احکام و نکته هایی درباره حضرت فاطمه زهرا(س)

● احترام نام فاطمه (س) :
احترام حضرت فاطمه علیها‏لسلام و قداست آن بانوی بزرگوار، برای همه مسلمانان بدیهی و مسلّم است.
سکونی می‏گوید: خدمت امام صادق علیه‏السلام رسیدم، در حالی که غمگین بودم. آن حضرت به من فرمودند: ای سکونی! چرا غمگین هستی؟ عرض کردم: خداوند به من دختری داده است. فرمودند: ای سکونی! سنگینی آن دختر بر زمین است و روزی ‏اش با خدا و عمرش جداگانه. سپس فرمودند: چه نامی برای او انتخاب کرده ‏ای؟ عرض کردم: فاطمه.
فرمودند: آه، آه، آه. و دست خود را بر پیشانی نهادند و آنگاه فرمودند: «اِذا سَمَّیْتَها فاطِمَةَ فَلا تَسُبَّها وَ لاتَلْعَنْها وَلا تَضْرِبْها(۱) اگر نام او را فاطمه نهادی، به او بد مگو و لعن مکن و او را مزن.»
▪ چند مسئله:
۱) برای فرد بی وضو حرام است که نام خداوند متعال را مس نماید و همچنین است بنا بر احتیاط واجب مس اسامی مبارک پیغمبر (ص) و ائمه و حضرت زهراعلیه ا‏السلام (۲)
۲) یکی از محرمات بر شخص جنب، رساندن جایی از بدن به خط قرآن یا به اسم خدا ـ به هر لغت که باشد ـ و بنا بر احتیاط اسم پیامبران و امامان و حضرت زهرا است.(۳)
● کیفر بی حرمتی :
کیفر دشنام گفتن به فاطمه علیها‏لسلام قتل است و بر اساس فقه اسلامی، فردی که نسبت به آن بانوی مقدس هتک حرمت کند و به فحاشی و دشنام گویی زبان بگشاید مستوجب مرگ است و باید به قتل رسانده شود. این شدت عمل و سختگیری شاید بدین جهت باشد که حرمت و منزلت آن بانوی بزرگوار، هم پایه احترام ائمه و پیشوایان معصوم است و بازگشت به فحّاشی و هتک حرمت و سبّ رسول اللّه‏ دارد.
از اینرو کسی که به آن بانوی مطهره سبّ کند، حکم کسی را دارد که به رسول اللّه‏ صلی ‏الله‏ علیه ‏و‏آله سبّ نماید و باید به قتل برسد.(۴)
امام خمینی رحمه‏ الله می‏فرماید: الحاق صدیقه طاهره به ائمه اطهار خالی از وجه نیست؛ بلی اگر دشنام به صدیقه طاهره بازگشت به سبّ رسول اللّه‏ نماید، بدون شبهه، دشنام دهنده کشته می ‏شود.(۵)
امام خمینی رحمه ‏الله طی حکمی در سال ۱۳۶۷ به آقای محمد هاشمی مدیر عامل صدا و سیمای جمهوری اسلامی نوشتند: «با کمال تأسف از صدای جمهوری اسلامی مطلبی در مورد الگوی زن پخش گردیده است که انسان شرم دارد بازگو نماید. فردی که این مطلب را پخش کرده است تعزیر و اخراج می‏گردد و دست اندرکاران آن تعزیر خواهند شد. در صورتی که ثابت شود قصد توهینی در کار بوده است بلاشک فرد توهین کننده محکوم به اعدام است. اگر بار دیگر از این گونه قضایا تکرار گردد موجب تنبیه و توبیخ و مجازات شدید مسئولین بالای صدا و سیما خواهد شد. البته در تمامی زمینه ‏ها قوه قضائیه اقدام می‏نماید.(۶)
● تسبیحات زهرا علیهالسلام :
یکی از تعقیبات نماز، گفتن تسبیحات حضرت زهرا علیها‏لسلام است که بسیار فضیلت دارد، بلکه برتر از سایر تعقیبات نماز محسوب می‏شود.
از امام صادق علیه‏السلام نقل شده است که فرمودند: «تسبیح حضرت فاطمه علیها‏السلام بعد از هر نماز نزد من از هزار رکعت نماز در هر روز محبوب‏تر است.»(۷)
همچنین امام صادق علیه‏السلام درباره تسبیح فاطمه زهرا علیها‏لسلام فرمودند: «چون به خوابگاه خود رفتی، سی و چهار بار اللّه‏ اکبر، سی و سه بار الحمد للّه‏ و سی و سه بار سبحان اللّه‏ بگو و آیة الکرسی و دو سوره معوذتین را با ده آیه اول سوره صافات و ده آیه از آخرش بخوان.(۸)
و نیز آن امام بزرگوار به یکی از یاران خود به نام ابو هارون فرمودند: «ما خردسالان خود را به تسبیح حضرت زهرا فرمان می‏دهیم همچنان که آنان را مأمور به برگزاری نماز می ‏نماییم.» (۹)
▪ چند مسئله:
۱) در تسبیحات حضرت زهرا علیها‏السلام ابتدا ۳۴ مرتبه اللّه‏ اکبر، سپس ۳۳ مرتبه الحمد للّه‏ و پس از آن ۳۳ مرتبه سبحان اللّه‏ گفته می‏شود. (۱۰)
۲) جایز است ذکر سبحان اللّه‏ جلوتر از ذکر الحمد للّه‏ِ گفته می‏شود، ولی بهتر آن است که ذکر الحمد للّه‏ جلوتر گفته شود.(۱۱)
۳) تسبیحات حضرت زهرا علیهالسلام بعد از نماز مستحب است؛ چه نماز واجب و چه نماز مستحب، ولی در نماز واجب خصوصا در نماز صبح مستحب مؤکد است.(۱۲)
۴) مستحب است ذکر تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام با تسبیح تربت امام حسین علیه‏السلام باشد.
۵) اگر تسبیح گوینده در تعداد تکبیرات یا تسبیحات شک کند، در صورتی که از محل آن تجاوز نکرده باشد باید بنا را بر مقدار کمتر بگذارد و الاّ باید بنا بر این بگذارد که به طور کامل انجام شده است و اگر زیادتر هم گفته باشد مانعی ندارد.(۱۳)
● دروغ بستن به حضرت زهرا علیها‏لسلام :
اگر روزه دار با گفتن، نوشتن، اشاره و مانند اینها به خدا و پیامبر صلی ‏الله علیه ‏و‏آله و جانشینان آن حضرت عمدا نسبت دروغ بدهد روزه ‏اش باطل می‏شود و احتیاط واجب آن است که نام حضرت زهرا (س) و سایر پیامبران (ع) و جانشینان آنان هم در این حکم فرقی ندارد.(۱۴)
● صلوات بر فاطمه (س) :
یکی از عبادتهای دینی درود و صلوات فرستادن بر حضرت ختمی مرتبت و اهل بیت معصوم آن حضرت است. این عبادت ریشه قرآنی دارد و خداوند متعال در قرآن به آن دستور داده است. «اِنَّ اللّه‏َ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیما» (۱۵)
در روایتی از پیامبر صلی ‏الله‏ علیه‏ و‏آله آمده است که درود فرستادن بر فاطمه زهرا علیها‏السلام آثار معنوی بالایی دارد و در قیامت شایستگی الحاق به پیامبر اکرم صلی ‏الله علیه و ‏آله را برای انسان فراهم می‏کند. پیامبر اکرم صلی ‏الله‏ علیه ‏و‏آله فرمود: «یا فاطِمَةُ مَنْ صَلّی عَلَیْکَ غَفَرَ اللّه‏ُ لَهُ، وَ اَلْحَقَهُ بی حَیْثُ کُنْتُ مِنَ الْجَنَّةِ؛
ای فاطمه! هر کس بر تو صلوات بفرستد خداوند او را می‏ آمرزد و در هر جای بهشت که باشم وی را به من ملحق سازد. کیفیت صلوات بر حضرت زهرا علیها‏السلام چنین است:
«اللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَةَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بنیها وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فیها بِعَدَدِ ما اَحاطَ بِه عِلْمُکَ.»(۱۶)
عقد و عروسی
برپایی مجلس عقد و عروسی در روزها و شب های شهادت ائمه معصومین علیهم ‏السلام اگر موجب توهین و هتک باشد، اجتناب از آن لازم است.(۱۷)
سؤال: برخی برای اینکه برنامه‏ های موسیقی و لهو و لعب در مجالس عروسی خود را توجیه کنند می‏گویند: این برنامه‏ ها در شب عروسی حضرت زهرا علیها‏لسلام نیز وجود داشته است. آیا این نسبتها صحیح است؟
پاسخ: چنین نسبتی صحیح نیست.(۱۸)
● نماز حضرت زهرا (س) :
نماز حضرت زهرا علیها‏السلام دو رکعت است؛ بدین صورت که در رکعت اول بعد از حمد ۱۰۰ مرتبه سوره قدر و در رکعت دوم بعد از حمد ۱۰۰ مرتبه سوره توحید خوانده می ‏شود. (۱۹)
▪ نماز استغاثه به حضرت زهرا علیهالسلام :
در مفاتیح الجنان روایت شده است که: هر گاه حاجتی داری دو رکعت نماز به جای آور و پس از سلام سه مرتبه تکبیر بگو و پس از آن تسبیحات حضرت فاطمه علیه ا‏السلام را بگو، آنگاه به سجده برو و صد مرتبه بگو: «یا مَوْلاتی یا فاطِمَةُ اَغیثینی»، سپس جانب راست صورت را بر زمین بگذار و همان ذکر را صد مرتبه بگو، سپس جانب چپ صورت را بر زمین بگذار و صد مرتبه همان ذکر را بگو و حاجت خود را بخواه، به خواست خداوند حاجتت برآورده می‏شود.(۲۰)
● زیارت حضرت فاطمه علیه ا‏السلام :
قال رسول اللّه‏ (ص) :
«مَنْ زارَ فاطِمَةَ فَکَأَنَّما زارَنی وَ مَنْ زارَ عَلِیَّ بْنَ اَبیطالِبٍ فَکَاَنَّما زارَ فاطِمَةَ؛
هر که فاطمه را زیارت کند مثل این است که مرا زیارت کرده و هر کس علی بن ابیطالب را زیارت کند مانند آن است که فاطمه را زیارت کرده است.(۲۱)
همچنین راوی نقل می‏کند که: «قالَتْ فاطِمَةُ: قالَ اَبی وَ هُوَ ذا حَیٍّ: مَنْ سَلَّمَ عَلَیَّ وَ عَلَیْکِ ثَلاثَةَ اَیّامٍ فَلَهُ الْجَنَّةُ. قُلْتُ لَها: ذا فی حَیاتِهِ وَ حَیاتِکِ اَوْ بَعْدَ مَوْتِهِ وَ مَوْتِکِ؟ قالَت: فی حَیاتِنا وَ بَعْدَ مَوْتِنا؛
فاطمه علیها‏السلام فرمودند: پدرم آن زمان که در قید حیات بود [به من] فرمود: هر که سه روز بر من و تو سلام کند، بهشت برای اوست. به حضرت [زهرا علیها‏السلام [گفتم: این مسئله در زمان حیات پیامبر و شما یا بعد از مرگتان است؟ زهرا علیها‏السلام فرمودند: در حیات و ممات ما. (۲۲)
امام جواد علیه‏ السلام هر روز هنگام زوال به مسجد رسول اللّه‏ صلی‏ الله علیه ‏و‏آله رفته و پس از سلام و صلوات بر رسول خدا صلی‏ الله‏ علیه ‏و‏آله ، به سراغ خانه مادرش زهرا علیه ا‏السلام که در همان نزدیکی قبر پیامبر صلی الله ‏علیه‏ و‏آله است می‏رفت و کفشها را در آورده و با نهایت ادب و خضوع، داخل خانه شده و در آنجا نماز و دعا می‏خواند و دقایقی طولانی به عبادت مشغول می‏شد و هرگز دیده نشد به زیارت رسول صلی ‏الله ‏علیه ‏و‏آله برود و سراغ مادرش را نگیرد.
● روز زیارت مخصوص حضرت زهرا (س) :
در روایات، هر یک از روزهای هفته و ساعات شبانه روز به نام یکی از معصومین علیهم ‏السلام نامگذاری شده و برای هر روز و هر هفته با توجه به همین نامگذاریها، ادعیه و اعمالی بیان شده است.
از بین روزهای هفته، روز یکشنبه متعلق به امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا علیهما‏السلام می‏باشد و از بین ساعات شبانه روز، ساعت آخر شب؛ نزدیک اذان صبح، متعلق به فاطمه زهرا علیها‏السلام می‏باشد. زیارت مخصوص حضرت زهرا علیها‏السلام در روز یکشنبه چنین است:
«اَلسَّلامُ عَلَیْکِ یا مُمْتَحَنَةُ امْتَحَنَکِ الَّذی خَلَقَکِ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَکِ لِمَا امْتَحَنَکِ بِهِ صابِرَةً وَ نَحْنُ لَکِ اَوْلِیاءُ مُصَدِّقُونَ وَ لِکُلِّ ما اَتی بِهِ اَبُوکِ صلی ‏الله‏ علیه ‏و‏آله وَ اَتی بِهِ وَصِیُّهُ علیه‏السلام مُسَلِّمُونَ وَ نَحْنُ نَسْئَلُکَ اللّهُمَّ اِذْ کُنّا مُصَدِّقینَ لَهُمْ أَنْ تُلْحِقَنا بِتَصْدیقِنا بِالدَّرَجَةِ الْعالِیَةِ لِنُبَشِّرَ اَنْفُسَنا بِأَنّا قَدْ طَهُرْنا بِوِلایَتِهِمْ علیهم‏السلام. (۲۴)

محمود اکبری
۱. وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۲۰۰
۲. توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۱۹۹، مسئله ۳۱۹؛ آیات عظام فاضل، سیستانی، تبریزی، زنجانی: بهتر آن است که اسم مبارک پیامبر و ائمه معصومین و حضرت زهرا علیها‏السلام را مس ننماید. آیت اللّه‏ مکارم: مس اسم مبارک پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و ائمه هدی علیهم‏السلام و حضرت زهرا علیها‏السلام اگر هتک حرمت و بی احترامی باشد حرام است.
۳. توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص ۲۲۶؛ آیات عظام صافی، سیستانی، بهجت.
۴. صدیقه طاهره، عقیقی بخشایشی، ص۲۰۳، به نقل از علامه در تحریر الاحکام و شهید در لمعه.
۵. تحریر الوسیله، ج۲، ص۴۷۷
۶. صحیفه نور، ج۲۱، ص۷۶
۷. العروة الوثقی، ج۱، ص۷۰۳
۸. فروع کافی، ج۶، ص۲۰۷
۹. امالی صدوق، ص۵۷۹
۱۰. همان مدرک
۱۱. همان مدرک
۱۲. تحریر الوسیله، ج۱، ص ۱۸۴
۱۳. العروة الوثقی، ج۱، ص۷۰۴
۱۴. توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۹۳۴؛ عروة الوثقی، ج۲، ص۲۴۲
۱۵. احزاب/ ۵۶
۱۶. معجم صحیفة الزهراء، شیخ جواد قیومی
۱۷. الف: آیت اللّه‏ خامنه‏ای: اگر موجب توهین و هتک باشد اجتناب لازم است
۱۸. مسائل جدید، ج۲، ص۷۵، به نقل از آیات عظام صافی، فاضل، تبریزی و مکارم
۱۹. مفاتیح الجنان، انتشارات فاطمة الزهرا، ص۶۷
۲۰. همان، ص۴۲۳
۲۱. بحارا الانوار، ج۴۳، ص۵۸
۲۲. چشمه در بستر، ص۳۱۸
۲۳. کشف الیقین، علامه حلی، ص۳۵۴
۲۴. مفاتیح الجنان، انتشارات فاطمة الزهرا، قم، ص۹۱
ب: آیت اللّه‏ مکارم: در فرض مسئله حرام است.
ج: آیت اللّه‏ سیستانی: جایز نیست.
ه: آیت اللّه‏ بهجت: در صورت صدق عنوان هتک، حکم آن نزد متشرعه واضح است. (مسائل جدید، ج۲، ص۴۹، سیدمحسن محمودی.)

منبع : سایت مناجات