دلیل این همه عجله در تغذیه با شیر مادر چیست؟

كلستروم یا آغوز، ماده‌ای زرد رنگ و قلیایی است كه در ماههای آخــر حاملگی و در"۴ـ ۲" روز اول پس از زایمان ترشح می‌شود.
این ماده در مقایسه با شیر، دارای وزن مخصوص، پروتئین، ویتامینهای محلول در چربی یعنی ویتامین‌های " K" ,"E "," D "," A" و همچنین مواد معدنی بیشتری می‌باشد. عوامل ایمونولوژیك موجود در آغوز تا حدی است كه به آن واكسن كودك نیز می‌گویند . از طرفی شیر مادر در اوایل تولد نوزاد، حاوی پروتئین، كلسیم و مواد معدنی بیشتری نسبت به اواخر شیر دادن می‌باشد.
حال ببینیم، شیر مادر چه مزایایی نسبت به شیرهای دیگر دارد؟
۱) ابتلا به اسهال در كودكانی كه از شیر مادر استفاده می كنند (۲۵ ـ ۱۴) بار كمتر و میزان ابتلا به عفونت‌های تنفسی سه برابر كمتر از كودكانی است كه با شیر یا شیر گاو تغذیه می‌شوند.
۲) چربی شیر مادر قابل هضم‌تر از شیر گاو است .
۳) در مقایسه باشیر بز، شیر مادر حاوی مقدار ویتامین D ،‌آهن و اسید فولیك بیشتری است . به همین دلیل نوزادانی كه در بدو تولد از شیر بز تغذیه می‌شوند، مستعد به نوعی كمخونی به نام « آنمی مگالوبلاستیك فقرفولات‌» هستند.
۴) نوزادانی كه با شیر مادرتغذیه می‌شوند، از طریق رودهٔ خود آهن از دست نمی‌دهند،‌در حالیكه تغذیه باشیر خشك منجر به از دست رفتن جزئی آهن از ضایعات مخاطی روده‌ها می‌شود.
البته مزایای شیر مادر نسبت به سایر شیرها به قدری است كه اشاره به تمام آنها در این مجال نمی‌گنجد .
در تك تك عناصر و مواد تشكیل دهنده شیرمادر شگفتی‌های عجیبی نهفته است كه ما به ذكر چند نمونه اكتفا می‌كنیم.
حدود انرژی شیر انسان ناشی از چربی موجود در آن است . میزان كل چربی موجود در شیر انسان از یك مادر تا مادر دیگر و از یك مرحله شیردهی تا مرحلهٔ دیگر و بر حسب ساعت، روز و به خصوص در هر وعده متغیر است .
چربی شیر مادر در شروع هر وعده شیر كمتر ولی دارای آب بیشتری است و سپس میان چربی بتدریج زیاد می‌شود . این تغییرات سبب می‌شود، در ابتدا تشنگی كودك بر طرف و سبب تحریك اشتهای او شود و در آخر چربی به بدنش رسیده و كمك بزرگی به سیر نگه داشتن شیرخوار شود.
همچنین این اختلاف در تركیب چربی شیر مادر سبب می‌شود، شیراخوار پرخوری نكند و كمتر چاق شود. چرا كه چاقی این دوران، زمینه‌ساز عوارض قلبی ـ عروقی، مفصلی و بیماری قند (دیابت ) در بزرگسالی است .
همین شگفتی‌ها در مورد پروتئین شیر مادر هم صادق است . اگر چه پروتئین شیر انسان شیر گاو است، اما پروتئین شیر مادر بهتر ازسایر شیرها جذب می‌شود. به همین دلیل است كه دردهای قولنجی، جمع شدن گاز، استفراغ و حساسیت نسبت به پروتئین شیر در نوزادان تغذیه شونده از شیر مادر كمتر است .
گذشته از تمام اینها، تغذیه با شیر مادر یك رابطه عاطفی و مستحكم میان مادر و فرزند تشكیل می دهد. تماس و توجه مادر در هنگام شیردادن اثر مطلوبی بر رشد شیرخوار دارد.
اكنون به سراغ مادر می‌رویم و به شمه‌ای از مزایای حاصل از شیردهی برای مادران اشاره می‌كنیم .
۱) جمع شدن و برگشت سریع رحم به اندازه طبیعی: بر اثر مكیدن پستان توسط نوزاد و ترشح هورمون اكسی توسین متعاقب آن، رحم بسرعت جمع شده و به اندازه طبیعی خود برمی‌گردد.
۲. تناسب اندام: مادرانی كه به نوزادشان شیر می‌دهند چون از ذخیرهٔ چربی اضافی دوران بارداری برای ساخت شیر استفاده می‌كنند، زودتر وزن اضافی را از دست می‌دهند و به همین دلیل سریع‌تر تناسب اندام خود را بدست می‌آورند .
۳) بسیار جالب است بدانیم، مادران سزارین شده‌ای كه به نوزاد شیر می‌دهند، درد كمتری احساس می‌كنند و این به دلیل احساس آرامش و رضایتی است كه از تماس‌های مكرر كودك با بدن مادر در جریان شیردهی به دست می‌آید و سبب می‌شود، مادر وضعیت روحی و عاطفی بهتری داشته باشد.
۴) از تمام این‌ها جالب‌تر ، نتایج تحقیقاتی است كه اخیراً مورد تأیید قرار گرفته است وآن شیردهی به عنوان یك روش مطمئن و مؤثر پیشگیری از بارداری می‌باشد. حداكثر تأثیر در فاصله گذاری بین بارداری‌ها وقتی نایل می‌شود كه شیرخواربه طور كامل یا تقریباً كامل با شیر مادر تغذیه شود.
در هر بحث مربوط به تغذیه شیرخوار، درك تأثیر تغذیه با شیر مادر بر فاصله بین تولدها و نتایج آن در تأمین تغذیه مطلوب برای مادر و شیرخوارش و كودكان بعدی حایز اهمیت بوده و باید مد نظر قرار گیرد و ما این اهمیت را با ذكر تأكیدهای فراوان قرآن كریم و روایات و تطبیق آنها با علم امروزی درك كردیم و اكنون نوبت به نتیجه‌گیری می‌رسد.
شیر مادر به عنوان نمونه‌ای از مظاهر لطف وحكمت پروردگار حكیم و مهربان و در عین حال جلوه‌ای از پیوستگی مادر و كودك در مراحل آغازین زندگی و در نهایت به عنوان مناسب‌ترین ماده غذایی و دارویی ایمنی بخش مورد بحث ما بود كه جهان دانش پس از پیمودن فراز و نشیب‌ها و بهره‌گیری از تجربیات فراوان، امروزه توانسته است به كاربرد آن در رشد و تأمین سلامتی كودكان نایل آید . اما چه كسی در چهارده قرن قبل این نكته را متذكر شده است؟
شیر دادن مادر به كودك نمایشی از باشكوه‌ترین پیوندهای بحث و زیباترین تصویر مهر و لطیف‌ترین شكل پاسداری از سلامت جسمی، روانی و عاطفی كودك بوده و در فرهنگ متعالی اسلام به عنوان عبادتی شایسته و گرانقدر از آن یاد شده است .

منبع : ایران مانیا