تاریخچه احزاب و حزب دموکرات ایران

نویسنده : زمانی - صفر
مقدمه :آریانپور - امیرحسین
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۷۹/۱۱/۳۰
رده دیویی : ۹۵۵.۰۷۵۰۴۵۲
قطع : رقعی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۲۱۴
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۲۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۶۴۹۸-۰۰-۰

این کتاب تحقیقی است درباره زمینه‌های تاریخی پیدایش و نیز ساخت و عملکرد حزب دموکرات ایران, یکی از دو حزب اصیل نخستین ایران پس از مشروطیت که توسط گروه تجددطلب (در کنار حزب اعتدالی که گروه سنت‌گرا آن را تشکیل داده بودند) تشکیل شد و تا اوایل حکومت پهلوی اول در صحنه سیاست ایران حضور و نقش فعال داشت .کتاب از هشت بخش تشکیل شده است .نگارنده در بخش اول نظری کوتاه به آغاز مشروطه در ایران می‌افکند و زمینه‌های تاریخی پیدایش انقلاب مشروطه را به اجمال باز می‌گوید .بخش دوم به تشکیل مجلس شورای ملی دوره اول و وقایع آن اختصاص یافته است, نیز از انعقاد مجلس اول, جناح‌های مختلف سیاسی در آن, دلایل بسته شدن مجلس و اقدامات محمدعلی شاه و همچنین قیام مجاهدین و آزادی خواهان سخن رفته است .در بخش سوم شناختی از مجلس شورای ملی دوره دوم و پیدایش احزاب سیاسی در آن به دست داده شده است . بخش چهارم مشتمل است بر معرفی سازمان‌های سوسیال ـ دموکرات‌های ایران و حزب دموکرات, چگونگی تاسیس آن, نقش نهضت اجتماعیون عامیون, پایه‌گذاران حزب دموکرات, مرامنامه و نظام‌نامه حزب, روزنامه‌های حزب, ایدئولوژی حزب, و طبقات قشرهای حامی حزب .در بخش پنجم عملکرد حزب دموکرات در خلال دوره دوم مجلس شورای ملی ارزیابی شده و به اختصار عوامل شکست این حزب در ارتباط با انتخاب نایب‌السلطنه و وقایع بعد از آن تا انحلال مجلس دوم و از هم پاشیدن حزب دموکرات بازگو شده است .بخش ششم شامل مطالبی است درباره سومین دوره مجلس شورای ملی نیز بررسی اوضاع سیاسی ایران در جنگ جهانی اول, و جریان مهاجرت قم و تشکیل کمیته دفاع ملی, و دولت ملی نظام‌السلطنه مافی .مطالب بخش هفتم به رویدادهای مجلس شورای ملی دوره چهارم مربوط می‌شود .در این بخش از نخستین انشعاب حزب دموکرات و پیدایش دموکرات‌های تشکیلی و دموکرات‌های ضد تشکیلی, مبارزات انتخاباتی مجلس چهارم و پیدایش احزاب جدید سوسیالیست و اصلاح‌طلبان سخن می‌رود .آخرین بخش کتاب به ارزیابی عملکرد حزب دموکرات از سه جنبه متمایز 'مرام سیاسی ـ اجتماعی', 'فعالیت و موضع پارلمانی 'و 'ماهیت انقلابی 'اختصاص یافته است .مرامنامه فرقه سیاسی دموکرات ایران (عامیون) و قواعد و نظام‌نامه فرقه دموکرات ایران ضمایم کتاب را تشکیل می‌دهند .فهرست منابع پایان بخش کتاب است .