طلایی ترین خوابها ...

خوابهای طلایی اش را هیچگاه از یاد نخواهیم برد . آهنگهایی که روح و جان آدمی را با صدای دلنواز پیانو نوازش میدادند . یادش بخیر ....
ایکاش بازهم میشد بیاید و خوابهای طلایی را بنوازد . روز غم انگیزی بود برای جامعه موسیقی فقدان بزرگی که خواب طلایی اش جان عشاق را به درد آورد. چه شورها که در خزان برپا بود و چه پرستو ها در انتظارش با او پرواز کردند .
چه دلهای شکسته ای که راز غروب را میتوانستی در آنها بخوانی . آری. . . پانزده سال پیش در بامداد سه شنبه شانزدهم آذرماه ۱۳۷۲ استاد جواد معروفی یادگاری هایی ماندگار از خود بجای گذاشت و پرواز کرد. ژاله اصفهانی چه زیبا سروده است :
" زندگی صحنه یکتای هنرمندی ماست / هر کسی نغمه خود خواند و از صحنه رود
صــحـنـه پــیــوســتـه بـه جــاســـت / خـرم آن نغـمه کـه مردم بـسـپـارند بـه یـاد"
استاد جواد معروفی نوازنده بزرگ پیانو ؛ آهنگساز و رهبر ارکستر یکی از شاخص ترین و ماندگار ترین چهاره های موسیقی مملکت ماست .ایشان در سال ۱۲۹۱ در شهر تهران چشم به جهان گشود . استاد معروفی در دامان پدری هنرمند پرورش یافتند پدر ایشان موسی خان معروفی در تربیت وی سخت کوشا بود و سعی می کرد فرزند را به اسلوب موسیقی جدید آشنا سازد . ایشان بسیار کوچک بودند زمانی که انگشتانشان با پیانو آشنا گشت .
ایشان از زمانی که همکاری خود را با رادیو گلها شروع نمودند و این ارکستر را رهبری کردند آهنگهایی بسیار ارزشمندی را تنظیم نموده و ارائه دادند .
جواد معروفی به حق از هنرمندان برجسته موسیقی کشورما بود و ویولون را بخوبی می نواخت و تار او نیز دست کمی از ویولنش نداشت . با این همه هیچگاه مدعی نواختن سازهای مختلف نبودن و به همان پیانو دلخوش کرده و تمام هم خود را صرف تکمیل و نواختن آن میکرد .
جواد معروفی که تحصیلات خود را درهنرستان موسیقی وزیری دنبال نمودند از این مدرسه به دریافت گواهینامه عالی نائل آمدند . از کارهای شاخص استاد معروفی نواختن آثار موسیقی ایرانی با ساز پیانو و کوک کردن این ساز برای اجرا در پرده های ایرانی و همچنین اجرای ردیفهای موسیقی ایرانی با ساز پیانو می باشد .
از اساتید ایشان میتوان خانم تاتیانا خاراطیان ( در یادگـیری تکـنیک نوازندگی پیانوی کلاسیک ) و کلنل علینقی وزیری ( در مدرسه موسیقی وزیری را نام برد )
درسال هـزار و سیصد و دوازده (در بیست و یک سالگی) به دلیل استعداد شگـرفـش در موسیقی به استخـدام وزارت فـرهـنگ وقـت در آمد و معـلم موسیقی مدارس تهران شد و به آموزش سلفـژ و دیکته موسیقی در هـنرستان پرداخت. او از سال هـزار و سیصد و نوزده هـم زمان با افـتتاح رادیو به این موسسه پیوست و سال ها تک نواز پیانو بود. از سال هـزار و سیصد و سی و دو به سرپرستی موسیقی رادیو منصوب شد و هـمزمان با آن به عـضویت شورای عـالی موسیقی نیز در آمد. معـروفی هـمچنین رهـبر ارکستر شماره یک و رهـبر ارکستر بزرگ گـلها بود. او تنظیم آهنگ های شیدا، عارف، رکن الدین خان و درویش خان و بسیاری دیگـر از آهـنگسازان معـروف ایرانی را به عـهـده داشت. خودش می گوید:
"از بدو تاسیس رادیو در سال هـزار و سیصد و نوزده در آنجا هـم مشغول شدم. در آن موقع سنی نداشتم ولی هـم نوازنده پیانو بودم و هـم رهـبر ارکستر شماره یک. سال اولی که رادیو تاسیس شد، در اولین ارکستر رادیو این نوازنده ها بودند: صبا، حبیب سماعی، حسین تهرانی، مرتضی نی داوود و خود من. بعدها که برنامه گلها تاسیس شد من رهـبر ارکستر آن شدم و نوازنده پیانو و سولیست هـم بودم. برای ارکستر گـلها هـم قطعاتی تنظیم می کردم."
از جمله خدمات فـرهـنگی و آموزشی استاد می توان به سال های تدریسش در دانشگاه تهران اشاره کرد. در آن زمان روش ساخت آهـنگ و فرم های اصیل موسیقی را تدریس می کرد. استاد در سال های عـمرش در دانشگاه تهران و هـنرستان موسیقی شاگـردان بسیاری تربیت کرد که خودشان از هـنرمندان به نام کشور هستند. اردشیر روحانی، افـلیا پرتو، انوشیروان روحانی، پرویز اتابیگی ( اتابـکی )، مهین زرین پنجه و ساسان محبی. خودش می گوید:
"سبک من را انوشیروان روحانی، اردشیر روحانی، افـلیا پرتو، مهین زرین پنجه و ساسان محبی خوب می نوازند. آنها شاگردان خوبـم بوده اند. آنها هم موسیقی ایرانی را می دانند و هـم موسیقی غـربی را. موسیقی ایرانی را وقتی به شاگرد درس می دهـیـم که دست روان داشته باشد و موسیقی کلاسیک را زده باشد. چون موسیقی کلاسیک دست را روان و نت خوانی را قوی می کند. بعدا موسیقی ایرانی به او درس می دهـیـم، چون موسیقی ایرانی تکنیک مفصلی دارد. "
نگاهی به آثار ارائه بجای مانده توسط این استاد بزرگ موسیقی ایران زمین میتواند دلیلی باشد بر هنر وی و با کمی تامل میتوان دریافت که ۱۵ سال پیش موسیقی ایران چخ گوهری را از دست داد. همه میدانیم موسیقی مان بزرگی چون جواد معروفی را نخواهد دید . به این امید که تلنگری باشد برما تا قدر داشته های خود را بدانیم تا پس از ، از دست دادنشان افسوس و حسرت هم اکنونمان را نخوریم ....
مروری میکنیم بر آثار انتشار یافته استاد معروفی :
● ترانه های خیام
ـ آهنگ اول تا پنجـم
▪ آلـبـوم آهـنـگـهـای جـواد مـعـروفـــی
ـ خـوابـهـای طـلائـی
ـ فـانـتـزی ژیلا
ـ رومی
ـ کـوکـو
ـ ساری گـلـین
ـ پـیـش درآمـد اصـفـهـان ( ساخـتـه : رضـا مـحـجـوبـی ، تـنظـیـم : جـواد مـعـروفـی )
ـ پـرلـود شـمـاره پـنـج
▪ گزیده آثار استاد جواد معروفی برای پیانو ( قـطـعـات ساخـتـه و تـنظـیـم شـده ایـرانـی بـرای پـیـانـو )
ـ راسـت پـنـجـگـاه
ـ چـهـارگـاه
ـ پـرلـود شـمـاره پـنـج
ـ پـرلـود شـمـاره شش
ـ راپـسـودی در مـاهـور
ـ مـاهـور
ـ هـمـایـون
ـ رنگ چـهـارگـاه
ـ رنگ هـمـایـون
ـ رنگ مـاهـور
ـ فـانـتـزی شـماره دو
ـ راپـسودی اصـفـهـان
ـ رنگ اصـفـهـان ( ساخـتـه : درویـش خـان، تـنظـیـم : جـواد مـعـروفـی )
ـ پـیـش درآمـد چـهـارگـاه ( ساخـتـه : رکـن الـدیـن مـخـتـاری، تـنظـیـم : جـواد مـعـروفـی )
ـ چـهـار مـضـراب چـهـارگـاه
ـ کـرشـمه چـهـارگـاه
ـ ضـربـی چـهـارگـاه
ـ غـمـگـیـن ( ساخـتـه : عـلـیـنـقـی وزیـری ، تـنظـیـم : جـواد مـعـروفـی )
ـ مـرغـک ( ساخـتـه : عـلـیـنـقـی وزیـری ، تـنظـیـم : جـواد مـعـروفـی )
ـ دو بـل بـل ( ساخـتـه : عـلـیـنـقـی وزیـری ، تـنظـیـم : جـواد مـعـروفـی )
ـ پـرلـود و اتـود شـمـاره دو
▪ ردیـف مـوسـیـقـی ایـران بـرای پـیـانـو
ـ شـور
ـ دشـتـی
ـ ابـوعـطا
ـ افـشـاری
ـ بـیات تـرک
ـ چـهـارگـاه
ـ هـمـایـون
ـ بـیـات اصـفـهـان
ـ نـوا
ـ سـه گـاه
ـ مـاهـور
ـ راسـت پـنـجـگـاه
▪ آلـبـوم هـای صـوتـی
ـ انـتظـار
ـ بـهـار گـلـهـا
ـ پـرسـتـوهـا
ـ جـان عـشـاق
ـ چـه شـورهـا
ـ خـزان ، روزگـار مـن
ـ خـوابـهـای طـلائـی
ـ خـوابـهـای طـلائی دو
ـ دل شکـسـتـه
ـ راز غـروب
ـ راز گـلـهـا
ـ رومـانـس یک تا هـشـت
ـ رومـینا ، طبـیعـت
ـ سـده یک و دو
ـ شبنـم صـبحگـاهـی
ـ شـفـق
ـ شـکـوفـه ها
ـ طـلـوع
ـ عـاشـورا ، راز خـلقـت ، فـراق
ـ کـاروان عـشـق
ـ نـغـمـه آبـشـار
و صـدهـا اثـر جـاویـدان در بـرنـامـه هـای گـلـها
محمد جواد صحافی – ۱۴ آذر ماه یکهزار و سیصد و هشتا و هفت .
بخشی از مطالب بر گرفته از سایت استاد جواد معروفی است .

محمد جواد صحافی