نحوه سپرده‌گذاری و اخذ تسهیلات قرض‌الحسنه سکه

طرح تأسیس بانک طلا با تغییر ماهیت به طرح قرض‌الحسنه پس‌انداز سکه طلا معرفی شد
این طرح که در ابتدا قرار بود در قالب بانک طلا راه‌اندازی شود و به شکل یک بانک مجزا، به جذب سکه‌های طلای در دست مردم و پرداخت این سکه‌ها به‌صورت تسهیلات اقدام کند در مرحله اجرائی شدن، به‌عنوان یک خدمت بانکی جدید با نام ”طرح قرض‌الحسنه پس‌انداز سکه“ که بانک رفاه اولین ارائه کننده آن خواهد بود، راه‌اندازی شد.
براساس اطلاعاتی عرضه شده در این خصوص، طرح قرض‌الحسنه پس‌انداز سکه درصدد است از یک طرف سکه‌های طلا را از دارندگان آن قرض گرفته و نگهداری کند و از طرف دیگر برای جلوگیری از راکد ماندن، این سکه‌های طلا را به‌صورت قرض‌الحسنه در اختیار کسانی که نیاز دارند، قرار دهد.
روش سپرده‌گذاری و دریافت تسهیلات در این نوع خدمت بانکی نیز این گونه است که سپرده‌گذار (قرض دهنده)، سکه‌های طلای خود از هر نوع را به‌صورت قرض‌الحسنه در اختیار بانک قرار داده و در مقابل، گواهی سکه دریافت می‌کند که به ازاء هر سکه نیز از امتیاز مربوط به آن برخوردار می‌شود (تمام سکه چهار امتیاز، نیم‌ سکه دو امتیاز و ربع سکه یک امتیاز در هر روز.) هم‌چنین سپرده‌گذار می‌تواند در هر زمان که نیاز داشت نسبت به باز پس گرفتن سکه‌های خود اقدام کند. علاوه بر این، از گواهی سکه می‌توان به‌عنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات از بانک ارائه کننده این طرح استفاده کرد. در طرح قرض‌الحسنه پس‌انداز سکه، دریافت تسهیلات هم به‌صورت سکه است و در حال حاضر، متقاضیان می‌توانند حداکثر تا سه سکه از بانک دریافت کنند. مدت زمان قرض‌گیری سکه‌ها یک دوره چهار ماهه است که در صورت تأیید شعبه عامل، دوره باز پس دادن آن تا دو دوره دیگر یعنی حداکثر یک سال قابل تمدید خواهد بود. هم‌چنین قرض‌گیرنده باید در ازاء هر سکه دریافتی، مبلغ ۱۰ هزار تومان به‌عنوان حساب قرض‌الحسنه نزد بانک قرض دهنده سکه پس‌انداز کرده و در صورت احراز شرایط لازم برای شرکت در قرعه‌کشی، از جوایز احتمالی حساب‌های قرض‌الحسنه ریالی بانک نیز برخوردار شود. شرایط قرض‌گیری سکه‌ها دقیقاً مشابه شرایط دریافت تسهیلات قرض‌الحسنه بوده و قرض‌گیرنده به ازاء دریافت هر سکه تمام بهار آزادی بابت هر دوره چهار ماهه باید دو هزار تومان کارمزد پرداخت کند، ضمن این‌که مانند وام‌های قرض‌الحسنه، متقاضی دریافت سکه باید دو نفر را به‌عنوان ضامن به بانک معرفی کند.
● ارزش سکه‌های در دست مردم حدود شش هزار میلیارد تومان است
داوود دانش‌جعفری، وزیر اقتصاد نیز در این مراسم اظهار کرد: برآوردهای ما حاکی از آن است که در دهه‌های اخیر حدود ۷۰ میلیون قطعه انواع سکه در اندازه‌های مختلف آن (تمام سکه، نیم و ربع) ضرب شده است که معادل ۴۰ میلیون سکه تمام بهار آزادی است. وی افزود: طبق محاسبات انجام شده این تعداد سکه ارزشی معادل شش هزار میلیارد تومان دارد که حتی اگر بخشی از آن وارد چرخه اقتصاد شود قاعدتاً آثار بسیاری در این بخش خواهد داشت. ضمن این‌که چون بانک باید از استاندارد بودن سکه اطمینان حاصل کرده و سکه‌های استاندارد را به امانت بگیرد، در مقابل سکه‌های استاندارد نیز به مردم می‌دهد و در عین حال می‌توانیم بازاری هم برای تبدیل نرخ طلا به ریال یا به ارز یا سبدی از اوراق بهادار مختلف داشته باشیم.
● پیشنهاد افزایش تعداد مسکوکات طرح قرض‌الحسنه سکه در شورای پول و اعتبار
مدیر عامل بانک رفاه، در مورد راه‌اندازی طرح قرض‌الحسنه سکه طلا با تأکید بر این‌که آن‌چه اتفاق افتاده گشایش یک حساب است نه بانک و یا شعبه خاص، از فعالیت ۴۴ شعبه در فاز اول طرح حساب قرض‌الحسنه مسکوکات طلا خبر داد.
پیمان نوری با بیان این‌که تشخیص مسکوکات طلا، عیار آنها و دقت در این مسئله کار بسیار فنی و مهم است. تصریح کرد: در چند روز گذشته مشتریانی وجود داشته‌اند که ۴۵۰ قطعه سکه را در یک حساب قرض‌الحسنه سپرده‌گذاری کرده‌اند که مبلغ آن حدود ۵۰۰ میلیون ریال خواهد شد.
وی افزود: حداکثر ظرف دو ماه آینده تعداد شعبی که این سرویس را به‌صورت کامل در کشور ارائه خواهند داد به ۲۰۰ تا ۳۰۰ شعبه افزایش خواهد یافت.
مدیر عامل بانک رفاه ادامه داد: بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که حجمی که پیش‌بینی می‌شود در قالب حساب قرض‌الحسنه مسکوکات طلا جمع‌آوری خواهد شد به وسیله ۲۰۰ تا ۳۰۰ شعبه فعال انجام شود.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا انواع مسکوکات طلا در این حساب پذیرفته خواهد شد؟ گفت: در این مرحله مسکوکاتی مورد قبول و سپرده‌گیری بانک قرار خواهد گرفت که ضرب بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران باشد.
نوری در پاسخ به این سئوال که تسهیلات در قالب این حساب به چه صورت پرداخت خواهد شد؟ توضیح داد: در این حساب، مبادله پولی صورت نمی‌گیرد. به طوری‌که قرض دهنده، مسکوک طلا قرض می‌دهد و زمانی‌که قصد دارد، قرض گرفته شده را پس دهد، مجدداً بدهی خود را به‌صورت مکوکات ادا می‌کند.
● استفاده اقتصادی از طلا کنار گذاشته شده است
طرح قرض‌الحسنه پس‌انداز سکه، توسط بانک رفاه اجرائی شده است اما شاید هنوز برای بسیاری چگونگی اجرای این طرح و اهداف آن معلوم نباشد. بنا به گفته دانش‌جعفری هدف از این طرح قرار گرفتن بخشی از پس‌انداز مردم در اختیار بانک‌ها است. مردم به اشکال مختلفی وجوه خود را پس‌انداز می‌کنند. طرح پس‌انداز سکه یک طرح مولد است به کسانی که به سکه در موعد خاص احتیاج ندارند آن‌را در اختیار بانک قرار داده و بانک آن‌را به متقاضی تسهیلات می‌دهد و بالطبع در امور اقتصادی استفاده می‌شود.
امروزه در کشور ما یکی از رسوم رایج، دادن هدیه به یکدیگر به مناسبت‌های مختلف از جمله اعیاد مذهبی، تولد، ازدواج و ... می‌باشد و از بین هدیه‌های مختلف اهداء سکه بسیار مرسوم است.
در بیشتر موارد کامندان، کارگران و اقشار متوسط جامعه برای تهیه این هدیه با مشکل نقدینگی (به‌صورت مقطعی یا بلند مدت) مواجه می‌باشند و از طرفی بخشی از جامعه درآمد مازاد خود را صرف خرید و پس‌انداز سکه به جهت انتفاع و ارزش افزوده آن می‌نمایند. این گروه از جامعه در اکثر مواقع جهت حفظ و نگهداری سکه‌های خود با دلهره و نگرانی مواجه می‌باشند.
از سوی دیگر نگه داشتن طلا و حبس کردن آن (صرف نظر از نیت دارنده آن) به‌عنوان یک عمل غیر اقتصادی از لحاظ شریعت مقدس اسلام نهی شده است. از این‌رو به طلای اندوخته شده نزد افراد، زکات تعلق می‌گیرد. لیکن پس‌انداز قرض‌الحسنه مسکوکات و طلا از پرداخت زکات معاف می‌باشد. در چنین شرایطی بانک رفاه با ارائه ”طرح قرض‌الحسنه پس‌انداز سکه“ در صدد است از یک‌سو سکه را از دارنده سکه، قرض گرفته و نگهداری نماید و به جهت جلوگیری از کنز شدن این سرمایه عظیم، سکه را به‌صورت قرض‌الحسنه در اختیار کسی که نیاز دارند، قرار دهد.

محسن شمشیری

منبع : ماهنامه اقتصاد خانواده