سومین سرطان دنیا

سرطان روده بزرگ ۱۳ درصد خانم‌ها و ۱۲ درصد آقایان را گرفتار می‌كند .طی هفته‌های اخیر خبرهای ناگواری به گوش رسید مبنی بر اینكه:
▪ طبق آخرین آمار منتشر شده، سرطان‌ها دومین علت مرگ در كشورهای غربی هستند (هنوز هم اولین علت، بیماری‌های قلبی است.)
▪ در میان انواع متعدد سرطان‌ها، سرطان روده بزرگ سومین رتبه را از نظر شیوع در جهان دارد.
▪ امروزه درصد شیوع سرطان روده بزرگ در میان خانم‌ها رقمی معادل ۱۳درصد و در میان آقایان ۱۲ درصد است.
▪ بر اساس جدیدترین گزارش‌های منتشر شده، سالانه ۱۰۶ هزار مورد جدید از این بیماری فقط در آمریكا رخ می‌دهد كه رقم قابل توجهی است.
▪ شاید شما هم شنیده باشید كه میوه‌ها و سبزی‌ها به دلیل اینكه محتوی فیبر هستند، می‌توانند از بروز و ایجاد سرطان روده بزرگ جلوگیری كرده و در واقع به صورت یك عامل محافظتی عمل كنند ولی امروزه در این‌‌باره اختلاف نظر‌هایی به وجود آمده است و برخی از دانشمندان ثابت كرد‌ه‌اند كه عامل محافظتی اصلی در میوه‌ها و سبزی‌ها فیبر نیست بلكه برخی از ویتامین‌ها و مواد دیگری است كه در این گروه از مواد غذایی موجود است.... پس به هر حال خوردن میوه و سبزی كمك‌كننده است و شاید دلیلش برای فرد مصرف كننده خیلی مهم نباشد!
▪ جالب است بدانید كه به تازگی داروهایی كشف شده‌اند كه می‌توانند ضایعات اولیه در این بیماری را كه اصطلاحا به آنها ضایعات پیش بدخیم می‌گویند، به شكل قابل توجه و معنادار كاهش دهند.
● بیشتر بدانیم
روده بزرگ بخشی از دستگاه گوارش است كه با شیوع بیشتری از سایر بخش‌های دستگاه گوارش، دچار تغییرات بدخیمی و سرطان می‌شود. مواد غذایی و نوشیدنی‌های خورده شده در طول دستگاه گوارش حركت می‌كنند تا ویتامین‌ها، قندها، چربی‌ها، پروتئین‌ها و غیره كه برای بدن لازم و مفید هستند به طور تدریجی جذب بدن شده و اضافات نیز از بدن دفع شوند.
● زنگ خطر
از جمله عوامل خطر در ایجاد سرطان روده بزرگ می‌توان به این موارد اشاره كرد:
▪ سن بالای ۵۰ سال
▪ سابقه خانوادگی مثبت از سرطان روده بزرگ
▪ سابقه مثبت در خود فرد از سرطان قبلی روده بزرگ، تخمدان، رحم یا پستان
▪ سابقه پولیپ در روده بزرگ (پولیپ‌ها، زواید انگشتی شكل هستند كه در برخی افراد در روده بزرگ یافت می‌شوند البته به خاطر داشته باشیم كه همه انواع پولیپ عامل خطر محسوب نمی‌شوند و تنها برخی از آنها از این نظر اهمیت دارند)
▪ بنا بر روایتی، كم بودن مقدار فیبر در رژیم غذایی
▪ مصرف غذاهای پرچرب
▪ مصرف بیش از حد گوشت قرمز
● خبر خوشش
خوشبختانه امروزه با پیشرفت‌هایی كه صورت گرفته است، می‌توانیم سرطان روده بزرگ را در مراحل زودرس كشف و درمان كنیم. البته تشخیص زودرسآن وابستگی فراوان و شدیدی با همكاری بیماران دارد.
علاوه بر علایم كلی كه در بالا به آن اشاره كردیم و باید به آن توجه داشت، از سن ۵۰ سالگی همه ما باید با فواصل مرتب و تعیین شده از طرف پزشك، آزمایش‌های خاصی را انجام دهیم. علت این است كه متاسفانه سرطان روده بزرگ همیشه هم علامت‌دار نیست و اگر جزو گروه بدشانس و بدون علامت باشیم، احتمال دارد تا مراحل دیررس نیز تشخیص درست بیماری‌مان صورت نگیرد و زمان را به سرعت از دست بدهیم.
از طرف دیگر برخی از روش‌های تشخیصی برای این بیماری ممكن است چندان خوشایند نباشد یا مختصری درد همراه داشته باشد. شرم و حیا از تحت معاینه قرار گرفتن نیز به این مشكل اضافه می‌شود و آن وقت است كه برخی از ما حاضر به انجام برخی آزمایش‌ها نیستیم و با تأخیر یا اهمالی كه در این زمینه از خود نشان می‌دهیم، تشخیص را به تعویق انداخته و در اصل از اثر بخشی درمان می‌كاهیم. یكی از این آزمایش‌ها، انجام آزمایش‌ مدفوع است. این آزمایش كمك می‌كند كه در صورت وجود خون مخفی در مدفوع، آن را كشف كنیم.
چند روش تشخیصی دیگر نیز موجود است كه با استفاده از دستگاه‌های خاصی كه دارای دوربین‌های ظریفی هستند و پس از دادن آمادگی‌های لازم به بیمار، دستگاه گوارش و به خصوص روده بزرگ را مستقیما مشاهده و بررسی می‌كنیم. به این ترتیب حتی می‌توانیم از قسمت‌های لازم نمونه‌برداری هم انجام بدهیم.
● و اما درمان
جراحی روش اصلی درمان سرطان روده بزرگ است. در این صورت اغلب لازم است قسمتی از روده بزرگ را كه محتوی بافت بدخیم است، از بدن خارج كنیم. این بیماران بنا به وضعیت خاص دفع كه (تا مدتی و گاه مادام‌العمر) بعد از جراحی پیدا می‌كنند نیاز به حمایت‌های روحی روانی دارند. بیمار و خانواده او باید پیشاپیش با این وضعیت آشنا شوند و از پزشك معالج خود در این زمینه كمك بگیرند. البته در كنار جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز كمك قابل توجهی به بیمار می‌كند و شانس درمان صددرصد را افزایش می‌دهد. بهتر است درباره عوارض هر یك از آنها نیز از پزشك خود سوال كنید تا آمادگی بیشتری برای ادامه درمان داشته باشید.
به عنوان مثال برخی از عوارض شیمی درمانی شامل موارد زیر است:
▪ تهوع، اسهال،
▪ عفونت‌ها،
▪ خستگی،
▪ نازك شدن مو یا از دست دادن آن (كه البته تنها با برخی از داروها ایجاد می‌شود) و غیره.
این عوارض گذرا هستند و بعد از اتمام دوره شیمی درمانی، برطرف می‌شوند.
رادیوتراپی نیز دارای عوارضی است كه برخی از آنها به عوارض دیده شده در شیمی درمانی شبیه است، مثل:
▪ اسهال،
▪ خستگی و تهوع.
▪ برخی از سایر عوارض،
▪ قرمزی و دردناك شدن پوست در محل درمان و التهاب مثانه است كه سبب تكرر ادرار و ناراحتی ضمن ادرار كردن می‌شود.
● شانس موفقیت
اگر تشخیص به موقع داده شده باشد و سرطان هنوز از روده خارج نشده باشد، شانس موفقیت بالاست، به طوری كه ۹۰ درصد بیماران تا پنج سال بعد از تشخیص زنده می‌مانند و حتی می‌توانند سال‌های بیشتری را نیز پشت‌سر بگذارند. طبیعتا به دنبال دست‌اندازی و گسترش بدخیمی این رقم كاهش می‌یابد.‌
● آشنایی با شایع ترین علایم سرطان روده بزرگ
هرگاه یكی از این علایم را در خود و یا یكی از نزدیكانتان مشاهده كردید، وحشت نكنیدـ! زیرا علایمی كه در زیر به آنها اشاره خواهیم كرد، در بیماری‌های مختلفی مشاهده می‌شوند (نه فقط در سرطان روده بزرگ) ولی از آنجایی كه احتیاط شرط عقل است، بهتر است در این زمینه با پزشك خود مشورت كنید تا در صورت لزوم اقدامات تشخیصی لازم صورت گیرد.
این علایم عبارتند از:
▪ تغییر در وضعیت اجابت مزاج؛
▪ وجود خون در مدفوع (كه می‌تواند به رنگ قرمز روشن و یا بسیار تیره باشد)؛
▪ كاهش وزن بنا به دلیل ناشناخته؛
▪ احساس خستگی مفرط؛
▪ احساس عدم دفع كامل پس از اجابت مزاج؛
▪ دردهای گاه‌گاه شكم؛
▪ نفخ .

‌ دكتر كیانوش انصاری‌گیلانی

منبع : روزنامه سلامت