ابراهیم ادهم

وی از اعیان زادگان بلخ است که روزگاری مرکز مذهب زرتشتی و بعد مرکز دین بودائی بود. این شخص هم مثل بودا پشت پا به دنیا زد و زندگی زاهدانه را در پیش گرفت و از بلخ به مکه رفت و مجاور گردید. در مکه به صحبت چند تن از اولیاء مانند فضیل بن عیاض و سفیان ثوری رسید و سپس به شام رفت و تا پایان عمر بدانجا بود؛ و سرانجام در جنگ دریایی ضد بیزنطیه (بیزانس) به شهادت رسید(۱۶۶ یا ۱۶۰ هجری). وی دریوزگی را ناروا میشمرد و برای معیشت اتکا به بازوی خود داشت. مثلا: درودگری و خوشه چینی یا خرمنکوبی و باغبانی میکرد. زندگی ابراهیم ادهم را در تصوف ایرانی به بودا تشبیه کرده اند.
از سخنان اوست: ممکن نیست دو نوع عشق در یک قلب بگنجد، ممکن نیست شخص هم خدا را بخواهد و هم دنیا را.
او عقیده داشت که حکومت بر نفس بسی بهتر از حکومت بر یک قوم است. از سخنان مشهور اوست: "تأمل، حج عقل است".

منبع : فرهنگسرا