نقش شاپور ، کازرون

نقش شاپور از بقایای شهری آباد بر جای مانده است. در خرابه‌های شهر شاپور، كم و بیش شالوده‌های بعضی عمارات نیز دیده می‌شود. خرابه‌های شهر در مكانی به نام «تنگ چوگان» در چند كیلومتری شهر كازرون قرار دارد. نقش‌هایی بر دیواره كوه از سنگ تراشیده شده كه به «نقش شاپور» معروف هستند. از تنگ چوگان رودخانه‌ای می‌گذرد و روی دیواره كوه در دو طرف رودخانه نقش‌هایی حجاری شده كه دامنه آن رو به شمال است.
نقش اول : دو سوار رو به روی یكدیگر ایستاده‌اند كه بر اثر مرور زمان، حجاری آن صدمه دیده است. نقش انسان تنومندی نیز كه دست خود را پشت‌سر گذاشته، در زیر پای اسب‌ها دیده می‌شود. شخصی دیگر رو به روی سوار دوم زانو زده و دست خود را به عنوان تقاضای بخشش جلو آورده است.
نقش دوم : گویا شكل شاپور است كه سوار بر اسب با موهای مجعد و كلاه كیانی دیده می‌شود. بالای سر شاپور شكل ملائكه‌ای دیده می‌شود كه شیپور در دست دارد. در دو طرف حجاری‌ها،‌ نقش دو ایوان و در هر ایوان سه نفر حجاری شده‌اند. ظاهراً در نقش دوم، شاپور اشخاصی را كه حامل هدایایی هستند به حضور پذیرفته است.
نقش سوم : گویا باز هم خود شاپور است با دو پهلوان كه سوار و مسلح هستند. در دست یكی از آن‌ها حلقه‌ای است كه می‌خواهد به دیگری بدهد. نقش اسب‌ها به طرزی كم‌نظیر حجاری شده است.
نقش چهارم : در این نقش، گویا مجلس بزمی حجاری شده و شاپور در وسط جمع دیده می‌شود. این نقش، فرسوده شده و از شكاف سنگ‌های آن علف روئیده است.
در اطراف این حجاری‌ها، نقوش تعداد زیادی سوار و پیاده دیده می‌شود كه هر یك چیزی در دست دارند و به حضور پادشاه می‌رسند. در میان حجاری‌ها، نقش‌هایی از شتر، فیل، ارابه، نیزه و شمشیر دیده می‌شود.
كنده‌كاری‌های این نقش‌ها روی صخره انجام شده است و شباهت بسیار به حجاری دوره هخامنشیان دارد. ویژگی‌های حجاری دوره ساسانی نظیر دقت در جزئیات لباس،‌ اندام پیكره‌ها و تزئینات به خوبی در این آثار دیده می‌شود. مجموعه نقش‌های تنگ چوگان دارای شش دسته نقش گوناگون هستند.
- سه نقش از شش نقش برجسته را صحنه پیروزی شاپور اول بر والرین امپراتور روم تشكیل می‌دهند. اندازه‌ این نقش‌ها متفاوت‌‌اند و در یكی از آن‌ها كه بزرگ‌ترین صحنه این پیروزی را نشان می‌دهد، زیر پای اسب شاپور، پیكری بر زمین افتاده است كه بیانگر شكست دشمن است.
- نقش برجسته بهرام دوم كه صحنه پیروزی بهرام دوم (293-277 میلادی) را بر بادیه‌نشینان عرب نشان می‌دهد.
- نقش برجسته‌ای كه مراسم اعطای سلطنت از سوی اهورا مزدا به بهرام اول را نشان می‌دهد.
- نقش برجسته‌ای كه پیروزی شاپور اول ذوالاكتاف را بر دشمنان نشان می‌دهد.