عمل‌‌کردهای دیسک‌‌های ذخیره‌‌ساز اطلاعات

اگر بخواهیم اطلاعات رایانه‌‌ای را به طور دایم ذخیره كنیم، معمولا" دیسك‌‌ها را برای این منظور به كار می‌‌بریم. ظرفیت دیسك‌‌ها می‌‌تواند از چند صد كیلوبایت تا چند گیگابایت باشد. ولی علیرغم این تفاوت، تمام دیسك‌‌ها ویژگی‌‌هایی دارند كه در همه‌‌ی انواع آنها موجود می‌‌باشد. می‌‌دانیم برنامه‌‌ها و داده‌‌های رایانه‌‌ای باید به صورت ارقام صفر و یك تبدیل شوند و هر نوع دیسك، ممكن است روش خاصی برای ذخیره‌‌سازی این صفر و یك‌‌ها به كار برد كه با روش به كار رفته توسط سایر دیسك‌‌ها فرق كند ولی هدف همه یكی است و آن این است كه: روی سطح دیسك نقاط كوچكی را در نظر می‌‌گیرند كه این نقاط توسط میكروسكوپ قابل رویت است. دیسك‌‌ها به این نقاط دو حالت می‌‌دهند، یك حالت را به عنوان صفر و دیگری را به عنوان یك محسوب می‌‌كنند. به این ترتیب هر نوع اطلاعات را می‌‌توان روی دیسك ذخیره نمود، از یك رُمان بزرگ گرفته تا لیست كالاهایی كه در این هفته در سوپرماركت عرضه می‌‌شود.
ویژگی دیگری كه بین دیسك‌‌ها مشترك است، نحوهٔ سازماندهی اطّلاعات روی آنهاست. وظیفه‌‌ی این سازماندهی بر عهدهٔ سیستم عامل(Operating System) است كه معمولا" در بیشتر رایانه‌‌های شخصی از سیستم عامل MS-DOS استفاده می‌‌شود. سیستم عامل، علاوه بر وظیفه‌‌ی فوق، بر بسیاری از كارهای دیگر رایانه نظارت دارد، طوری كه گاهی برخی كاربران فراموش می‌‌كنند كه DOS از كلمات Disk Operating System اقتباس شده است و همچنین فراموش می‌‌كنند كه در ابتدای امر، وظیفه‌‌ی سیستم عامل DOS، كنترل دیسك گردان‌‌ها (Disk Drive) بوده است.قبل از این كه بتوانید اطلاعات را روی یك دیسك مغناطیسی ذخیره كنید، باید دیسك را فرمت نمایید. فرمت كردن یك دیسك مثل علامت‌‌گذاری راه‌‌هاست كه با این كار، دیسك گردان می‌‌تواند به طور منظم داده‌‌ها را روی دیسك ذخیره كند و یا آنها را از روی دیسك بخواند. این علامت‌‌گذاری با استفاده از علایم مغناطیسی انجام می‌‌گیرد. سطح دیسك از یك لایه‌‌ی نازك مغناطیسی تشكیل شده است و این علایم روی این سطح واقع می‌‌شوند. با استفاده از این علایم می‌‌توان سطح دیسك را به قطاع‌‌ها (Sector) و شیارها (Track) تقسیم كرد (اگر دیسك را به صورت یك دایره در نظر بگیرید، قطاع‌‌ها مثل قاچ‌‌های روی یك كیك هستند و شیارها هم مثل دایره‌‌های هم مركز می‌‌باشند). با تركیب قطاع و شیار، دیسك به بخش‌‌های منظمی تقسیم می‌‌شود، شكل را ملاحظه كنید.
این كار باعث می‌‌شود كه دیسك، تقسیم‌‌بندی منظمی پیدا كند. چرخش دیسك‌‌ها حول مركز خود و عقب و جلو رفتن هدهای خواندن ونوشتن ، امكان ثبت یا خواندن اطلاعات را روی دیسك فراهم می‌‌آورد. تعداد قطاع‌‌ها و شیارها روی یك دیسك، مشخص می‌‌كند كه ظرفیت دیسك چقدر می‌‌باشد. در نظر داشته باشید، حتی بعد از این كه دیسك را فرمت كردید، فرآیند نوشتن یا خواندن اطلاعات، فرآیندی پیچیده است. اگر به هنگام كار با یك نرم‌‌افزار، اطلاعاتی روی دیسك می‌‌نویسید یا از روی دیسك اطلاعاتی می‌‌خوانید. به یاد داشته باشید كه عوامل زیر، دست به دست هم می‌‌دهند تا عمل خواندن و نوشتن اطلاعات روی دیسك انجام پذیرد: نرم‌‌افزاری كه در حال كار با آن هستید، سیستم عامل، BIOS Basic Input Output System) )رایانه، راه‌‌اندازهای دیسك (Disk Driver) و اجزای به كار رفته در دیسك خوان. وظیفه‌‌ی راه‌‌اندازهای دیسك این است كه رایانه را راهنمایی كنند تا چگونه از سخت افزارهای جدیدی كه به رایانه اضافه‌‌می‌‌شود، استفاده كند، مثلا" برای این كه رایانه بتواند یك دیسك سخت از نوع SCSI یا نوار خوان (Tape Drive) را به كار برد، احتیاج به یك نرم‌‌افزار دارد كه به آن راه‌‌انداز (Driver) می‌‌گویند.

منبع : کامپیوتر جوان