از دور جدید تغییرات ساختاری در سپاه پاسداران و تشکیل ۳۱ سپاه استانی خبر داد و پیرو این خبررسانی برنامه تغییرات به سرعت اجرایی و عملیاتی شد. دامنه و گستره تغییرات در سپاه که اخبار آن کمابیش به شیوه‌های پراکنده و منسجم در محافل خبری منتشر شد، به‌گونه‌ای است که برخی کارشناسان آن را در طول سال‌های فعالیت سپاه بی‌سابقه می‌دانند، البته انجام تغییرات در سطحی چنین گسترده از زمانی صورت قابل پیش‌بینی به خود گرفت که سرلشکر جعفری با ادغام فرماندهی سپاه و بسیج در نخستین روزهای سکانداری خود، فرماندهی هر دو نهاد را به‌عهده گرفت.مرد خبرساز روزهای شهریور سال ۸۶، این روزها علا‌وه بر آنکه دامنه ماموریت خود در عرصه تشکیل ۳۱ سپاه استانی را به‌خوبی رصد می‌کند، از دیگر سو نیز بر انجام ماموریت همه مردانش در کسوت‌های مختلف از مشاور گرفته تا جانشین دقیقا نظارت دارد تا هرچه سریع‌تر و با کمترین خطا ماموریت‌های محوله را در معرفی فرماندهان جدید سپاه‌ها‌ی استانی به انجام برسانند. سرلشکر جعفری در مسیر انجام ماموریت خود که کلیت آن تغییرات <تحولی و تعالی بخش> را در برمی‌گیرد، تاکنون نزدیک به ۲۰ فرمانده ارشد استانی را منصوب کرده است.اما اهداف تغییرات مدنظر فرمانده فعلی سپاه و تشکیل سپاه‌های استانی از میان کلا‌م چهره‌های مختلف سپاهی و بسیجی در چند بند جمع می‌شود که عبارتند از: تفویض اختیارات به فرماندهان سپاه استانی، هماهنگی‌های بیشتر یگان‌های سپاه در سازماندهی نوین، تقویت سرپنجه‌های سپاه، افزایش تعامل در بخش‌های گوناگون سپاه، کاهش وابستگی سپاه مناطق کشور به مرکز و تسریع در تصمیم‌گیری؛ همچنانکه به گفته سید محمد حجازی قائم مقام فرمانده کل سپاه <از آنجا که سپاه پاسداران دارای یگان‌های متعددی از قبیل نیروی ‌زمینی، نیروی مقاوت بسیج و ‌سایر یگان‌ها بوده است، به منظور استفاده از توان‌ و یکپارچه‌سازی و ایجاد انسجام این واحدها، سپاه استانی ‌تشکیل می‌شود. >البته به گفته این سردار یکی از دلا‌یل تشکیل سپاه استانی در سراسر کشور<به اشتراک گذاشتن تجهیزات جنگی نیمه سنگین و سنگین نیروی زمینی سپاه با بسیج است‌. این در حالی است که پیش از این واحدهای بسیج نواحی و حوزه از امکاناتی که در اختیار یگان‌های ‌نیروی زمینی قرار داشت، محروم‌ بودند، اما با تشکیل سپاه استانی این واحدها از امکانات بیشتری بهره‌مند می‌‌‌‌شوند.
‌بدین ترتیب با تشکیل ۲۹ سپاه استانی، در تهران ۲ سپاه تشکیل می‌شود. سپاه اول و اصلی تهران که شهر تهران ‌بزرگ و پایتخت را پوشش می‌دهد سپاه محمد رسول‌الله است که فرماندهی آن به ‌سرتیپ دوم پاسدار عبدالله عراقی سپرده شد.‌سپاه دوم در استان تهران که فرماندهی آن به سردار علی فضلی، معاون سابق عملیات فرمانده کل سپاه پاسداران سپرده ‌شده <سپاه سیدالشهدا> نام گرفته در کرج مستقر است و سایر مناطق استان تهران را پوشش خواهد داد.‌
● سابقه تشکیل ۳۱سپاه استانی
تشکیل ۳۱ سپاه استانی به روزی بر می گرد که فرمانده فعلی سپاه مسول مرکز راهبردی سپاه پاسداران بودو به واسطه این مسوولیت و آشنایی با بدنه سپاه و سازمان آن ، طرح تغییرات ساختاری را در این نهاد در ذهن می پروراندو شاید اصرار و ابرام این فرمانده بر لزوم تغییرات ساختاری است که سبب شده <استراتژی تغییر ساختار سپاه >که سابقه اش به دوران دفاع مقدس بر می گردد در این دوره جامه عمل بپوشد .
سردار جعفری قبل ازحضور در مرکز راهبردی سپاه پاسداران در فرمانده نیروی زمینی بود، در آن هنگام وی تاکید داشت که این ادغام باید انجام شود اما نظر فرمانده وقت کل سپاه بر این موضوع نبود اکنون که او فرمانده کل سپاه شده این پیشنهاد را مطرح کرد و تصویب فرماندهی معظم کل قوارا هم گرفت . در دوران دفاع مقدس بسیج در لشکرها و تیپ های سپاه حضورداشت ولشکرهای سپاه به واسطه حضور بسیجیان آماده دفاع و انجام عملیات می شد. پس ازسالهای دفاع مقدس برای فرماندهی واحد بسیج و نیروی زمینی سپاه های کشور دراستانها راه اندازی شد .در این ساختار فرماندهی بسیج هر استان زیر نظر فرمانده لشکر و فرمانده نیروی زمینی استان بود. در آن زمان بسیج زیر نظرفرمانده سپاه بود و لشکر دیگر استان هم زیر نظر فرمانده سپاه اداره می شد.بعد از سال ۷۳ مجددا تغییراتی در سپاه انجام و تشکیل نیروی مقاومت بسیج باعث شد که سپاه و بسیج تفکیک شده و نیروی مقاومت بسیج و نیروی زمینی هم در استانها درکنار هم به ماموریت خود بپردازند
□□□
مرد خبرساز این روز های سپاه ، این روزها سخت سرگرم نظارت بر حسن اجرای بندهای کتابچه ماموریتش است؛ کتابچه ای که در عصر جدید سپاه پاسداران، ساختاری تازه ای را بر این نهاد ۳۰ ساله رقم می زند .ساختاری که اولویت نخست آن <مقابله با تهدیدات داخلی و خارجی> است‌.

آزاده محمدحسین

منبع : روزنامه اعتماد ملی