محمودخان ملک‌الشعراء کاشانی

جنسیت: مرد
نام پدر: محمدحسین خان عندلیب
تولد و وفات: (۱۲۲۸ -۱۳۱۱) قمری
محل تولد: ایران - تهران - تهران
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر ، ادیب ، خطاط و نقاش
اصلاً کاشانی بود. پدر و جدش ، فتحعلی‌خان صبا ، هر دو از شعرای نامی بودند و در دربار فتحعلی‌شاه لقب ملک‌الشعرائی داشتند. علوم زمان خود را در نزد عمویش ، محمد قاسم خان فروغ آموخت. وی از اواخر عهد محمد شاه قاجار به کارهای دیوانی پرداخت. سپس دردربار ناصرالدین‌شاه عهده‌دار مشاغل مختلف دولتی بود و از نزدیکان و ستایش‌‌گران او شمرده می‌شد. محمودخان از فنون ادب و تاریخ و حکمت آگاهی داشت و در شعر تابع سخنوران قرن پنجم قمری بود و اغلب خطوط ، بویژه نستعلیق و شکسته را استادانه می‌نوشت. او همچنین در تصویرسازی صاحب قلم و در چهره‌پردازی و شبیه‌سازی ، نقاشی پرابتکار بود و در مجسمهٔ سازی و منبت کاری بر روی چوب و عاج و نیز قلمدان‌سازی مهارت داشت و تذهیب و تشعیر و روغن‌کاری را خود انجام می‌داد. محمودخان در تهران وفات یافت و در زاویهٔ حضرت عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد. از آثار قلمی وی: "منشآت" ، "دیوان" شعر ، حاوی پنجاه و هشت قصیده و قطعه و چند شعر پراکنده و ناتمام و چهار بندمرثیه به سبک "دوازده‌بند" محتشم کاشانی. به آوردهٔ صاحب "المآثر و الآثار" وی تاریخی نیز در تراجم ارباب القاب دوران سلطنت ناصرالدین شاه نگاشته است. از آثار خطی وی: یک نسخه "گلشن‌راز" شبستری ، به قلم کتابت خوش ، با رقم: "...بقلم شکسته رقم‌اقل چاکران...محمود کاشانی...سنهٔ یک‌‌هزار و دویست هشتاد و یک اتمام پذیرفت"؛ یک مرقع مشتمل بر بیست و دو رقعه ، به اقلام مختلف ، از جمله نستعلیق پنج دانگ و دو دانگ و کتابت و غبار خوش ، با رقم: "مشقهٔ‌العبد الاقل محمودکاشانی غفرله" و تاریخ‌های ۱۲۸۸ و ۱۲۸۹ و ۱۲۹۰ق؛ مرقعی مشتمل بر سی و دو رقعه به اقلام مختلف ، از جمله شکستهٔ تعلیق ، کتابت خفی خوش ، با رقم: "مشقهٔ العبد الاثم الجانی محمود الکاشانی سنهٔ ۱۲۸۸" و قطعات مختلف دیگر. از اثار نقاشی وی: آبرنگ زیبا و استادانه شمس العماره ، با رقم: "بندهٔ درگاه محمود سنه ۱۲۸۵"؛ تصویر کاخ گلستان ، در آبرنگ ، با رقم: "یندهٔ درگاه محمود سنهٔ ۱۲۸۷"؛ قلمدان برازنده و شیوائی با تصاویر مختلف ، با رقم: "بندهٔ درگاه محمود ۱۳۰۰"؛ تابلوی رنگ روغنی صحن مطهر حضرت امام رضا (ع) ، با رقم: "بندهٔ درگاه محمود ۱۳۰۳".

منبع : مطالب ارسالی