گل‌های چند میلیون یورویی

یکی از حوادث بسیار با اهمیت ورزشی در سراسر دنیا مسابقات فوتبال است. در جریان برگزاری مسابقات فوتبال به خصوص مسابقات جام جهانی و مسابقات جام باشگاه‌های اروپا میلیون‌ها نفر به کشور میزبان سفر می‌کنند و افراد دیگری که امکان این سفر را ندارند جلوی تلویزیون می‌نشینند تا شاهد یکی از بااهمیت‌ترین تحولات ورزشی جهان باشند. اهمیت این بازی‌ها برای مردم دنیا عاملی است که سبب می‌شود تا دست‌اندرکاران اقتصادی و سیاسی دنیا سرمایه‌گذاری‌های زیادی روی بازی‌های فوتبال بکنند. کشورهای میزبان با صرف هزینه‌های بسیار، زیرساخت‌ها را برای میزبانی مسابقات و ورود میلیون‌ها نفر از سراسر دنیا فراهم می‌کنند. این سرمایه‌گذاری‌ها سبب ارتقای استانداردهای اجتماعی و اقتصادی کشور میزبان می‌شود. از طرف دیگر علاقه‌مندان مسابقات فوتبال یا حوادث ورزشی دیگر نیز با تقبل مخارج سنگین به آن کشور می‌آیند تا شاهد مسابقات مورد علاقه خود باشند و بعد از اتمام مسابقات، رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها، هتل‌ها و مراکز تفریحی میزبان آنها خواهند بود. به هر حال گردش مالی و سودآوری میزبانی مسابقات ورزشی در دنیا به اندازه‌ای است که رشته‌ای به عنوان تجارت ورزش یا Sport business در جهان ایجاد شده است. امسال میزبانی مسابقات فوتبال جام باشگاه‌های اروپا را کشورهای اتریش و سوئیس بر عهده دارند. بسیاری پیش‌بینی می‌کنند این میزبانی درآمدزایی زیادی برای دو کشور اروپایی مذکور داشته باشد و بتواند آسیب‌های اقتصادی ناشی از بحران‌های مالی جهانی را روی اقتصاد آنها کمتر کند.
اما میزان تاثیر این مسابقات روی اقتصاد کشورهای میزبان چه اندازه است. به عبارت دیگر میزبانی این حادثه ورزشی بزرگ روی اقتصاد داخلی این کشور و اقتصاد کلان آنها چه نقشی بازی می‌کند؟
مسابقات جام ملت‌های اروپا یا یورو ۲۰۰۸، این حادثه بزرگ و با اهمیت ورزشی که طرفداران زیادی هم دارد، بعد از المپیک و مسابقات جام جهانی فوتبال سومین حادثه بزرگ ورزشی در دنیا است.
مطالعات نشان می‌دهد با برگزاری مسابقات جام ملت‌های اروپا بر شمار مسافرانی که برای تماشای بازی‌ها به کشور میزبان سفر می‌کنند افزوده می‌شود. در این زمان هزینه‌های کلانی برای تهیه بلیت‌های هواپیما و بلیت‌های مسابقات ورزشی پرداخت می‌شود و مبالغی برای اسکان در هتل‌ها و صرف غذا در رستوران‌ها و مکان‌های تفریحی هزینه می‌شود. در جریان مسابقات هزینه‌های خدمات‌رسانی در حوزه‌های رسانه‌ای، مخابراتی، تبلیغات و حمایت از برگزاری بازی‌ها (اسپانسر شدن) در اقتصاد کشور میزبان صرف می‌شود که می‌تواند اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار دهد.
از طرف دیگر کشور میزبان برای آماده کردن زیرساخت‌ها در میزبانی مسابقات علاوه بر سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف حجم زیادی از سرمایه‌های خارجی را نیز جذب می‌کند که این می‌تواند تبعات اقتصادی مثبتی برای کشور به همراه داشته باشد.
پروفسور سیمون چادویک، بنیانگذار و رئیس مرکز تجاری ورزشی بیرکبک و استاد رشته استراتژی تجاری ورزش و بازاریابی در دانشگاه کانونتری(conventry) پیش‌بینی می‌کند ارزش اقتصادی هر بازی در جام ملت‌های اروپا برابر با ۴۲ میلیون یورو باشد در حالی‌که بازی‌های لوکس‌تر و پر طرفدار‌تر می‌تواند درآمدی بین ۴۹ تا ۵۶ میلیون یورو برای کشورهای میزبان به همراه داشته باشد. مجموع درآمد ناشی از این بازی‌ها بیشتر از ۴/۱ میلیارد یورو خواهد بود که هم روی اقتصاد میزبانان و هم روی اقتصاد اتحادیه اروپا تاثیر می‌گذارد.
وی در این مورد می‌گوید: «اتریش و سوئیس که میزبان این بازی‌ها هستند و در عرض یک سال گذشته سرمایه‌گذاری‌های زیادی برای توسعه زیرساخت‌های صنعتی خود انجام داده‌اند. این سرمایه‌گذاری‌های کلان خود تبعات اقتصادی مثبتی برای میزبانان دارد. از یک طرف درآمدی که کسب می‌کنند نیز می‌تواند سرعت حرکت چرخ اقتصاد آنها را تسریع کند. از طرف دیگر درآمدی که دو کشور اتریش و سوئیس به دست می‌آورند، می‌تواند سبب تقویت تعاملات اقتصادی و تجاری آنها با دیگر کشورهای اروپایی شود و به دنبال آن اقتصاد دیگر کشورها نیز منتفع گردد.»
پروفسور چادویک پیش‌بینی کرده است که پربیننده‌ترین بازی‌ها، بازی‌های فرانسه و ایتالیا در زوریخ، هلند و فرانسه در برن و در نهایت ایتالیا و هلند در برن باشد که همگی در گروه C قرار دارند. مجموع درآمدی که از این سه بازی عاید میزبان، یعنی کشور سوئیس می‌شود بیشتر از ۱۶۸ میلیون یورو خواهد بود. وی درآمد‌زا‌ترین بازی‌ها در جام ملت‌های اروپا در میان ۳۱ مسابقه را بازی‌های سوئیس و پرتغال در باسل(گروه A)، اتریش و آلمان در وین (گروه B) و اسپانیا و روسیه در اینسبورک (گروه D) بیان کرده است.
این پژوهشگر امور اقتصادی ورزشی انتظار دارد بیشترین عواید اقتصادی برای اتحادیه اروپا- نه فقط کشورهای میزبان- از طریق بازی‌هایی باشد که آلمان در آنها حضور دارد. البته برخی دیگر بازی‌های گروه B و برخی دیگر بازی‌های گروه C را سودآورترین بازی‌ها می‌دانند زیرا بر این باورند که حضور ایتالیا و فرانسه در این بازی‌ها سبب افزایش شمار تماشاچیان و علاقه‌مندان آنها می‌شود.
چادویک در مورد تاثیر اقتصادی بازی‌های یورو ۲۰۰۸ روی اقتصاد کشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌گوید: «یورو ۲۰۰۸ تاثیر اقتصادی کلانی روی وضعیت اقتصادی ۱۶ کشوری دارد که تیم‌های خود را در این بازی‌ها شرکت داده‌اند. انتظار می‌رود تاثیر مالی این بازی‌ها روی اقتصاد کشورهای اروپایی برابر با ۴/۱ میلیارد یورو باشد که بیشتر از ۴۷۰ میلیون یورو از این درآمد مستقیم وارد اقتصاد کشورهای اتریش و سوئیس خواهد شد.»
بدون شک این تاثیر اقتصادی در بسیاری از کشورها حس می‌شود که سهم اعظم این تاثیر‌ها از طریق آگهی‌‌های تبلیغاتی و حمایت مالی از برگزاری بازی‌ها یا به عبارت بهتر Sponsorship است. گفته می‌شود مجموع درآمد این دو بخش بیشتر از درآمدی است که کشور مذکور از فروش بلیت به دست می‌آورد. در این رابطه می‌توان به تجربه شرکت آدیداس؛ اسپانسر بازی‌های جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۰۶ میلادی اشاره کرد که توانست با رشد ۳۶ درصدی درآمد در عرض یک ماه مواجه شود.
اسپانسر بازی‌های یورو ۲۰۰۸ شرکت‌های کوکاکولا، مک‌دونالد و آدیداس هستند. پیش‌بینی می‌شود درآمد حاصل از برگزاری بازی‌های جام باشگاه‌های اروپا در سال ۲۰۰۸ میلادی ۵۰درصد بیشتر از درآمد حاصل از این بازی‌ها در سال ۲۰۰۴ میلادی و برای اقتصاد پرتغال باشد.
● تبعات اقتصادی در سوئیس
صدها هزار نفر از علاقه‌مندان بازی‌های فوتبال در ماه ژوئن سال ۲۰۰۸ میلادی به کشور سوئیس و اتریش سفر کرده‌اند تا شاهد برگزاری این بازی‌ها باشند. این گروه میلیون‌ها فرانک برای خرید انواع نوشیدنی‌ها، هتل، غذا و خرید بلیت برای مشاهده بازی‌های فوتبال صرف می‌کنند. پیش‌بینی‌ها حاکی از این مطلب است که در جریان این بازی‌ها ۴/۱ میلیون نفر به سوئیس سفر می‌کنند که تامین نیازهای آنها سبب ایجاد ۷۵۰۰ شغل در سراسر سوئیس می‌شود. البته این مشاغل اغلب موقتی خواهند بود و بعد از اتمام مسابقات شماری از آنها از بین می‌رود.
دولت سوئیس انتظار دارد برگزاری مسابقات جام ملت‌های اروپا ارزش افزوده ناخالصی معادل ۸۶۰ میلیون فرانک سوئیس معادل ۶/۸۱۳ میلیون دلار آمریکا داشته باشد که معادل ۲/۰درصد کل اقتصاد سوئیس است. بزرگی اقتصاد سوئیس معادل ۴۲۰ میلیارد دلار آمریکا است.
شایان ذکر است سوئیس که همراه با اتریش میزبانی مسابقات فوتبال را بر عهده دارد در یک دهه گذشته شرایط اقتصادی بسیار خوبی را تجربه کرده است. اقتصاد این کشور در عرض ۴ سال گذشته در اوج بود ولی تضعیف اقتصاد جهانی و بحران اعتباری در جهان سبب شد تا از سرعت رشد اقتصاد این کشور نیز کاسته شود. از نظر مقامات سوئیسی برگزاری مسابقات فوتبال سبب می‌شود تا نرخ رشد اقتصادی این کشور بیشتر شود و اقتصاد سوئیس که تحت تاثیر بحران‌های اقتصادی جهانی در مسیر کاهش رشد قرار داشت دوباره به سیر رشد خود ادامه دهد.
اتحادیه هتل‌داران سوئیس انتظار دارند در عرض چهار هفته برگزاری مسابقات یورو ۲۰۰۸ حدود نیم میلیون تخت اجاره داده شود که نسبت به سال گذشته رشد خواهد داشت. در سال گذشته میلادی هتل‌های سوئیس ۴/۳۶ میلیون مسافر خارجی را اسکان دادند.
● تبعات اقتصادی در اتریش
اقتصاددانان اتریشی پیش‌بینی می‌کنند یورو ۲۰۰۸ درآمدی بالغ بر ۳۲۱ میلیون یورو برای این کشور به همراه داشته باشد. این درآمد معادل ۱۵/۰ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۰۷ میلادی است. انتظار می‌رود علاقه‌مندان مسابقات فوتبال و کسانی‌که برای مشاهده بازی‌ها از کشورهای دیگر وارد کشور اتریش می‌شوند ۲۶۳ میلیون یورو در این کشور خرج کنند. اتریش برای مهیا کردن شرایط و میزبانی مسابقات فوتبال اروپا در فاصله روزهای هفتم تا ۲۹ ژوئن سال ۲۰۰۸ میلادی حدود شش هزار شغل تازه ایجاد کرده است که انتظار می‌رود نیمی از آنها بعد از اتمام مسابقات از بین برود.
برخی انتظار دارند درآمدزایی این مسابقات تا ۲/۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور و ۱۰ هزار فرصت شغلی تازه فقط در صنعت هتل‌داری و اسکان توریست‌ها نیز افزایش یابد که این برای اقتصاد کشور اتریش می‌تواند بسیار خوشایند و مفید باشد.
اتریش با استناد به وضعیت اقتصادی آلمان بعد از مسابقات جام جهانی فوتبال پیش‌بینی می‌کند روزهای خوبی را داشته باشد ولی این روزهای خوب بدون مدیریت صحیح درآمدهای میزبانی مسابقات دوام چندانی نخواهد داشت. سخنگوی دولت اتریش در این مورد می‌گوید: «ما باید درآمد حاصل از مسابقات را با دقت و درایت سرمایه‌گذاری کنیم در غیر این صورت نخواهیم توانست از تبعات مثبت میزبانی برای مدت طولانی بهره‌مند شویم.»
● تجربه آلمان
آلمان در سال ۲۰۰۶ میلادی میزبان مسابقات جام جهانی فوتبال بود. این کشور برای مهیا کردن شرایط ۶/۴میلیارد یورو در توسعه زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کرد. این در حالی است که درآمد حاصل از برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال در این کشور در سال مورد بررسی تنها ۲/۱میلیارد یورو بوده است.
برگزاری این مسابقات در آلمان سبب شد تا در این کشور اروپایی بین ۱۰ تا ۲۰ هزار شغل ثابت ایجاد شود؛ مشاغلی که هم‌اکنون با گذشت دو سال از اتمام مسابقات جام جهانی هنوز هم فعال هستند. در آن سال برگزاری مسابقات جام جهانی سبب شد تا اقتصاد کشور آلمان ۱۰میلیارد یورو بزرگ‌تر شود که این رشد معادل ۵/۰ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور مذکور بوده است.
در این سال آلمان میزبان دو میلیون نفر از علاقه‌مندان مسابقات فوتبال بود و این عده بیشتر از ۶۰۰ میلیون یورو در این کشور هزینه کردند. برگزاری این مسابقه سبب شد تا تولید ناخالص داخلی آلمان ۲۵/۰ درصد بیشتر از برآوردهای گذشته رشد کند. شایان ذکر است در جریان برگزاری مسابقات ۵۰ هزار شغل در آلمان ایجاد شد که حدود ۳۰ هزار شغل موقتی بود و بعد از اتمام بازی‌ها از بین رفت.
در جریان این مسابقات برنده اصلی میدان، شرکت آدیداس؛ اسپانسر بازی‌های جام جهانی بود. این شرکت موفق شد در جریان بازی با رشد ۳۶ درصدی فروش تولیداتش مواجه شود و بعد از اتمام بازی‌ها اعلام کرد درآمد سالانه شرکت در مقایسه با سال گذشته میلادی ۳۰ درصد رشد کرده است. این شرکت در سال ۲۰۰۶ میلادی ۵/۵۶میلیون دلار از طریق بازاریابی فیفا به دست آورد. شرکت آدیداس در جریان بازی‌های جام جهانی ۲۰۰۶ میلادی در آلمان ۵/۱میلیارد یورو درآمد کسب کرد که رکوردی بی‌سابقه برای فروش در عرض یک ماه بود.
در سال ۲۰۰۶ میلادی و در جریان جام جهانی فوتبال خطوط آهن کشور آلمان با افزایش ۱۵ میلیون نفری مسافران روبه‌رو بودند و خط هوایی لوفتانزا اعلام کرده بود در جریان بازی‌ها ۲۰۰ هزار مسافر بیشتر از برآوردهای گذشته جابه‌جا کرده است. در این سال یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای آلمان اعلام کرد با رشد ۱۰۰۰ درصدی درآمد نسبت به ماه پیش از آن روبه‌رو بوده است که همگی اینها در کنار هم نشان از شرایط ویژه اقتصادی کشور میزبان و آینده درخشان اقتصاد این کشور در صورت استفاده بهینه از درآمدها دارد.

مونا مشهدی رجبی

منبع : روزنامه کارگزاران