فساد اداری‌ و توسعه‌

فساد، مسئله‌ای‌ دیرپا و قدیمی‌ است‌. کائوتیلیا در رساله‌ای‌ درباره‌ دستگاه‌ دولت‌، درکتاب‌ آرتساسترا، در سده‌ چهارم‌ پیش‌ از میلاد می‌نویسد: درست‌ به‌ همان‌ دلیل‌ که‌ نچشیدن‌ عسل‌ (یا زهر) سر زبان‌ ممکن‌ نیست‌، بالا نکشیدن‌ حداقل‌اندکی‌ از خزانه‌ پادشاهی‌ هم‌ برای‌ کارمند دولت‌ امکان‌ پذیر نیست‌. همان‌ طور که‌ درک‌ نوشیدن‌ یاننوشیدن‌ آب‌ توسط یک‌ ماهی‌ متحرک‌ در زیر آب‌ امکان‌ ندارد، فهمیدن‌ برداشت‌ پول‌ توسطکارمند دولت‌ هم‌ ممکن‌ نیست‌ (کانگل‌، ۱۹۷۲، ص‌ ۹۱). کائوتیلیا، با دقتی‌ شایان‌ توجه‌، در یک‌ قطعه‌ اذعان‌ می‌کند که‌ "چهل‌ راه‌ اختلاس‌" وجود داردو سپس‌ این‌ راهها را برمی‌شمارد. فساد، این‌ بت‌ عیار، همیشه‌ در شکلی‌ از اشکال‌، با ما بوده‌، و با درجات‌ آسیب‌ رسانی‌متفاوتی‌ در زمانها و مکانهای‌ گوناگون‌، رنگ‌ خاصی‌ به‌ خود می‌گرفته‌ است‌. در همان‌ حال‌، درمواردی‌، این‌ سرسختی‌ در ماندگاری‌، به‌ سادگی‌ موجب‌ نومیدی‌ کسانی‌ می‌شده‌ که‌ در موردفساد نگران‌ بوده‌اند. با این‌ حال‌، راههایی‌ وجود داشته‌، و دارد، که‌ با طیفی‌ از اقدامات‌ قانونی‌،می‌توان‌ ضربه‌ مؤثری‌ به‌ آن‌ وارد آورد. این‌ مقاله‌ را با بحث‌ در مورد شقوق‌ مختلف‌ مسئله‌ فسادآغاز می‌کنیم‌; سپس‌ به‌ راههای‌ آسیب‌ رسانی‌ آن‌ در اقتصاد می‌پردازیم‌، در حالی‌ که‌ جنبه‌های‌سازنده‌ فساد را هم‌، در برخی‌ از موارد، نادیده‌ نمی‌گیریم‌. آن‌ گاه‌ به‌ گوناگونی‌ مسئله‌ فساد درجوامع‌ مختلف‌ می‌پردازیم‌; و در نهایت‌، به‌ موارد قانونی‌ و عملی‌ مربوط به‌ این‌ مقوله‌، اشاره‌می‌کنیم‌. با توجه‌ به‌ مشکلات‌ ماهوی‌ گردآوری‌ (و بنابراین‌، نبود) داده‌های‌ خوب‌ تجربی‌ درمورد فساد، روش‌ ما در این‌ مقاله‌، تحلیل‌ کیفیتی‌ خواهد بود. در حالی‌ که‌ در پیوست‌ مقاله‌ هم‌،ترتیب‌ درجه‌بندی‌ کشورها برحسب‌ فساد را، که‌ در رسانه‌های‌ بین‌المللی‌ وجود دارد، آورده‌ایم‌، تاکه‌ را به‌ کار آید. در اصطلاح‌ عام‌، "فساد" به‌ موارد گوناگونی‌ در زمینه‌های‌ مختلف‌ گفته‌ می‌شود. ولی‌ اگرحتی‌ خود را به‌ زمینه‌های‌ اقتصاد محدود کنیم‌، و برای‌ مثال‌، از موضوعهای‌ مربوط به‌ فسادسیاسی‌ (یعنی‌ منافع‌ نامشروعی‌ که‌ از طریق‌ قدرت‌ سیاسی‌ به‌ دست‌ می‌آید) دوری‌ گزینیم‌، باانواع‌ مختلف‌ فساد روبه‌رو خواهیم‌ بود. فساد معمولا، و در بیشتر موارد، به‌ سوء استفاده‌ ا

پراناب‌ باردان‌ برگردان:جواد روحانی‌ رصاف‌

منبع : مجله برنامه و بودجه