درس از مبارزه‌ی نیروهای چپ اسپانیا

سالهای بین ۱۹۷۵ -۱۹۷۷، سال‌های بسیار زیبائی برای اسپانیائی ها بود، زیرا دیگر مردم اسپانیا، بعد از چندین دهه مبارزه، در جاروب کردن حکومت فاشیستی ژنرال فرانکو مصمم بودند. سال ۱۹۷۵ مصادف با سال مرگ فرانکو است و در این زمان، خوان کارلوس(Juan Carlos) به تخت پادشاهی می نشیند. در این زمان هنوز نهاد‌های دمکراتیک اجازه‌ی فعالیت نداشتند و جشن اول ماه مه نیز غیر قانونی بود، اما مردم اسپانیا برای تغییرات رادیکال آمادگی کامل داشتند، هر چند ساختار نیروهای نظامی عمیقا بر اساس ایدئولوژی راست و فاشیسم ژنرال فرانکو استوار بود.
سال ۱۹۷۵ از طرف نیروهای چپ، جشن اول ماه مه در مادرید، بطرز جالبی سازمان یافته بود و من با چهار نفر از دوستانم در این تظاهرات ویژه شرکت داشتیم، البته تنها بعنوان توریست به مادرید رفته بودیم. من بیست و دوساله بودم و ما در ایران، در دو دهه ی دیکتاتوری شاه، تجربیاتی در باره ی تظاهرات بزرگ کارگری نداشتیم.
● دو مسئله در سازماندهی این تظاهرات قابل توجه بنظر میرسید:
▪ اول، این‌که کارگران سنگ‌های کوچکی در دست داشتند و با بهم زدن آن‌ها، یکنوع همنوائی و موسیقی زیبائی را در خیابان‌ها، همانند یک ارکستر، ایجاد می‌کردند؛
▪ دوم، این‌که این تظاهرات طوری سازماندهی شده بود که، در هنگام حمله‌ی پلیس- چیزی که ما بعد از دستگیری و زمان"آرامش" در زندان درک کردیم- در یک لحظه، طوری افراد شرکت کننده در تظاهرات، در کوچه پس کوچه ها ناپدید شدند، که گوئی اصلا تظاهراتی در کار نبوده است.
● نکاتی چند در باره ی دستگیری ما
ما نیز بی تجربه، شاهد تظاهرات بودیم و از شادی خود را فراموش کرده بودیم. بصورت غریزی ما نیز که در کناره ی صف ایستاده بودیم و با "صدای سنگ" با تظاهر کنندگان هم‌صدا شدیم.
بی خبر بودیم از آن‌چه اتفاق خواهد افتاد. یک‌باره پلیس بی‌رحم و فاشیستی فرانکو حمله کرد. شاید به دقیقه نکشید که هیچ‌کس در خیابان دیده نمی‌شد و همه ناپدید شدند. این نوعی سازماندهی تظاهرات بود که بنظرم جالب آمد. البته ما دستگیر شدیم، و به عنوان مسخره‌ی سازمان دهندگان تظاهرات و فرستاده شده از طرف حزب کمونیست ایتالیا، به زندان افتادیم. البته این بهترین وسیله‌ی تبلیغاتی بود در دست پلیس فرانکو ، که همانند دیگر دیکتاتورها، همیشه سعی می کنند نشان دهند که نا‌رضایتی از خارج می آید و مسئله ی درونی نیست.
در هر صورت حادثه ی کمیکی که مازیستیم تقریبا شبیه فیلم معروف چاپلین بود، بدین گونه که پرچم خطری از پشت یک کامیون می‌افتد و درست در لحظه ای که چاپلین پرچم سرخ را از زمین بر می‌دارد، تظاهراتی از کارگران در پشت او در حال حرکت است، در نتیجه پلیس او را به عنوان مسخره ی سازمانده تظاهرات دستگیر می کند.
● درس همبستگی در زندان
گروه ما مداوم، در ساعت‌های مختلف زیر شکنجه قرار می گرفت، بویژه در شب‌ها، و تک تک ما با لباس‌های خونین به جمع اسپانیائی های مبارز در اطاق جمعی زندانیان می‌پیوستیم. رفقای اسپانیائی در درون زندان سازماندهی بسیار کارایی داشتند. آن‌ها سریع، زخم‌های ما را چه پر مهر تیمار می‌کردند و لباس‌های ما را عوض می‌کردند و لباس‌های تازه و تمیز به‌ ما می پوشانیدند. به‌ ما از نظر غذائی می‌رسیدند و ما در آن‌جا هیچ احساس بیگانگی نمی‌کردیم. روحیه ی آن‌ها بسیار بالا بود و همبستگی آن‌ها براستی قابل توجه، و برای ما جذابیت خواصی داشت. تازه من در سن بیست و دوسالگی، برای اولین بار، مزه و زیبائی همبستگی انسان‌ها را درک می کردم و هر روز بر ایمان خود می افزودم.
در پایان رفقای زندانی با نفوذ خود توانستند برای ما وکیل بگیرند و ما را بعد از مدتی از زندان و پلیس فاشیستی اسپانیا نجات دهند.
در هنگام آزاد شدن از زندان بسیار لاغر شده بودیم و بیاد دارم که پر از نامه برای مادران و زنان زندانی‌ها بودیم. در موقع خروج از زندان خانواده‌ی زندانیان از ما چه پر عاطفه استقبال کردند.
● درسی دیگر از جنبش توده ای اسپانیا
در آن زمان زندان‌های اسپانیا مملو از مبارزان بود. حمله به رژیم شکلی توده‌ای داشت، بدین مفهوم که تظاهراتی آغاز می‌شد، تعدادی بیشمار دستگیر می‌شدند و بعلت پر بودن زندان‌ها، باجبار، تعدادی از شرکت کنندگان تظاهرات گذشته آزاد می‌شدند. آزاد شدگان، از نو، تظاهراتی تازه را سازمان می‌دادند. این روند سیکلیک بگونه ای دوام یافت که پایه های رژیم را سست کرد و توانست سیستم فاشیستی شکل گرفته در سه یا چهار دهه را از پای بیندازد. سر انجام سیستم فاشیستی مجبور به عقب نشینی شد، و در طی چند سال بعد دموکراسی و آزادی‌هایی در کشور اسپانیا نهادینه شد و این کشور توانست در طی سه دهه تحولات چشمگیری را بخود اختصاص دهد.
به امید آزادی به مفهوم نفی هرگونه استثمار انسان از انسان

مهندس سهراب مژده
[e-mail]

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگ توسعه