طلای جدید

طلا بود كه در یك قرن پیش اساس و بنیان اقتصاد آفریقای جنوبی را تشكیل می‌داد. اما آیا پلاتین می‌تواند در آینده خود به نیرویی قوی‌تر تبدیل شود؟ این امید شهرهای دارای معدن است كه از جمله آنها می‌توان به راستنبرگ اشاره كرد.
چون قیمت‌های پلاتین هم‌اكنون به ركورد تاریخی خود بسیار نزدیك شده است. منابع رو به كاهش و معادن عمیق‌تر باعث شده‌اند استخراج طلا دشوارتر از هر زمان دیگری باشد. در چنین شرایطی فروش فلزات گروه پلاتین كه علاوه بر خود پلاتین شامل پالادیوم و رادیوم هم هست، سال گذشته به دو برابر فروش طلا رسید. تقریبا همه مراحل تولید و پالایش و ذوب این فلز در داخل آفریقای جنوبی انجام می‌شود و ۱۵درصد صادرات كالاهای این كشور مربوط به فلز پلاتین است. این روزها به همان اندازه كه معدنكاران به دنبال طلا هستند، به دنبال پلاتین هم هستند.
این خوش‌شانسی تولیدكنندگان پلاتین است كه تقاضا برای این فلز به رغم افزایش قیمت آن همچنان زیاد است.
عشاق برای حلقه نامزدی یا ازدواجشان به فلزات دیگری روی می‌آورند و هم‌اكنون جواهرات تنها ۲۲درصد تقاضای كنونی فلز پلاتین را به خود اختصاص داده‌اند. این رقم در سال ۱۹۹۹، ۴۵درصد بوده است، اما صنعت خودروسازی نیاز بسیار بیشتری به این فلز دارد. این روزها دنیای اعتبارات مالی هم به طرفداران این فلز پیوسته است و در لندن و فرانكفورت صندوق‌های ذخیره پلاتین راه‌اندازی كرده‌اند. كانتوناك بانك، واقع در زوریخ سوئیس در هفته گذشته یك صندوق ذخیره پلاتین، پالادیوم و نقره راه‌اندازی كرد. پیش‌بینی‌ها در مورد قیمت پیش از راه‌اندازی این صندوق‌ها كمك كرد كه قیمت پلاتین به بیش از هر اونس ۱۳۰۰دلار برسد. در بیشتر سال‌های دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی این قیمت‌ها به ندرت از رقم هر اونس ۶۰۰دلار تجاوز كرد. فعالان عرصه خودرو كه دست‌اندركار كاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای هستند، این روزها بیشترین نیاز را به پلاتین دارند. استاندارد‌های سخت‌گیرانه‌تر مربوط به محیط‌زیست موجب افزایش تقاضای خودرو شده و آن را در برابر نوسان قیمت‌های این فلزات كمتر حساس كرده است، حداقل در مورد خودروهای دیزلی این مساله صادق است. اگرچه فلزات ارزان‌قیمت‌تری این روزها در خودروهای جدید بنزین‌سوز مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما فلز پلاتین هنوز تنها گزینه عملی برای خودروهای دیزلی است.
با توجه به آنكه حدود نیمی از خودروهای جدید اروپایی سوخت دیزلی دارند، اروپا بزرگ‌ترین مصرف‌كننده پلاتین است. پیش‌بینی تقاضا برای این فلز با توجه به صندوق‌های ذخیره آن نگرانی‌هایی را در زمینه كمبود عرضه در بازاری كه از پیش هم سخت بوده به وجود آورده است. درست مثل نگرانی‌هایی كه برای بازار طلا به وجود آمد. از هنگام راه‌اندازی اولین صندوق ذخیره‌ای كه با طلا مبادله می‌كرد در سال ۲۰۰۳ سهم تقاضای خریداران طلا به دو برابر افزایش یافت و از ۱۰درصد به ۱۹درصد رسید. اما مساله این است كه پلاتین تا به آن اندازه موجود نیست كه جایگزین ذخایر صندوق‌های مالی به جای طلا شود. اما دست‌اندركاران این صندوق‌ها یك منبع جدید تقاضا معرفی كرده‌اند كه به نظر می‌رسد قیمت‌ها را در حد بالایی حفظ كند. سهام پلاتین در مقایسه با سهام طلا كوچك است یعنی پلاتین چندان زیادی در دست مردم یا بانك‌های مركزی نیست. دست‌اندركاران صنعت خودرو این روزها در جست‌و‌جوی استخراج پلاتین كافی از خودروهای اسقاطی هستند. اما بازیافت آلیاژهای قدیمی هنوز تنها ۱۱درصد از كل عرضه را تشكیل می‌دهد. به همین دلیل شركت‌های معدنی میزان تولید خود را افزایش دارند، معدن‌های خود را وسعت بخشیدند و استخراج را افزایش دادند. با توجه به آنكه ۸۰درصد از منابع پلاتین جهان در آفریقای جنوبی واقع شده است، مكان‌هایی چون راستنبرگ از نقاط جذاب این كشور به شمار می‌رود. مركز مشاوره جی‌اف‌ام‌اس، گزارش داده است كه تولید جهانی پلاتین، سال گذشته تا ۶درصد افزایش یافت اما مجموع تولید سایر نقاط جهان غیر از آفریقای جنوبی كم و بیش ثابت بود. مشكلات زیرساختاری و سایر تنگناها از جمله موانع سرمایه‌گذاری‌های معدنی در این كشور محسوب می‌شود. اما راجر باكستر، از اتاق معادن آفریقای جنوبی می‌گوید این روزها مشكلات موجود در حال كاهش است. مردم راستنبرگ دلایل خوبی برای خوشحالی دارند و به زودی همه مردم یك حلقه از جنس پلاتین در انگشت خواهند داشت.

مترجم: شادی آذری

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد