نذری های دوستدار سلامت

نذر کردن به مناسبت‌های مذهبی متعدد با فرهنگ دینی ما رابطه‌ای مستحکم و طولانی‌مدت دارد. محرم از ایامی ‌است که نذر‌های زیادی در آن ادا می‌شود. بیشتر این نذری‌ها به صورت طبخ غذا و پخش آن میان مردم انجام می‌شود.
به علاوه توزیع غذا در دسته‌ها و هیات‌های مذهبی در این ایام معمول است. با توجه به اینکه این غذاها بین افراد زیادی توزیع می‌شود در صورت رعایت نکردن اصول بهداشتی می‌تواند سبب گسترش بیماری‌های واگیر و یا مسمومیت‌های غذایی بین مصرف کنندگان شود.در صورتی که با اجرای مواردی ساده می‌توان با تهیه غذای سالم چه از نظر بهداشتی و چه از نظر تغذیه‌ای به حفظ سلامت کسانی که این غذاها توسط آنها مصرف می‌شود توجه نشان داد و از این طریق نذر خود را به معنی واقعی ادا کرد. توجه با این مورد به خصوص هنگامی ‌که ایام محرم در فصول گرم سال قرار می‌گیرد مهم است. از سوی دیگر بیماری‌های غیرواگیر شایع مانند بیماری‌های قلبی و عروقی در جامعه می‌تواند تحت تاثیر مصرف این غذاها قرار گیرد.استفاده از دنبه گوسفند های نذری ذبح شده برای تهیه خورش قیمه ، استفاده از چربی زیاد در طبخ غذا های نذری، شیرین کردن زیاد شربت هاو نوشیدنی ها از جمله مواردی که برای مبتلایان به بیماری های مزمنی مانند بیماری های قلبی عروقی ممکن است مشکلاتی به وجود آورد . به خصوص که اعتقاد مردم نسبت به متبرک بودن این غذاها باعث می شود که در بسیاری از موارد افراد یاد شده پرهیز غذایی خود را در این مورد بشکنند و رژیم معمول خود را در این روزها انجام ندهند.
● توصیه‌های بهداشتی و تغذیه‌ای برای تهیه غذا‌های نذری:
سعی کنید از سلامت آشپزها و تهیه‌کنندگان غذا مطمئن شوید. محل طبخ غذا و ظروف مورد نیاز را بشویید و ضدعفونی کنید. انواع ظروف استیل گزینه سالمی‌ برای طبخ غذا هستند.
● پیشنهادات در مورد خرید مواد اولیه
▪ دام و طیور مورد مصرف را از مراکزی تهیه کنید که تحت نظارت مراکز بهداشتی هستند.
▪ روغن مورد نیاز تنها از انواع روغن مایع (مایع معمولی و مایع مخصوص سرخ کردن) خریداری شود.
▪ سنگ نمک اغلب دارای ناخالصی‌های زیادی است که برای کبد و کلیه زیان‌آور است.
بنابراین نمک مورد نیاز را تنها از انواع نمک‌های یددار تصفیه شده تهیه کنید. از خریداری و انبار کردن نمک به مقدار زیاد خودداری کرده و نمک خریداری شده را در ظروف در بسته و غیرقابل نفوذ به نور نگهداری کنید.
▪ در صورت استفاده از ماست یا لبنیات از انواع کم چرب آنها استفاده کنید.
▪ در صورت استفاده از کره آن را یا از نوع حیوانی کم‌چرب یا گیاهی با اسیدچرب ترانس پایین تهیه کنید.
● پیشنهادات در مورد تهیه غذا
▪ از سرخ کردن غذاها تا حد امکان اجتناب شود. در مواردی که نیاز به سرخ کردن مواد غذایی وجود دارد فقط از روغن مایع مخصوص سرخ کردن استفاده شود.
▪ تا حد امکان از مصرف دنبه گوسفند برای سرخ کردن مواد اولیه خودداری کنید.
▪ به طور کلی غذاها به طور کم چرب تهیه شوند. به طور مثال پوست و چربی مرغ یا چربی قابل رویت گوشت را پیش از طبخ جدا کنید.
▪ از مصرف زیاد روغن در تهیه غذاها خودداری کنید. استفاده از غذاهای آب پز و یا کبابی در این مورد بهتر است.
▪ کره را روی برنج نریزید. از بسته‌های جداگانه و کوچک کره استفاده کنید. در صورت استفاده از این کره‌ها به دلیل اینکه به سرعت آب شده و وارد غذا می‌شوند، آن را روی برنج داغ قرار ندهید.
▪ درباره مرغ و انواع گوشت چه به صورت آب پز و چه به صورت کبابی دقت کنید که کاملا پخته شوند تا از انتقال بیماری‌های واگیر جلوگیری شود.
▪ برای تهیه انواع خورش‌ها، سبزی‌های مصرفی از قبیل کدو، بادمجان، کرفس و سبزی قورمه با روغن کم و به مدت کوتاه تفت داده شوند.
▪ در طبخ کباب‌کوبیده دقت شود گوشت کم چرب مصرف و تمام قسمت‌های آن به طور یکنواخت مغز پخت شود.
▪ از آنجا که نقــش مهــم و موثر سبزی‌ها در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلب‌و‌عروق، سرطان، بیماری‌های گوارشی و غیره به اثبات رسیده است، غذاهای مختلف حاوی سبزی طبخ شود. به ‌عنوان مثال تهیه غذاهایی مثل لوبیاپلو، باقلاپلو، شویدپلو، عدس‌پلو، استامبولی و ... به منظور افزایش مصرف انواع سبزی و حبوبات توصیه می‌شود.
▪ در صورت استفاده از حبوبات و مواد اولیه‌ای که امکان وجود سنگ در آنها هست یا از انواع پاک شده استفاده کنید و یا آنها را به دقت پاک کنید.
▪ از تهیه انواع سالاد حاوی سس زیاد اجتناب کنید. چنانچه در مراسم سالاد سرو می‌شود نسبت به رعایت اصول بهداشتی در تهیه سبزی‌های آن دقت کرده و سس سالاد را روی آن نریزید. می‌توانید از بسته‌های کوچک سس به صورت جداگانه استفاده کنید.
▪ سبزی خوردن مصرفی را با دقت بشویید و ضدعفونی کنید.
▪ با توجه به نقش نمک در افزایش فشار خون از حداقل مقدار نمک در طبخ غذاها استفاده کنید.
▪ سعی کنید آبگوشت را به صورت پرچرب تهیه نکنید.
▪ حتی‌الامکان به جای نوشابه‌های گازدار از دوغ و یا آب برای نوشیدن استفاده کنید.می‌توانید با اضافه کردن سبزی‌های معطر دوغ را خوش طعم‌تر کنید.
▪ از استفاده زیاد از شکر در تهیه شله‌زرد، انواع شربت‌ها و نذری‌های شیرین خودداری کنید.
▪ به جای قند و شکر برای مصرف چای از کشمش و خرما استفاده کنید.
▪ چنانچه نذر شما توزیع شیر است از شیرین کردن آن خودداری کنید.
▪ به مقدار مورد مصرف غذای نذری دریافت کنید. از دریافت مقادیر بیشتر از نیاز که در نهایت مجبور به دور ریختن آن می‌شوید، خودداری کنید.
▪ باقی‌مانده غذاها را در یخچال و سردخانه نگهداری کرده و از گرم کردن چندباره آن خودداری کنید.
▪ آش‌ها از بهترین غذاهایی هستند که به عنوان نذری تهیه می‌شوند البته به شرط اینکه یک وجب روغن روی آنها نباشد.
▪ سعی کنید توزیع میوه را هم به عنوان یکی از مواد غذایی که می‌شود، نذر کرد در نظر بگیرید.
▪ چنانچه برای سرو غذا و چای و نوشیدنی از ظروف یک‌بار مصرف استفاده می‌کنید، به بهداشتی بودن آنها توجه کنید.

زیبا کاوه یی
کارشناس موسسه تغذیه، سلامت و توسعه

منبع : پایگاه اطلاع رسانی تغذیه و سلامت