چهارشنبه, ۲۴ بهمن, ۱۴۰۳ / 12 February, 2025
مجله ویستا


در آیینه‌ی ایرانی: تصویر غرب و غربی‌ها در داستان ایرانی


تاریخ نشر : ۸۴۰۱۲۷
تیراژ : ۳۰۰۰
تعداد صفحه : ۲۸۸
نوبت چاپ : ۱
شابک : ۹۶۴-۷۷۹۹-۱۲-۸
رده دیویی : ۸fa۳.۰۰۹۳۲۱۸۲۱
نوع اثر : ترجمه
زبان کتاب : فارسی
قطع : رقعی
جلد : شومیز
محل نشر : تهران
نویسنده : تاجیک - محمدرضا
نویسنده : قانون‌پرور - محمدرضا
مترجم : نجف‌زاده - مهدی

نویسنده تلاش می‌کند تا از رهگذر پژوهشی درباره‌ی غرب و غربیان ـ آن گونه که در آثار نظم و نثر فارسی، به ویژه در سفرنامه‌ها، رمان‌ها و داستان‌های کوتاه ابراز گردیده ـ نشان دهد که تصویر غرب و غربی‌ها در ضمیر باطن ایرانیان، ناگهانی یا تنها در دوره‌ای کوتاه ساخته نشده است. او خاطرنشان می‌کند که 'دوگانگی شکل گرفته در حکایت سعدی و داستان عطار بین مسلمانان و مسیحیان، و سرزمین اسلامی و مسیحی غیر اسلامی، دوگانگی بین 'خود' و دیگری' است که هر دو مورد از طریق عقاید مذهبی ترسیم شده‌اند. دنیای اسلامی شیخ و مریدانش در داستان عطار، دنیای معنویت و عقیده به خدا و راه حقیقت است، در حالی که، دنیای مسیحیت، دنیای پرستش بت، نوشیدن شراب و مادی‌گری است. این دوگانگی انعکاس چیزی است که در ذهن مسلمانان در گذشته وجود داشته است: دوگانگی دارالسلام و دارالحرب.... آثار چنین تصاویری از غرب و غربی‌ها از گذشته در اذهان اولین ایرانیانی که در قرن هجده و خصوصا نوزده و بیست به اروپا و امریکا سفر کردن، باقی مانده بود. این مسافران، عقاید خود را درباره‌ی مکان‌ها، ساکنان آن‌ها، عقاید مردم و شیوه‌های زندگی، در ژانرهای تاریخی و ادبی عامیانه‌ی آن زمان یعنی سفرنامه‌ها ثبت می‌کردند.... افزایش مواجهه‌ی ایرانیان با غرب و نفوذ فرهنگی، سیاسی و اجتماعی غرب در ایران، شناخت ایرانیان از غرب را افزایش داد. از این پس، تصور غالب ایرانیان از انسان و جامعه‌ی غربی از شکل انعطاف‌ناپذیر، مبهم و 'دگر خارجی' که عموما با خصومت و نفرت به آن نگریسته می‌شد، در مسیر تغییر قرار گرفت اگر چه، غرب هم چنان بیگانه تعریف وتصویر می‌شد، لکن پیشرفت‌های آن در حوزه‌های اجتماعی، فنآوری و حتی سیاسی مورد توجه تحصیل کردگان و روشنفکران ایرانی قرار گرفت.... داستان پردازان ایرانی در آینه‌ی آثار خود تلاش کرده‌اند غرب را بفهمند و با آن رابطه برقرار کنند. تلاش 'خویشتن نگرانه‌ای' که به طور ضمنی واقعیت تاثیر غرب بر زندگی سیاسی، اجتماعی، فلسفی، اقتصادی و فرهنگی آنان را برملا می‌سازد و در عین حال تصاویر ویژه‌ای از غرب را بازتاب می‌دهد که شایسته‌ی تامل است'.